plik


ÿþDydaktyka historii oraz historii i spoBeczeDstwa  cz[ I, egzamin UZ Cele nauczania  wytyczne, które postawiono nauczycielowi i które powinien realizowa. §ð poznawcze §ð ksztaBcce §ð wychowawcze Cele ogólne zapowiadaj oddziaBywanie nauczyciela w okre[lonym kierunku, wyra|one za pomoc rzeczowników odsBownych (zapoznanie, wdra|anie, utrwalanie, systematyzowanie): §ð ksztaBcce  umiejtno[ Bczenia wydarzeD, nauka logicznego my[lenia §ð wychowawcze  zwrócenie uwagi na znaczenie, na charakter - nie okre[laj tego, co uczeD powinien opanowa oraz nie tworz mo|liwo[ci jego dydaktyczno- wychowawczej dziaBalno[ci + s zwizBe, sugestywne, ukierunkowywuj prac nauczyciela Operacjonalizacja  uszczegóBowienie ogólnych celów nauczania. Cele operacyjne: §ð opis czynno[ci, jakie uczeD powinien wykona w okre[lonych warunkach §ð wyra|one s opisem zachowaD, jakie ma przejawia uczeD po ukoDczeniu nauki §ð sformuBowane tak, aby umo|liwiBy wykazanie, |e uczeD powinien zna, wiedzie, umie, potrafi, rozumie. W swej strukturze zawieraj: ·ð dziaBanie (zachowania koDcowe)  opis zadania, które ma by wykonane ·ð warunek  opisanie okoliczno[ci, w jakich dziaBanie ma mie miejsce ·ð kryterium (standardy osigania zachowania koDcowego)  jako[ciowe lub ilo[ciowe okre[lenie akceptowanego poziomu osigni Taksonomia celów nauczania - hierarchiczny schemat tych rodzajów wiadomo[ci i umiejtno[ci, które naszym zdaniem uczniowie powinni sobie przyswoi po zakoDczeniu danej jednostki lekcyjnej. B. Niemierko I. Wiedza: A. Zapamitanie wiadomo[ci  gotowo[ ucznia do przypomnienia sobie pewnych terminów, faktów, teorii& , uczeD nie myli ich i nie dokonuje znieksztaBceD (wiedzie: nazwa, zdefiniowa, wymieni, wyliczy) B. Zrozumienie wiadomo[ci  uczeD potrafi je przedstawi w innej formie ni| je zapamitaB (rozumie: uporzdkowa, stre[ci, wyja[ni, zilustrowa, rozró|ni, zinterpretowa) II. Umiejtno[ci C. Stosowanie wiadomo[ci w sytuacjach typowych  opanowanie przez uczniów umiejtno[ci praktycznych, posBugiwania si wiadomo[ciami wg okre[lonych wzorów (ksztaBtowa: rozwiza, skonstruowa, zastosowa, porówna, okre[li, narysowa) D. Stosowanie wiadomo[ci w sytuacjach problemowych  opanowanie przez uczniów umiejtno[ci formuBowania problemów, dokonywania analizy i syntezy nowych dla niego zjawisk, warto[ciowania (dowie[, przewidzie, zanalizowa , wykry, oceni) III. Postawy i przekonania (H. Suchojad) E. Stosunek do przeszBo[ci i terazniejszo[ci F. Potrzeby i aspiracje H. Pohoska §ð cele utylitarne  warto[ dla ogóBu §ð cele poznawcze  dla mnie §ð cele psychiczne  ksztaBtowanie postaw, umiejtno[ci yródBa formuBowania celów nauczania: §ð proces dziejowy i jego poszczególne elementy §ð historia jako nauka §ð historia potoczna i jej funkcje peBnione w |yciu §ð szeroka i bogata wiedza o uczniu §ð historia jako przedmiot szkolny 1 §ð obowizujca ideologia spoBeczna §ð realizowany program nauczania. Metoda nauczania  sposób pracy, G. Majorek  ukBad sposobów powizaD czynno[ci poznawczych ucznia z czynno[ciami dydaktycznymi nauczyciela celem wywoBania zmian w osobowo[ci uczcych si, to ukBad celowo tworzony i systematycznie stosowany. Wybór metod nauczania zale|y od: §ð celów lekcji §ð tematu zaj §ð tre[ci nauczania §ð wieku uczniów §ð