8476758552

270 ARTYKUŁY

linę, na CD-ROM-ach lub w formie drukowanej) w poszczególnych bibliotekach współpracujących. Osobnym zagadnieniem jest prowadzenie lokalnych kartotek haseł wzorcowych w poszczególnych bibliotekach. Nie można dopuścić, aby w oddziałach opracowania formalnego i rzeczowego podawano hasła równolegle z kartotek wykorzystywanych przez katalog centralny oraz powtórnie zgodnie z zasadami lokalnych kartotek haseł wzorcowych w poszczególnych bibliotekach. Może okazać się, że ze względów ekonomicznych biblioteka przestanie tworzyć własną kartotekę haseł osobowych i korporatyw-nych, tytułów ujednoliconych, nazw geograficznych czy haseł przedmiotowych, przejmując te informacje bez zmian do własnych kartotek z kartotek haseł autorytatywnych.

Oddzielnym zagadnieniem, bardzo ważnym przy retrokonwersji, jest opracowanie rzeczowe. Przyjęte reguły opracowania rzeczowego w katalogu centralnym często nie uwzględniają wszystkich potrzeb bibliotek członkowskich. Jedynym rozwiązaniem w tej sytuacji jest przejmowanie rekordów bibliograficznych wraz z hasłami przedmiotowymi, które tworzone są w katalogu centralnym, a następnie dodawanie do tych opisów dodatkowej charakterystyki rzeczowej zgodnie z przyjętym w bibliotece systemem. Należy pamiętać, że takie działanie przy dużym zakresie retrokonwersji będzie bardzo kosztowne.

Przedsięwzięcie, jakim jest założenie katalogów centralnych nie da się zrealizować bez formalnej umowy prawnej między bibliotekami członkowskimi. Każda biblioteka, chociaż zwykle finansowana z budżetu państwa, ma odmiennych użytkowników, określony budżet i możliwości kadrowe. Nie można dopuścić, aby w imię „dobra wspólnego” niektóre biblioteki wniosły większy wkład pracy do katalogów centralnych, nie mając przy tym z tego realnych korzyści Musi istnieć wspólny fundusz bibliotek członkowskich dla założenia i prowadzenia katalogów centralnych oraz tworzonych dla nich kartotek haseł wzorcowych. Rozliczenia między bibliotekami muszą uwzględniać włożoną pracę w katalogi centralne oraz korzyści w postaci przeładowanych rekordów bibliograficznych. Oddzielnego rozliczenia wymagają wypożyczenia międzybiblioteczne. Oczywiście katalogi centralne mogą korzystać z doraźnej pomocy finansowej państwa, ale nawet gdyby państwo chciało finansować całe przedsięwzięcie, potrzebne są dane o wielkości udziału pracy i korzyściach poszczególnych bibliotek.

Oddzielnym zagadnieniem jest prawo własności i prawa autorskie do katalogów centralnych. Umowa między bibliotekami tworzącymi katalog centralny powinna określać sposoby i warunki korzystania z katalogu przez biblioteki, które nie uczestniczą w katalogowaniu kooperatywnym. Zwykle jako rezultat tworzenia katalogów centralnych powstają produkty dodatkowe tego katalogu w postaci baz rekordów bibliograficznych i rekordów kartotek haseł wzorcowych na dyskach CD-ROM oraz oprogramowanie, które jest pomocne przy retrokonwersji. Mogą również — w miarę potrzeb — powstać służby specjalizujące się w przeprowadzaniu retrokonwersji w bibliotekach.