plik


ÿþ Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment peBnej wersji caBej publikacji. Aby przeczyta ten tytuB w peBnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja mo|e by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyBcznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym mo|na naby niniejszy tytuB w peBnej wersji. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawarto[ci publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania si jej od-sprzeda|y, zgodnie z regulaminem serwisu. PeBna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksizki audio, e-booki . TYT.QXD 6/28/04 10:22 AM Page 1 Przygldam si drzewu. Mog je potraktowa jako obraz: sterczcy w nawale [wiatBa sBup albo tryskajca zieleD zalana Bagodno[ci srebrzystego bBkitu. Mog je odebra jako ruch: ttnice |yBy w mocno osadzonym i pncym si w gór pniu, ssanie korzeni, oddychanie li[ci, nieustanna wymiana z ziemi i powie- trzem  i sam tajemniczy wzrost. Mog je zaklasyfikowa do okre[lonego gatunku i pa- trze na nie jako na okaz, studiujc budow i sposób |ycia. Mog do tego stopnia pomin jego konkretne istnienie i konkretn form, |e ujrz w nim ju| tylko wyraz prawa  praw, zgodnie z którymi staBe przeciwieDstwo siB stale ulega zaBagodzeniu, albo praw, wedle których substancje mieszcz si i rozdzielaj. Mog je zdematerializowa i uwieczni przez sprowa- dzenie do liczb, do czystego stosunku liczbowego. Ale drzewo pozostaje moim przedmiotem, ma swoje miejsce i swój czas, swoj jako[ i swoje wBa[ciwo[ci. Ale mo|e si te| zdarzy, zarazem z woli i Baski, |e przygldajc si drzewu, zostan wBczony w relacj z nim  i wtedy drzewo przestanie by Ono. PorwaBa mnie moc wyBczno[ci. Nie musz w zwizku z tym rezygnowa z jakiegokol- wiek sposobu mojego ogldania. Nie ma niczego, od czego musiaBbym abstrahowa, chcc zobaczy ani |adnej wiedzy, o której musiaBbym zapomnie. Raczej wszystko  obraz i ruch, gatunek i okaz, prawo i liczba  jest tutaj nierozdzielnie zBczone. Obecne jest wszystko, co dotyczy drzewa: jego forma i mechanika, jego kolory i chemia, jego rozmowa z |ywio- Bami i rozmowa z gwiazdami  wszystko jako jedna caBo[. Drzewo nie jest wra|eniem, gr mojej wyobrazni, war- to[ci nastrojow; ono |yje naprzeciw mnie i ma ze mn do czynienia; tak jak ja z nim  tylko inaczej. Nie próbujmy osBabia sensu relacji: relacja jest wza- jemno[ci. Martin Buber, Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych TYT.QXD 6/28/04 10:22 AM Page 2 dedykujemy dzieciom TYT.QXD 6/28/04 10:22 AM Page 3 WARSZTATY W A R S Z T A T Y EDUKACJI E D U K A C J I TWÓRCZEJ T W Ó R C Z E J Pod redakcj El|biety Olinkiewicz i Ewy Repsch TYT.QXD 6/28/04 10:22 AM Page 4 Dyrektor, redaktor naczelny Wojciech GBuch Redakcja i korekta Jolanta Kardela Redaktor koordynujcy Agnieszka BBaszkiewicz Projekt okBadki Magdalena Idaszewska Opracowanie typograficzne Leonard SzBapka SkBad i Bamanie Pracownia SkBadu Komputerowego TYPO-GRAF W opracowaniu typograficznym ksi|ki wykorzystano zdjcie Andrzeja Batora z realizacji Iwony Bro|ek Na okBadce umieszczono zdjcie Marcina Berdyszaka z warsztatów pt.: Moje ciaBo i architektura Wydanie drugie 2004 © 2001 by Wydawnictwo EUROPA ISBN 83-88962-96-5 Wydawnictwo Europa 50-011 WrocBaw, ul. Ko[ciuszki 35 tel. (071) 346 30 10, faks (071) 346 30 15 e-mail: europa@wydawnictwo-europa.pl www.wydawnictwo-europa.pl Druk i oprawa: Rzeszowskie ZakBady Graficzne TYT.QXD 6/28/04 10:22 AM Page 5 Spis tre[ci Do Czytelników (El|bieta Olinkiewicz, Ewa Repsch) " 7 Jan Berdyszak Warsztaty, kreacja, edukacja " 9 El|bieta Olinkiewicz Warsztat  co to takiego? " 11 1. Tutaj Janusz Byszewski 1 . T u t a j Tutaj jestem " 21 jestem j e s t e m WiesBaw Karolak Sztuka jako zabawa, zabawa jako sztuka " 39 Janusz BaBdyga Projekt warsztatowy: ze sztuk  wobec sztuki " 53 2. Taki Marcin Berdyszak 2 . T a k i Przybli|anie " 75 jestem j e s t e m El|bieta Olinkiewicz Midzy wyobrazni a ... " 81 3. Co to Beata Pejcz 3 . C o t o W kierunku teatru narracji plastycznej  propedeutyka takiego t a k i