mo|liwo[ci poznawczych uczniów §ð wBa[ciwo[ci przedmiotu nauczania §ð wyposa|enia szkoBy §ð organizacji procesu nauczania §ð indywidualnego do[wiadczenia nauczyciela Rodzaje metod: §ð podajce: wykBad informacyjny, prelekcje, opowiadanie, anegdota, opis, odczyt, obja[nianie lub wyja[nianie §ð poszukujce: pogadanka, dyskusja, praca pod kierunkiem §ð eksponujce: pokaz poBczony z prze|yciem, film, sztuka teatralna, ekspozycja §ð programowane: z u|yciem podrcznika prog., z u|yciem komputera, z maszyn dydaktyczn §ð praktyczne: pokaz z obja[nieniem, p. z instrukta|em, w. laboratoryjne, w. przedmiotowe, metoda projektów, metoda przewodniego tekstu. Model  ogólny zarys wszystkiego, co nale|y realizowa w pracy z dzieckiem. Strategia  wytyczone dziaBania i cele. Technika  elementy zw. ze sposobami pracy nauczyciela, bez klasycznych cech metod nauczania. Metody podawcze: §ð opowiadanie  sBowne, obrazowe i emocjonalne przedstawienie przebiegu okre[lonego wydarzenia historycznego i in. z u|yciem jak najbardziej charakterystycznych szczegóBów §ð opis  sBowne, obrazowe przedstawienie skBadników jakiego[ wydarzenia hist. lub charakterystyka wBa[ciwo[ci poszczeg. skBadników §ð wykBad  zespóB czynno[ci i zabiegów metodycznych z dominujc rol sBowa mówionego nauczyciela: - organizacyjny  ogólna charakterystyka zaj szkolnych, materiaBu - informacyjny  przekazanie niedostpnego w podrczniku materiaBu lub uzupeBnienie tre[ci podrcznikowych - analityczny  analiza zjawiska lub faktu hist.  geneza, przebieg, skutki - syntetyczny  rekapitulacja - problemowy. Metody poszukujce: §ð rozmowa nauczajca  pogadanka (met. sokratyczna  docieranie do prawdy przez pytania i odpowiedzi) §ð dyskusja §ð praca pod kierunkiem Metody aktywizujce §ð debata  za i  przeciw §ð analiza  SWOT  mocne i sBabsze strony §ð metaplan §ð dyskusja punktowa §ð metoda projektów §ð burza mózgów §ð drzewko decyzyjne  graficzny zapis procesu podejmowania decyzji: zdefiniowanie problemu, ustalenie mo|liwo[ci rozwizaD, okre[lenie zalet i wad, podjcie najwBa[ciwszej decyzji §ð pogadanka §ð drama §ð praca pod kierunkiem 2 Metody nauczania w zale|no[ci od: §ð celu czynno[ci dydaktycznej: wprowadzajca, utrwalajca, kontrolna §ð udziaBu receptorów w procesie poznania: sBowne, pogldowe, praktyczne §ð zródBa wiedzy ucznia: wykBadowe-podajce, pytaniowe-poszukujce §ð postawy ucznia w procesie poznania: aktywizujce, pasywne §ð przepBywu informacji: monologowe, dialogowe §ð logicznego toku czynno[ci poznawczych: indukcyjne, dedukcyjne, analityczne, syntetyczne §ð sposobu przeprowadzenia lekcji: konwencjonalne, nowatorskie, podajce, poszukujce, laboratoryjne Nowa narracyjna filozofia historii Narracja  wiedza, któr uczeD zdobywa w ró|norodny sposób, poprzez teksty, sBowo mówione, przekaz ustny nauczyciela: §ð warstwa logiczno-gramatyczna (informacyjna) §ð warstwa perswazyjna (retoryczna) §ð warstwa teoretyczno-ideologiczna (sterujca). Nnfh odrzuca marksistowsk dyrektyw o konieczno[ci dziejowej, podziale na ró|ne etapy rozwoju spoB.- ek., natomiast przyjmuje pluralizm prawd oraz wystpowanie w dziejach zmienno[ci procesu historycznego. Jej przedmiotem badaD jest wszystko, co zwizane jest z czBowiekiem, globalne ujcie dziejów, zainteresowanie |yciem codziennym, poszerza badania o tzw. psychohistori. §ð zwrócenie uwagi na proces pisania historii §ð przyjcie pluralizmu prawd §ð odrzucenie formacji spoB.