3826200376

B. Jedynak, E. Mierzw ińska-Nastalska

w dużej ilości. Należy zastosować chłodzenie z wydajnością wynoszącą co najmniej 121/min. Najodpowiedniejszym materiałem na ostrze narzędzia skrawającego jest węglik spiekany lub diament.

Erozja iskrowa oraz frezowanie sterowane komputerowo nie wymagają obróbki płynnego materiału, gdyż przetwarzają go na zimno, co eliminuje problemy związane z wysoką temperaturą topnienia i dużą reaktywnością tytanu. Metody te pozwalają na uzyskanie wolnej od fazy alfa powierzchni tytanu i dlatego otrzymane elementy tytanowe są w pełni jednorodne, bez porowatości i jam skurczowych.

Łączenie elementów tytanowych

Elementy tytanowe mogą być ze sobą łączone poprzez specjalne metody spawania: łukowe elektrodą topliwą i nietopliwą w osłonie gazów obojętnych (TIG), wiązką elektronów w próżni, laserowo, lutowanie twarde i na zimno oraz przy użyciu klejów kompozytowych (21, 22). Trudności podczas spawania i zgrzewania wynikają ze specyficznych właściwości tytanu tj. znacznej aktywności chemicznej, wysokiej skłonności do rozrostu ziaren w wysokich temperaturach, niskiego przewodnictwa cieplnego. W wyniku dużej aktywności chemicznej tytanu dochodzi do nasycenia materiału złącza spawanego gazami z powietrza. Powoduje to jego kruchość, obniża plastyczność, podatność na pełzanie, zmniejsza odporność na pękanie korozyjne (23). W celu uniknięcia tych problemów należy stosować specjalne topniki spawalnicze (niezawierające tlenu) lub spawanie prowadzić w próżni. Najważniejszą techniką łączenia w wykonawstwie protez stałych jest lutowanie twarde. Łączenie elementów tytanowych za pomocą lutowania twardego z użyciem lutowia będącego stopem mosiądzu i cynku, choć możliwe, jest trudne do wykonania i problematyczne, gdyż wymaga umieszczenia lutowanych elementów w obojętnej atmosferze. Niezbyt korzystne jest również lutowanie za pomocą promieni podczerwonych w atmosferze argonu w temp. 1350°C, ze względu na nieco inny skład lutowia i możliwość wystąpienia korozji. Obecnie zrezygnowano z prób lutowania tytanu na rzecz metod alternatywnych. Najlepiej sprawdzoną techniką i dającą najlepsze rezultaty jest spawanie laserowe i mikro-plazmatyczne w atmosferze gazu szlachetnego (24). W trakcie spawania laserem pod mikroskopem laser ogranicza pole robocze do około 1 mm² stopionego metalu. Stopiony metal łączy opracowane elementy. Spawanie laserowe jest najlepszym rozwiązaniem w łączeniu elementów tytanowych z powodu jego swoistych właściwości, takich jak: niskie przewodnictwo cieplne, mały współczynnik odbicia światła i wysoką temperaturę wrzenia prawie dwukrotnie wyższą niż temp. topnienia tytanu. Nie jest tu potrzebny dodatkowy metal łączący, jak w metodzie lutowania, co ogranicza możliwość korozji. W badaniach doświadczalnych próbek spawanych laserowo, wykazano większą ich wytrzymałość na rozrywanie w miejscach ich połączenia niż w pozostałych częściach (25).

Licowanie tytanu

Obecnie ze względu na opracowanie odpowiednich materiałów pomocniczych i ulepszenie materiałów podstawowych, istnieje możliwość sporządzania z tytanu wszystkich uzupełnień stałych, takich jak: wkłady, nakłady, korony, mosty, korony teleskopowe, suprastruktury oparte na wszczepach. Istnieje również możliwość licowania podbudowy tytanowej materiałami sztucznymi i ceramiką dentystyczną. Do pokrywania nośników tytanowych kompozytem w celu ich chemicznego połączenia stosuje się metodę krzemowania z następową silini-zacją, podobnie jak do stopów o wysokiej zawartości złota oraz na bazie chromu i kobaltu. Z uwagi na właściwości tytanu, takie jak: duże powinowactwo do tlenu, mała rozszerzalność termiczna, alotropowa przemiana sieci krystalicznej mająca miejsce w temp. 882°C tytan

230 PROTETYKA STOMATOLOGICZNA. 2013. LXIII, 3