plik


ÿþKoBakowski: Wielki [wiadek zBa komunizmu Leszek KoBakowski W[ród olbrzymów XX-wiecznej kultury europejskiej SoB|enicyn ma miejsce wyró|nione: zarówno przez to, |e byB nadzwyczajnie utalentowanym pisarzem, jak i przez to, |e byB ZWIADKIEM, wielkim [wiadkiem najgorszych chwil, jakie ów wiek prze|yB Fot. GAMMA Aleksander SoB|enicyn Ka|de sBowo jego powie[ci ocieka cierpieniem i nieszcz[ciem milionów ludzi, ka|de jest te| okupione cierpieniami, jakie znosiB sam autor za to, |e mówiB prawd w warunkach, kiedy sBowo prawdy byBo tak srodze karane. Trudno doprawdy wymierzy ci|ar tej prawdy dla losów [wiata. IstniaBy ju| przedtem dostpne na Zachodzie ksi|ki, które opisywaBy sowieckie obozy koncentracyjne i wizienia: Weissberga-Cybulskiego, Herlinga-GrudziDskiego, Eugenii Ginzburg. Ale dopiero SoB|enicyn wstrzsnB zakBamaniem Zachodu, w szczególno[ci zachodniej lewicy, nade wszystko my[lcych komunistów. Po jego "Archipelagu GUAag" i innych dzieBach nikt ju| na Zachodzie nie mógB udawa, |e nie wiedziaB, |e nic mu nie powiedziano, czym byB [wiat sowiecki. To on zerwaB kurtyn przemilczeD i kBamstw. WiedziaB te|, gdzie tkwi zatrute jdro [wiata komunistycznego. W li[cie do sowieckich wodzów nie domagaB si, by wyrzekli si wBadzy, ale by porzucili ideologi, która od tylu lat zatruwaBa dusz narodu. ByBa to, rzecz jasna, propozycja beznadziejna: w tamtym [wiecie wyrzec si ideologii to wyrzec si wBadzy, bo tylko ideologia dawaBa tej wBadzy legitymizacj czy pozorn legitymizacj. Ale SoB|enicyn nie byB analitykiem politycznym. On walczyB o Rosj. Wobec kultury zachodniej, z jej korupcj, |arBoczno[ci, szukaniem przyjemno[ci ponad wszystko, miaB postaw wybitnie krytyczn. ByB natomiast wielkim patriot rosyjskim, nie w tym sensie, by wspieraB tradycyjny rosyjski i sowiecki imperializm, ale w tym, |e widziaB zBowrog rol, jak komunizm odegraB w niszczeniu rosyjskiej kultury, i chciaB t kultur odbudowa. O|ywiaB jzyk rosyjski mnóstwem sBów zapomnianych czy poniechanych, chciaB wskrzesi to wszystko, co daBo Rosji jej siB duchow, jej kultur. Dzi[ wBa[nie dowiedzieli[my si, |e prezydent Putin, wrczajc SoB|enicynowi nagrod paDstwow, chwaliB pisarza za jego zasBugi dla jzyka rosyjskiego, ale nie wspomniaB o "Archipelagu GUAag" - wida wBadza potrzebuje wci| kBamliwych przemilczeD, by ukrywa horror, za który, mogBaby twierdzi, nie jest sama odpowiedzialna. Ale SoB|enicyn chciaB wskaza to, co uwa|aB za Rosj prawdziw, nie za[ Rosj z jej kBamstwem i lokajstwem. Nie znosiB ksi|ki barona de Coustine, która przecie| opisywaBa Rosj MikoBaja I z pierwszej poBowy XIX w. Komunizm wedle SoB|enicyna byB caBkiem obcy prawdziwej duszy Rosji, tote| byBo dlaD wielkim pytaniem, jak byBa mo|liwa rewolucja bolszewicka. Na to pytanie miaB odpowiedzie cykl historyczny zapocztkowany dzieBem "SierpieD 1914". Zdaje si jednak, |e pisarz nie uporaB si caBkiem z t straszliw kwesti. PowiedziaB mi Isaiah Berlin, |e kiedy[ w rozmowie z SoB|enicynem nazwaB kogo[ "byBym komunist", na co SoB|enicyn odparB: "ByBych nie ma", zakBadaB wic, |e kto raz komunist zostaB, jest ju| nim do koDca |ywota. Pamitam dobrze, jak czytali[my w pi[mie "Nowyj Mir" pierwsze drukowane opowiadanie SoB|enicyna: "Jeden dzieD w |yciu Iwana Denisowicza". Wtedy wiedzieli[my ju| wiele o sowieckim [wiecie i samo istnienie Bagrów nie byBo nowo[ci. Ale byBa to pierwsza opowie[ o Bagrach wydana w Zwizku Radzieckim, i wra|enie z tej lektury byBo ogromne - [wiat sowiecki si zmienia! Ju| samo zezwolenie na druk tej opowie[ci byBoby nie[mierteln zasBug Chruszczowa, gdyby nie miaB innych. Pózniej dotarB do nas "Archipelag GUAag", który czytali[my w polskim przekBadzie Jerzego Pomianowskiego (jeszcze pod pseudonimem). Dziki temu wielkiemu [wiadkowi zBowrogi [wiat, jaki opisaB, nie bdzie zapomniany: wielkie zBo nie powinno by zapomniane, je[li [wiat miaBby by lepszy.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Leszek Kołakowski Pytania, ktore nie daja sie usmiercic
Leszek Kołakowski O rozumie i innych rzeczach
Leszek Kołakowski Dzięki niemu jesteśmy lepsi
Leszek Kołakowski Czym nie jest socjalizm
Leszek Kołakowski Jak być konserwatywno liberalnym socjalistą Katechizm
Leszek Kolakowski Legenda o cesarzu Kennedym, Nowa dyskusja antropologiczna
Leszek Kołakowski Historia chwali KOR
Leszek Kołakowski Poezja filozoficzna Stanisława Jachowicza
Leszek Kołakowski Moje słuszne poglady na wszystko(fragment)
Leszek Kołakowski Ogólna charakterystyka pozytywizmu
Leszek Kołakowski Czy człowiek historyczny umarł i czy powinnismy opłakiwać jego zgon
Leszek Kołakowski O co pyta nas Kant(1)
Leszek Kołakowski Noe czyli pokusy solidarności

więcej podobnych podstron