3826200244

4.2. Montaż aparatury elektrycznej i elektronicznej w układach i urządzeniach elektrycznych. Wykonywanie połączeń lutowanych, zaciskanych i rozłącznych

4.2.1. Materiał nauczania

W procesie montażu aparatury elektrycznej i elektronicznej, w układach i urządzeniach elektrycznych, bardzo ważne jest poprawnie wykonane połączenie poszczególnych elementów i podzespołów. Połączenie powinno odznaczać się małą rezystancją i wytrzymałością mechaniczną. Niewłaściwie wykonane połączenie jest słabym punktem układu, może być przyczyną niewłaściwego działania, nadmiernego nagrzewania lub nawet pożaru. Do najbardziej rozpowszechnionych sposobów wykonywania połączeń elektrycznych zaliczamy:

1.    Połączenia lutowane.

Proces lutowania polega na łączeniu części metalowych za pomocą specjalnych stopów zwanych lutami. Luty mają niższą temperaturę topnienia niż łączone metale i podczas lutowania, pod wpływem temperatury, topią się tworząc trwałe połączenie z materiałem podstawowym.

Wyróżnia się dwa rodzaje lutowania: miękkie i twarde.

Do lutowania miękkiego używa się stopu cyny z ołowiem, który topi się w temperaturze poniżej 400°C. Lutowanie takie stosuje się w przemyśle elektrotechnicznym, w telekomunikacji.

Przed przystąpieniem do lutowania części, które będą łączone muszą być starannie oczyszczone, pozbawione resztek lakieru i resztek tlenków za pomocą papieru ściernego, pilnika lub noża. Tłuszcz można usunąć szmatką nasyconą spirytusem. Grot lutownicy po osiągnięciu temperatury pracy (około 350°C) transportuje ciepło na lut, który poprzez rozgrzanie miejsca lutowania przechodzi w stan płynny. W końcowym etapie (chłodzenia) nie należy ruszać łączonych elementów, ponieważ powstanie lut źle przewodzący określany nazwą „zimny lut”.

Lutowanie twarde stosuje się przy łączeniu stali stopowych i węglowych. Luty topią się w tym przypadku w temperaturze powyżej 400°C, a połączenia wykonane takimi lutami mają większą wytrzymałość mechaniczną niż połączenia wykonane lutami miękkimi.

2.    Połączenia zaciskane.

Zaciskanie jest to sposób połączenia między przewodem i końcówką lub tuleją. Do zaciskania nadają się przewody elektroenergetyczne każdego rodzaju, zwłaszcza przewody wielożyłowe. Wykonując połączenie tą metodą, należy odizolować żyłę, wsunąć ją w tuleję lub końcówkę i zacisnąć stosując cęgi do zaciskania tulejek lub specjalne prasy (czynność przy użyciu prasy nazywamy zaprasowywaniem).

23

4

2 3

Rys.l. Kolejność zaprasowy wania a) zacisku tulejkowego b) końcówki oczkowej [5]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

12