3784493614

Piotr Matyjasiak

Dobrymi miernikami walorów przyrodniczych są również: długość listy cennych gatunków, czyli bogactwo gatunkowe, zagęszczenie całego zgrupowania gatunków oraz różnorodność gatunkowa, określona np. wskaźnikiem różnorodności Shannona-Wienera (Weiner 2006: 415). Wskaźnik różnorodności charakteryzuje rozkład liczebności poszczególnych gatunków - elementów analizowanego zbioru gatunków; różnorodność gatunkowa jest tym większa, im bardziej równomierny jest rozkład liczebności populacji poszczególnych gatunków. Stosowanie tych mierników wymaga dużej wiedzy i ostrożności. Na liczbę stwierdzonych gatunków znaczący wpływ ma wielkość badanego terenu, różnorodność siedlisk w jego obrębie oraz nakład czasu poświęcony na inwentaryzację. Na dużym obszarze możemy łatwo stwierdzić więcej gatunków niż na małym obszarze, co jednak nie musi oznaczać, że pierwszy obszar ma większe walory niż drugi. Rozwiązaniem w tej sytuacji jest zastosowanie metody rarefakcji (np. Żmihorski 2008) lub obliczenie zagęszczenia gatunków (liczby gatunków przypadających na jednostkę powierzchni). Należy również standaryzować ilość czasu przeznaczonego na inwentaryzację jednostki powierzchni poszczególnych obszarów. Jeśli chodzi o zagęszczenie całego zgrupowania gatunków, warto pamiętać, że parametr ten może wzrastać wraz ze stopniem przekształcenia środowiska przez człowieka. Na przykład, zagęszczenie zespołów ptaków leśnych bywa wyższe w parku miejskim niż w podmiejskim lesie. Rozwiązaniem w tej sytuacji będzie jednoczesne uwzględnienie wskaźnika różnorodności gatunkowej (zwykle będzie on wyższy w środowiskach mniej przekształconych) przy jednoczesnym zawężeniu analizowanego zestawu gatunków do typowych dla danego ekosystemu i wrażliwych na antropogeniczne przekształcenie siedlisk. Na przykład, waloryzując środowiska leśne można wziąć pod uwagę zagęszczenie zespołu ptaków gnieżdżących się w naturalnych dziuplach (lub samo tylko zgrupowanie dzięciołów), a waloryzując duże rzeki niżowe - zagęszczenie ptaków wodno-błotnych gnieżdżących się na piaszczystych wyspach w korycie rzeki.

Zastosowanie powyższych mierników waloryzacyjnych wymaga znajomości liczby stanowisk poszczególnych gatunków na badanym terenie (najlepiej również jej zmienności na przestrzeni ostatnich lat).

64