2165574191

Ośrodki lokalne ok. 1955 r.    127

Wszystkie ośrodki II—IV rzędu są siedzibami władz powiatowych, wszędzie odbywają się targi, prawie wszędzie znajdują się szpitale. Natomiast w następnej grupie 20 ośrodków I rzędu są tylko trzy stolice powiatów, wszystkie zresztą niedawno dopiero awansowały do tej roli, szpitale zasadniczo tu nie występują, szkoły średnie ogólnokształcące lub zawodowe spotyka się tylko w niektórych ośrodkach.

Ośrodki lokalne w 1956 r.

Tabela 33

Rząd wielkości	Liczba ośrodków	Średnic zaludnienie w 1959 r. (tys.)	Liczba sklepów	I Targowi ska	Liczba punktów rzemieślniczych	Liczba szkół | ogólnokształcących i zawodow.	Liczba przychodni lekarskich
IV	I	118	440		600	43	35
III	3	21	> 129	-f-	> 104	8	3
II	3	11	> 65		> 84	> 3	2.5
II s	9	7	> 36	-4- i	> 56	> 2	2
1	25	2.3	> 12		> 9	> 0,4	0,2

Zwraca uwagę ogólna zależność wielkości ośrodka i jego pozycji w hierarchii ośrodków lokalnych, przy czym trzeba zaznaczyć, iż zależność ta występuje nie we wszystkich przypadkach. Warto z kolei porównać hierarchię 41 ośrodków lokalnych z klasyfikacją funkcjonalną 42 miast i osiedli miejskich. Z 30 miast i osiedli o funkcjach złożonych 26 znalazło się na liście ośrodków lotkailnych (I rzędu — 14, II rzędu — 9; III rzędu — 3), odpadło zatem jedno osiedle — Szepietowo, ponadto doszło 5 ośrodków (w tym 3 mające prawa miejskie), które na podstawie kryteriów ludnościowych trudno traktować jako miasta, natomiast koncentracja urządzeń usługowych kwalifikuje je do ośrodków lokalnych I rzędu. Wszystkie spośród 6 silnie uprzemysłowionych miast o funkcjach złożonych znalazły się na liście ośrodków lokalnych, przy czym poza Białymstokiem są to ośrodki niższego rzędu (2 — I rzędu i 3 — II rzędu). Natomiast jedynie nieliczne osiedla wyspecjalizowane mają charakter ośrodków lokalnych.

Na m. 19 przedstawiono rozmiesczczenie ośrodków lokalnych na tle potoków ruchu pasażerskiego na liniach autobusowych i kolejowych (wg Lijewskiego). Okazuje się, że ośrodki lokalne najwyższego rzędu są równocześnie węzłami najbardziej ożywionego ruchu. Niemniej tylko na podstawie wykresów natężenia ruchu, zwłaszcza biorąc pod uwagę osobno ruch autobusowy, a osobno kolejowy — nie można byłoby przeprowadzić klasyfikacji ośrodków lokalnych ani wyznaczyć zasięgów ich zapleczy. Zagadnienie granic zapleczy zostało w niniejszych rozważaniach pominięte ze względu na brak odpowiednich danych. Próba