-ek. §ð zaakceptowanie przypadku §ð globalne ujcie dziejów. Materializm historyczny  zmienno[ w dziejach, teorie wyja[niajce zmiany z uwzgldnieniem ró|nych etapów rozwojowych w dziejach ludzko[ci, dynamizm. Przypadek to element niemo|liwy. Materializm dialektyczny  formacje spoBeczno-ekonomiczne: wspólnota pierwotna, feudalizm, kapitalizm, socjalizm& Program nauczania  podstawowy dokument obowizujcy ka|dego nauczyciela, ustanawiany przez MEN. Obecnie to Podstawa programowa  obowizkowy zestaw celów i zadaD edukacyjnych wytyczajcych kierunki oddziaBywania dydaktyczno-wychowawczego w procesie nauczania-uczenia si historii, okre[lajcych podstawowe tre[ci nauczania oraz umiejtno[ci, sprawno[ci i planowane osignicia ucznia. Jest to dokument ministerialny, do którego realizacji zobowizani s wszyscy nauczyciele w okre[lonym typie szkoBy. Przed 1999  jeden program dla danego etapu edukacji, nie byBo ogólnodostpny, zawieraB tre[ci, cele (gB. poznawcze), il. Godzin przeznaczona na dany dziaB, podstawowe wskazówki metodyczne. Po 1999  15 II - wspólna podstawa programowa, kryteria nowoczesno[ci dydaktycznej, ksztaBcenie umiejtno[ci, odej[cie od encyklopedyzmu; cele nauczania historii w szkole, zadania szkoBy, tre[ci programowe, osignicia uczniów. Dla 6  letniej szkoBy podstawowej i gimnazjum: §ð szczegóBowe cele edukacyjne  ksztaBcenia i wychowania §ð wymagania programowe zw. z celami §ð procedury osigania celów §ð informacje zwrotne, opis zaBo|onych osigni ucznia i propozycje metod ich oceny Dla szkoBy ponadgimnazjalnej: §ð szczegóBowe cele edukacyjne  ksztaBcenia i wychowania §ð wymagania programowe zw. z celami §ð procedury osigania celów. Dawny program nauczania (my): §ð uwagi wstpne z celami nauczania §ð tre[ci nauczania, podziaB materiaBu na poszczególne klasy i jednostki tematyczne §ð uwagi o realizacji tre[ci programowej, orientacyjny podziaB tre[ci na poszczeg. dziaBy. Obecny program: §ð szczegóBowe cele ksztaBcenia §ð materiaB zw. z celami ksztaBcenia 3 §ð procedury osignicia celów §ð opis zaBo|onych osigni ucznia i propozycje ich pomiaru; ró|nice w tre[ciach Ramowy plan nauczania  uszczegóBowiony wykaz godzin, które w minionym okresie zobowizana byBa zrealizowa szkoBa z poszczególnych przedmiotów w wymiarze tygodniowym w poszczeg. klasach, te| w cigu caBego cyklu nauczania. Nauczanie programowe  rozbiór poszczególnych tre[ci i przekazywanie ich uczniom dawkami, krokami. Przej[cie do kolejnej dawki wymaga sprawdzenia poprzedniej. §ð zasada podziaBu materiaBu §ð z. aktywizowania uczniów §ð z. zindywidualizowania tempa i tre[ci uczenia §ð z. natychmiastowej oceny ucznia §ð z. empirycznej §ð weryfikacji tre[ci programowych. Nauczanie zintegrowane (I-III)  proces uzgadniania i wprowadzania w poszczególnych przedmiotach równolegBo[ci, polegajcej na uzupeBnianiu i na[wietlaniu ro|nych stron tych samych zagadnieD (holizm). GBówne powody takiego nauczania to d|enie do przekazania uczniom spójnej tre[ci, spójna realizacja programu nauczania. NZ §ð integracja midzyprzedmiotowa §ð integracja ze [rodowiskiem