6897704088

JACEK SALIJ OP

ZBAWCZY CZYN JEZUSA CHRYSTUSA

SOTERIOLOGIA CHRZEŚCIJAŃSKA NA TLE PRAWDY O WSZECHOBECNOŚCI BOGA

Śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa stają się czymś pustym, nielogicznym lub nawet niemoralnym, jeśli ktoś próbuje ujmować je w kategoriach pozareligijnych h W naszej świadomości kulturalnej wciąż jeszcze jest żywa książka Władysława Witwickiego Wiara oświeconych, w której dowodzi się istnienia u wykształconych chrześcijan jakiejś irracjonalnej zasłony, oddzielającej świadomość świecką od religijnej. Ci sami ludzie, którzy na terenie świeckim są nawykli do myślenia samodzielnego i krytycznego, stają się rzekomo naiwnie bezkrytycznymi dziećmi, z chwilą kiedy przechodzą na teren religijny.

Witwicki przeprowadził swoją tezę na przykładzie właśnie nauki o odkupieniu. Wybitny psycholog widział w niej wyraz prymitywnych bazujących na zasadzie odwetu, pojęć o sprawiedliwości: nauka o odkupieniu ujawniałaby Boga jako bezdusznego mściciela, który zesłał na mękę własnego Syna, byleby tylko została wyrównana zniewaga, wyrządzona mu przez ludzki grzech. Przy takim pojmowaniu odkupienia, nic dziwnego, że Witwicki nie umiał inaczej wytłumaczyć wiary w tę prawdę u ludzi wykształconych, jak tylko zahamowaniami krytycyzmu. Nie tu miejsce wykazywać, że osobisty pogląd Witwickiego na temat nauki o odkupieniu jest założeniem, którego nieuprawnioną obecność da się wykryć zarówno w opowiadaniu, przekładającym wydarzenie na Kalwarii na sytuację świecką, jak w relacjonowanych ankietach. Ponadto wydaje się, że nieumiejętność u respondentów Witwickiego szybkiego zwerbalizowania różnicy między ich rzeczywistym przekonaniem religijnym a proponowanym im z zewnątrz obrazem tego przekonania, nie uprawnia do wniosku, że takiej różnicy rzeczywiście nie było.

Myślę, że chrześcijanin o dość przeciętnej nawet wrażliwości re-

¹ Tekst wykładu, wygłoszonego 25 lutego 1973 w kościele akademickim św. Anny w Krakowie.