Jako uzasadnienie dla postawionej tezy autor przywołuje dane Amerykańskiego Departamentu Zdrowia i Spraw Społecznych (U.S. Departament of Health and Humań Services) z roku 1996, informujące o tym, że blisko połowa młodych Amerykanów (do 21. roku życia) nie bierze regularnego udziału w aktywności fizycznej, a 1/4 dorosłych Amerykanów w ogóle nie podejmuje wysiłku fizycznego. Nowsze dane, za rok 200355, pokazują z kolei, że największy udział w aktywnym wypoczynku w populacji dorosłych Amerykanów (kobiet i mężczyzn) zanotowano w przedziale wieku 18-24 lata (blisko 46%), a następnie wśród osób z grupy wiekowej 25-64 lata (33,3%), podczas gdy w grupie wiekowej 65-74 lata udział osób aktywnych fizycznie spadł do 27,4%, a w grupie powyżej 75. roku życia nawet do 17,2%. Wskazując na tezę Claude’a Boucharda, w myśl której styl życia cechujący się regularnym wysiłkiem fizycznym poprawia m.in. funkcjonowanie układów organizmu człowieka, a w konsekwencji poprawia jakość jego życia, R. Malina pokazuje związki pomiędzy podejmowaniem wysiłku fizycznego przez dzieci i młodzież a ich udziałem, już jako osób dorosłych, w aktywności fizycznej. Ukazane w sposób kompleksowy relacje odnoszą się, zdaniem autora, do takich kwestii jak stan sprawności fizycznej w dzieciństwie a stopień zaangażowania w aktywność fizyczną w życiu dorosłym, poziom aktywności fizycznej w dzieciństwie a poziom aktywności fizycznej i stan zdrowia w wieku dojrzałym, charakter aktywności fizycznej w okresie rozwojowym i ówczesny poziom sprawności fizycznej, skierowanej na zdrowie (health-related fitness) a poziom sprawności fizycznej w okresie pełnej dojrzałości, aktywność fizyczna osób dorosłych a ich aktualny stan zdrowia. W opinii Maliny przedstawione zależności wskazują na rolę prowadzenia stylu życia charakteryzującego się systematycznym udziałem w aktywności fizycznej, zarówno w okresie dzieciństwa, jak i jego kontynuacji w życiu dorosłym w celu utrzymania pełnego zdrowia oraz dobrego samopoczucia każdego człowieka. Problematyce jakości życia mieszkańców wybranych krajów Europy w perspektywie zależności jakości życia od statusu zdrowotnego oraz udziału w aktywności fizycznej są poświęcone wspólne badania autorów brytyjskich, irlandzkich, włoskich, greckich, szwedzkich, fińskich i estońskich56. Jak przekonują zaprezentowane w tym rozdziale poglądy różnych autorów, uzyskiwane przez seniorów uczestniczących w aktywności fizycznej osobnicze korzyści zdrowotne posiadają również duże znaczenie społeczne.
1.3. Problematyka badań polskich i zagranicznych nad udziałem osób starszych
w aktywności ruchowej
Temat aktywności fizycznej, jej uwarunkowań biologicznych, ale również jej społecznych determinant jest od kilku dekad stale obecny w polskiej i zagranicznej literaturze naukowej. Badacze starają się nie tylko diagnozować zjawisko aktywnego i pomyślnego starzenia się człowieka, ale w oparciu o uzyskiwane wyniki badań poszukują konkretnych rozwiązań ułatwiania osobom starszym, o zróżnicowanym poziomie zdrowia i kondycji, jak też prezentujących różne nastawienia wobec aktywności fizycznej w trzecim wieku, uczestnictwa w formach aktywności ruchowej ze świadomością, że stanowi ona bardzo ważny element profilaktyki zdrowia seniorów. Coraz wyraźniej w prezentacji i dyskusji uzyskanych przez badaczy różnych specjalności wyników badań dąży się do zaprezentowania szerokiego multidyscyplinamego spojrzenia na problem
55 S. Hoffman, op. cit.
56 C. Th0gersen-Ntoumani, V. Barkoukis, C. Grano, F. Lucidi, M. Lindwall, J. Liukkonnen, L. Raudsepp, W. Young, Health and well-being profiles ofolder European adults, „European Journal of Ageing” 2011, nr 2, s. 75-85.
16