lokalnym §ð brak podziaBu na przedmioty, dzieci s pod opiek jednego nauczyciela, poznaj podstawy otaczajcego [wiata §ð celem poBczenie tre[ci nauczania i umiejtno[ci wielu przedmiotów w toku jednej jednostki lekcyjnej §ð program chronologiczno-problemowy, integracja skupieniowo-promienista §ð integracja tre[ciowa, metodyczna, czynno[ciowa. Nauczanie blokowe  caBo[ciowe traktowanie zdobytej wiedzy i Bczenie jej w poszczególne bloki  integracje midzyprzedmiotowa wewntrzna, korelacja przedmiotów, przedmioty integrujce). Integracja midzyprzedmiotowa §ð scalanie wewntrznych tre[ci jednego przedmiotu §ð scalanie ró|nych tre[ci przedmiotów monodyscyplinarnych drog ich korelacji §ð scalanie tre[ci w ramach poszczególnych przedmiotów przez wprowadzenie przedmiotów o char. integrujcym §ð Bczenie ze sob przedmiotów nauczania w kompleksy/bloki o spójnym powizaniu tre[ciowym, np. przyroda §ð tre[ciowa, psychiczna, czynno[ciowa, metodyczna, wychowawcza. Przedmiot zintegrowany  jego program powstaB w wyniku zintegrowania tre[ci i umiejtno[ci z zakresu kilku przedmiotów nauczania. Nauczanie interdyscyplinarne  proces dydaktyczny Bczcy kompetencje i tre[ci nauczania wielu przedmiotów oraz tre[ci wychowawczych. Pomiar dydaktyczny  kontrola wiedzy i umiejtno[ci uczniów. To zastosowanie [cisBych metod sprawdzania osigni uczniów w celu ustalenia, jak pod wzgldem ilo[ciowym i jako[ciowym opanowali dane tre[ci historyczne i sprawno[ci. Przedmiot pomiaru: §ð stan faktycznej, w miar pogBbianej wiedzy historycznej §ð ogólna wiedza o procesie historycznym i jego mechanizmie §ð wiedza dotyczca nauki historii i innych form przekazu historycznego §ð przejawy naukowej postawy wobec przeszBo[ci, charakterystycznej dla historyka §ð akceptacja okre[lonego systemu warto[ci. Rodzaje: §ð ró|nicujcy  wynik ucznia rozpatrywany jest na tle wyników innych uczniów §ð sprawdzajcy  wynik rozpatrujemy na tle wymagaD programowych. Cechy: §ð powtarzalno[ §ð odtwarzalno[. 4 Ewaluacja  proces poznawczo-oceniajcy polegajcy na badaniu i ocenie programu ksztaBcenia oraz efektów jego realizacji oraz próba odpowiedzi na pytanie, co nale|y zmieni: §ð diagnostyczna §ð ksztaBtujca (formatywna) §ð podsumowujca (atestujca) Etapy ewaluacji §ð okre[lenie tematu, §ð postawienie kluczowych pytaD §ð sformuBowanie kryteriów warto[ciowania i obowizujcych w organizacji standardów §ð ustalenie jakie zagadnienia nale|y przeanalizowa aby odp. §ð zidentyfikowanie zródeB potrzebnych informacji §ð wybranie metod pracy §ð opracowanie narzdzi §ð przygotowanie harmonogramu ewaluacji oraz narzdzia monitoringu §ð analiza wyników §ð przygotowanie wniosków i ocena albo: - logiczna analiza celów, materiaBu i wymagaD - przygotowanie i zastosowanie narzdzi pomiaru - analiza wyników - przygotowanie wniosków i ocen. Formy ewaluacji §ð po[rednie  prace wykonywane przez uczniów (kartkówki, testy) §ð bezpo[rednie  na podstawie obserwacji ucznia jak radzi sobie w domu podczas pracy z podrcznikiem i podczas pracy w grupie na lekcji. Dziedziny: §ð poznawcze §ð motywacyjne §ð praktyczne. Lekcja  podstawowa forma nauczania historii, jednostka elastyczna, czasowo odmierzona, z reguBy odbywana w klasie szkolnej i podporzdkowana celom ksztaBcenia