3784495324

Wprowadzenie

W marcu 2015 r. minęło25 lat od uchwalenia ustawy o samorządzie terytorialnym. którą uznać należy za akt przywracający w Polsce samorząd terytorialny. Był to jeden z kluczowych momentów ustrojowego przełomu w Polsce i konsekwentne dopełnienie zmian wprowadzonych wcześniej przez rząd Tadeusza Mazowieckiego. Dziś można powiedzieć, że utworzenie samorządnych gmin w zasadniczy sposób zmieniło obraz Polski. Dziś trudno już wyobrazić sobie funkcjonowanie państwa bez gmin. powiatów i samorządowych województw, co nie oznacza, że ramy prawne, w jakich działa samorząd terytorialny i sposób funkcjonowania poszczególnych wspólnot samorządowych jest wolny od błędów i słabości. Podkreślając ogromną pracę, jaką samorządy wykonały w ostatnim ćwierćwieczu warto więc dokonać pewnego podsumowania i wyciągnąć z niego wnioski co do możliwości stworzenia samorządom lepszych warunków funkcjonowania. Pamiętać przy tym należy, że to właśnie od tego, jak sprawnie, jak efektywnie działają gminy, powiaty i województwa samorządowe w znaczącym stopniu zależy jakość i poziom życia obywateli.

Możliwości sprawnego działania samorządu terytorialnego w istotny sposób zależą od systemu finansów samorządowych. Jest oczywiste. że sprawne wykonywanie przez samorządy zadań publicznych możliwe jest tylko pod warunkiem zapewnienia im odpowiednich środków finansowych i od tego. jakie reguły ustanowione zostaną dla gospodarowania tymi środkami. Zapewnienie samorządom możliwości samodzielnego i elastycznego kształtowania polityki finansowej i wykorzystywania dostępnych zasobów finansowych jest niemal tak samo ważne, jak zapewnienie samorządom odpowiednich do ich zadań możliwości pozyskiwania środków finansowych.

Zasadniczym celem tego opracowania jest sformułowanie propozycji zmian w systemie dochodów samorządowych, służących realizacji powyżej wskazanych celów. Podstawą do sformułowania i uzasadnienia takich propozycji będzie krótkie przedstawienie ewolucji systemu dochodów samorządowych od roku 1990 aż do dnia dzisiejszego oraz - z natury rzeczy bardzo skrótowa - analiza obecnego stanu finansów samorządowych.

Realizacja tak zarysowanych celów wymagać będzie rozważenia następujących. podstawowych kwestii:

1.    Jak ukształtowano podstawy systemu finansów samorządowych?

2.    Jaka jest dziś kondycja finansowa jednostek samorządu terytorialnego?

3.    Jakie są najważniejsze słabości tego systemu?

4.    Jak słabości te wpływają na zdolność samorządów do wykonywania ich zadań?

5.    Jak poprawić system finansów samorządowych?

6.    Co uczynić, by zmiany te były możliwe?

Wprowadzenie