2165574229

V. ZAKOŃCZENIE

Ujęta w sposób rozwojowy charakterystyka sieci osiedli miejskich woj. białostockiego pozwala na prześledzenie wpływu rozmaitych funkcji na rozwój tych miast w różnych okresach i na przemiany całej sieci osadniczej. Zjawiskiem najbardziej jaskrawo występującym obecnie nie tylko w województwie białostockim, jest kryzys małych miast.

Problem kryzysu małych miast, który silnie dotknął także miasta białostockie, nie jest tu bynajmniej rezultatem rozwoju w ostatnich latach. Obszary bowiem ze słabo obecnie rozwiniętymi osiedlami miejskimi wyróżniały się pod tym względem już w końcu XVIII w. (zwłaszcza obszar na północny wschód od Białegostoku po Biebrzę). W XIX w. rozwój nowoczesnych dróg transportu i typowa dla kapitalizmu stopniowa koncentracja handlu spwodowały przede wszystkim zahamowanie rozwoju małych ośrodków przygranicznych. Równocześnie w połowie XIX w., w związku z przyśpieszeniem rozwoju przemysłu okręgu białostockiego. zaczyna się wykształcać zespół osiedli przemysłowych, w którym stopniowo coraz większą rolę gra Białystok, stający się największym ośrodkiem okręgu, a także całej Białostocczyzny. Dzięki funkcjom przemysłowym i ściśle z nimi związanym funkcjom handlo-wo-kredytowym Białystok zdecydowanie dystansuje takie miasta, jak Siemiatycze czy Tykocin, które jeszcze na przełomie XVIII i XIX w. konkurowały z nim z powodzeniem, a nawet przewyższały go pod względem liczby mieszkańców (Siemiatycze). Przemysł włókienniczy jaiko funkcja miastotwórcza oddziałuje na rozwój niektórych miast w XjIX w., natomiast w okresie międzywojennym jego działanie wyraźnie słabnie na rzecz przemysłu drzewnego. W rezultacie powstaje i rozwija się szereg nowych osiedli przemysłowych, z których największe rozmiary osiąga Hajnówka.

W ciągu XIX w., w związku z rozwojem rolnictwa, wiążącym się z uwłaszczeniem chłopów i wzrostem towarowości wsi, rozwija się obsługa rolniczego zaplecza, stając się poważnym czynnikiem rozwoju miast.