struktura wykonywanych w okre[lonych warunkach pracy, zadaD i czynno[ci nauczyciela i uczniów, majca na celu uzyskanie przez uczniów wymaganej wiedzy i umiejtno[ci. Fazy lekcji: §ð przygotowawcza §ð wykonawcza §ð kontrolna Majorek  czynniki wspóBtworzce lekcj historii: §ð zewntrzne: - wspóBobecno[ staBej grupy uczniów i nauczyciela - czas trwania - miejsce i pora - [rodki dydaktyczne §ð wewntrzne: - cele i tre[ci ksztaBcenia - ró|norodne czynno[ci nauczyciela i uczniów w celu wykonania kolejnych zadaD - postpowanie wg zasad nauczania i sprawnego dziaBania. Ogniwo lekcji - zamknita caBo[ Bczca w sobie elementy poprzedni i nastpujcy. AaDcuch (lekcj) tworz poszczególne ogniwa nauczania: §ð cz[ porzdkowo-organizacyjna Z §ð rekapitulacja wtórna §ð ogniwo wi|ce/nawizanie do tematu lekcji §ð podanie tematu i jego realizacja Z §ð rekapitulacja pierwotna §ð omówienie i zadanie pracy domowej §ð ocena pracy uczniów. 5 Typy lekcji: §ð poznawcza (o. I-V, VII) §ð utrwalajca (o I, IV, podsumowanie, VII) §ð kontrolna (o. I, III, podsumowanie) Majorek  zasady metodyczne lekcji historii §ð konkretno[ci §ð systematyczno[ci §ð problemowo[ci Awans zawodowy nauczyciela: §ð n. sta|ysta (9 m-cy) §ð n. kontraktowy (do 6 lat) §ð n. mianowany (ok. 3 lata) §ð n. dyplomowany (po 9 latach) §ð profesor o[wiaty Tabela wynagrodzeD i pBac: §ð wyksztaBcenie i stopieD zawodowy §ð tytuB zawodowy mgr bez przygotowania pedagogicznego Fazy: §ð f. ksztaBcenia zawodowego §ð f. adaptacji zawodowej §ð f. dojrzaBo[ci zawodowej §ð f. mistrzostwa zawodowego Program autorski  wprowadzenie innowacji do podstaw programowych, które wymagaj zgody wszystkich wBadz wystpujcych w szkole. Przy tworzeniu bierze si pod uwag kryteria: selekcji, trwaBo[ci wiedzy uczniów, przydatno[ci, potrzeb uczcych si. Test osigni szkolnych  zbiór zadaD do zastosowania podczas jednych zaj dydaktycznych, jest obiektywny. Pierwszy test  1864, Georg Fischer. §ð testy uzdolnieD §ð testy wiadomo[ci szkolnych §ð testy standaryzowane Plan testu: §ð analiza wybranego zakresu tre[ci nauczania §ð sporzdzenie listy czynno[ci uczni, które bd objte sprawdzianem §ð ustalenie ogólnej liczby zadaD §ð podziaB liczby zadaD wg kategorii celów, wymagaD na poszczególne stopnie szkolne §ð materiaBu okre[lanie ilo[ciowej normy zadaD na zaliczenie ka|dego poziomu. Rodzaje zadaD testowych: §ð ZZ zamknite: - P/F - prawda/faBsz - WW  wielokrotnego wyboru - ND  na dobieranie §ð ZO otwarte: - KO  krótkiej odpowiedzi - RO  rozwinitej odpowiedzi - L  z luk. Budowa pytaD  partykuBa pytajna (sBowo lub wyra|enie) i osnowa pytania prezentujca jego tre[. PodziaB pytaD: §ð podstawowe, pomocnicze §ð So[nicki: badawcze (pobudzajce) i egzaminacyjne (kontrolne) §ð SBawikowski: przygotowawcze, naprowadzajce, podsumowujce. Zcie|ki edukacyjne  odnosz si do zagadnieD, problemów, których nie mo|na przypisa tylko jednemu przedmiotowi. Umo|liwiaj odchodzenie od praktyki przekazywania wyizolowanej wiedzy przedmiotowej na rzecz Bczenia informacji i umiejtno[ci z ró|nych dziedzin. Stanowi zestaw tre[ci i umiejtno[ci o 6 istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja nie mo|e si odbywa w ramach nauczania ró|nych przedmiotów/bloków przedmiotowych czy w postaci odrbnych