3784495482

Konrad Marciniak

międzynarodowe prawo humanitarne’ oznacza międzynarodowe reguły, traktatowe bądź zwyczajowe, które ograniczają prawo stron do używania metod lub środków walki zbrojnej wedle swojego wyboru lub, które chronią państwa nie będące stroną konfliktu lub osoby i obiekty, które są bądź mogą być zagrożone przez konflikt¹.

Wynika z niej, że prawo humanitarne jest traktowane jako termin ogólny, obejmujący zarówno prawo haskie, jak i genewskie, a także prawo zwyczajowe. Komentarz do Podręcznika z San Remo powołuje się także na analogiczne rozwiązanie przyjęte w Statucie Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii, utworzonego na podstawie rezolucji Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych (RB NZ) nr 82 7².

Należy przy tym stwierdzić, że część doktryny (zwłaszcza jej amerykańscy przedstawiciele) preferują termin „międzynarodowe prawo konfliktów zbrojnych” zamiast „międzynarodowe prawo humanitarne”. Wskazuje się w tym kontekście m.in. na fakt, że termin „prawo humanitarne” sugerowałby, w sposób nieuprawniony, że cała ta gałąź prawa poświęcona jest ochronie jednostek i odzwierciedla „podstawowe wymogi ludzkości”³ (ang. elementary considerations oj humanity)⁴. W niniejszym opracowaniu oba sformułowania będą stosowane, co do zasady, zamiennie. Należy jednak podkreślić, że najczęściej bardziej właściwe będzie posługiwanie się w niej terminem „międzynarodowe prawo konfliktów zbrojnych” - z uwagi na chęć uwypuklenia w tej gałęzi prawa humanitarnych elementów.

332

1

   L. Doswald-Beck (red.), San Remo Manuał..., pkt 13, lit. a.

2

   Rezolucja RB NZ nr S/RES/827 z 25 maja 1993 r. Zob. również Raport Sekretarza Generalnego NZ nr S/25704 z dnia 3 maja 1993 r. przygotowany na mocy rezolucji RB NZ nr 808 (1993), pkt. 33-49.

3

   Sformułowanie zaczerpnięte z wyroku MTS z 9.04.1949 r. w sprawie Cieśniny Korfu (Wlk. Brytania v. Albania), ICJ Reports 1949, s. 22.

4

   Szerzej na ten temat: Y. Dinstein, The Conduct oj Hostilities under the Law oj International Armed Conjlict, Cambridge University Press 2007, s. 13-14. Zob. też: D.E. Graham, The Law oj Armed Conjlict and the War on Terrorism, „International Law Studies”, Vol. 80, Naval War College 2006, s. 321-322.