zaj: §ð szkoBa podstawowa - edukacja prozdrowotna - e. ekologiczna - e. czytelnicza i medialna - wychowanie do |ycia w spoBeczeDstwie · wych. do |ycia w rodzinie · wych. regionalne · wych. patriotyczne i obywatelskie §ð gimnazjum - edukacja prozdrowotna - e. ekologiczna - e. czytelnicza i medialna - kultura europejska - e. regionalna - obrona cywilna - kultura polska na tle tradycji [ródziemnomorskiej §ð liceum i technikum - edukacja prozdrowotna - e. ekologiczna - e. czytelnicza i medialna - e. filozoficzna - e. europejska - e. regionalna - wychowanie do |ycia w rodzinie System oceniania §ð wBa[ciwie sprecyzowane polecenia na te[cie, jasne, czytelne §ð jawno[ §ð obiektywizm i rzetelno[  jednakowe kryteria dla wszystkich i mo|liwo[ komentowania Ocenianie zewntrzne: §ð porównanie osigni ucznia ze standardami §ð ró|nicowanie i selekcja uczniów ze wzgldu na dalsze [cie|ki ksztaBcenia §ð porównywanie efektywno[ci programów nauczania i [cie|ek ksztaBcenia. Ocenianie wewntrzne: §ð diagnozowanie ka|dego ucznia §ð opis umiejtno[ci i przekazaniu informacji zwrotnej dla ucznia i rodziców §ð okre[lanie efektywno[ci stosowanych metod pracy i planowanie procesu nauczania. Wymagania edukacyjne  0-45% ndst, konieczne 46-60% dop, podstawowe 61-75% dst, rozszerzajce 76- 90% db, dopeBniajce 91-100% bdb, wykraczajce powy|ej 100% cel. Regionalizm  ruch spoBeczno-kulturalny d|cy do zachowania swoistych cech kultury danego obszaru, do pogBbienia wiedzy o jego kulturze, rozwoju i odnowy. Aleksander Patkowski 1926. Zalety regionalizmu  MaleczyDska: §ð likwiduje barier po[rednio[ci poznania historycznego §ð oddala wtpliwo[ci o powstawaniu separatyzmów lokalnych §ð dzieje regionu daj podstaw do dziaBaD na obszarze mieszanym. Edukacja regionalna §ð celem zmienianie ludzi, gB. dzieci i mBodzie|y, stosownie do panujcych ideaBów i celów wychowania §ð zapoznanie z kultur wBasnego regionu §ð uwra|liwienie na odrbno[ci kulturowe innych regionów, wpajanie zaBo|eD tolerancji Cele edukacji regionalnej §ð poznawcze §ð ksztaBcce §ð wychowawcze 7 Zrodki dydaktyczne  przedmioty materialne lub ich wytwory oddziaBujce na ró|ne receptory i umo|liwiajce wBasn rekonstrukcj procesu dziejowego. Funkcje §ð informacyjna/poznawcza §ð motywacyjna §ð emocjonalna §ð integrujca §ð weryfikacyjna §ð kontrolna Wybór zale|y od §ð tematu lekcji §ð celów §ð mo|liwo[ci uczniów §ð zasobów pracowni historycznej §ð specyfiki zespoBu klasowego §ð inwencji, chci i wyobra|enia nauczyciela. Sygnatury na mapie hist. §ð liniowe §ð punktowe §ð obrazkowe §ð symboliczne §ð geometryczne Kartodiagram  mapa tematyczna przedstawiajca zmienno[ wybranych atrybutów obiektów przestrzennych. To forma po[rednia midzy map a wykresem. Spirala edukacyjna  Jezierski  wizja takiego programu nauczania i wychowania, gdzie z roku na rok uczeD poszerza swoj wiedze i umiejtno[ci. System klasowo-lekcyjny  okre[lony czas i miejsce nauczania, lekcja przyporzdkowana do klasy. Sylabus  propozycja zadaD, które uczeD powinien wykona po zakoDczeniu danego etapu edukacji. 8

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Dydaktyka historii oraz historii i społeczeństwa – część II
Maternicki Polska dydaktyka historii 1918 1939

więcej podobnych podstron