e g o teatru lalek " 109 Agnieszka Andruszko Przezroczyste ciaBa lalek " 121 4. Inne Hanna GawroDska, Teresa Nowak, Lidia ZieliDska 4 . I n n e Poszerzanie przestrzeni muzycznej  o udziaB dziecka od o d w sztuce " 151 innego i n n e g o Halina Machulska Drama  zabawa, nauka i wychowanie " 163 S01.QXD 6/28/04 10:24 AM Page 7 Do Czytelników Warsztaty edukacji twórczej to ksi|ka prezentujca do[wiadczenia i drogi poszukiwaD twórców, artystów i pedagogów stosujcych wBasne, nie- konwencjonalne metody dziaBaD edukacyjno-kreacyjnych z dziemi i mBo- dzie|. W tej publikacji swoje do[wiadczenia opisuj znani twórcy, prezentujcy wBasne sprawdzone zajcia warsztatowe. Nie oddzielamy literatury, plastyki, muzyki, filmu czy teatru  tak jak szkoBy nie chcemy dzieli na polski, matematyk i przerw. Najwa|niejsze mo|e zdarzy si  pomidzy . Teatr, literatura, plastyka, muzyka rozumia- ne jako pewna caBo[ wraz z dotychczasow wiedz, emocjami mog roz- szerzy obszary dziaBania dziecka i mBodego czBowieka o dowolne mo|liwo- [ci wBasnego zachowania, zmusza do przekraczania tych mo|liwo[ci, po- magajc uwierzy w siebie. Ucz odwagi bycia indywidualnym, tworzc zarazem wspólnot dziaBaD, bdc dialogiem i spotkaniem z innym, z za- chowaniem wBasnej odrbno[ci prze|ywania, do[wiadczania, my[lenia i re- fleksji. Interdyscyplinarno[, dopuszczalno[ wybierania i Bczenia kodów semiotycznych zwiksza te mo|liwo[ci. Ksi|ka, zawierajca scenariusze, zapisy zaj, warsztatów twórczo-edu- kacyjnych ze sztuk/przez sztuk, jest adresowana do czytelników, którzy interesuj si sztuk i edukacj, a przede wszystkim do nauczycieli ró|- nych specjalno[ci, wychowawców, instruktorów, studentów, tera- peutów, a tak|e do mBodzie|y, do tych wszystkich, którzy pragn po- zna mo|liwo[ci zarówno sztuki wspomagajcej rozwój, jak i edukacji stosu- jcej metody sztuki. Przedstawione scenariusze s opisem dziaBaD, a nie materiaBem gotowym do na[ladowania. Ka|dy bowiem nauczyciel ma indywidualne mo|liwo[ci i uwarunkowania  wyksztaBcenie, zasób kompetencji, do[wiadczenie pedagogiczne, emo- cje& Ka|de dziecko jest indywidualn osob, tak|e ze swoimi mo|liwo[cia- mi, zdolno[ciami, zainteresowaniami i prze|yciami. Ta grupa uczniów, ta klasa, to nie to samo, co tamta, dzisiaj jest inne od jutra. Inspiracje? Mo|na korzysta z cudzych pomysBów jak z przepisu kulinar- nego  wez dobry konspekt, spróbuj, wycignij wnioski& Ale mo|na i tak  co[ ci zaciekawiBo, wic zrób to, ale po swojemu, inaczej, a nawet ina- czej w IVa, inaczej w IVb. A mo|e jeszcze inaczej  uwierz, |e to, co robisz, jest interesujce. Do[wiadczenie? Przewiduj, zakBadam i do[wiadczam, poszukuj lub oczekuj, jestem uwa|ny. BBdy ucz nas napicia krytycznego  po|dania S01.QXD 6/28/04 10:24 AM Page 8 Do Czytelników 8 za przypuszczeniami, intuicj. Poszukuj nowych pytaD, nie znajduj odpo- wiedzi. Szukajc odpowiedzi, pojawiaj si pytania, z których rodz si ko- lejne zadania i pytania. Próbujemy, do[wiadczamy  my i nasi uczniowie. Oni ucz si od nas, ale i my od nich. Wymy[lanie, tworzenie, uczenie i uczenie si to nie s od- dzielne czynno[ci, to wspólny proces aktywnego poznawania i do[wiadcza- nia, twórczej zabawy i twórczego rozwoju. Chcemy, aby materiaB zawarty w ksi|ce, mógB by nie tylko informacj, opisem dziaBaD wybranych polskich twórców i pedagogów, ale tak|e aby opisane do[wiadczenia mogBy by inspiracj, zarówno t, która zaciekawia, otwiera, o|ywia, jak i t, która pozwala wBczy indywidualne do[wiadcze- nia czytelników i ich refleksje pedagogiczne do poszukiwaD dostosowanych do potrzeb i sytuacji rozwojowych drogi edukacyjnej. Wikszo[ prezentowanych scenariuszy pochodzi z koDca lat 80. i 90. O ile wtedy prezentowane materiaBy byBy poszukiwaniem i alternatyw, o ty- le dzisiaj s konieczno[ci dla wielu nauczycieli, instruktorów-pedagogów artystów. Jest to pierwsza publikowana antologia warsztatów ze sztuk, dla- tego autorzy [wiadomie wybrali wczesne swoje do[wiadczenia warsztatowe, aby mo|liwie wiele osób mogBo z nich skorzysta. Autorzy bd szcz[liwi, je|eli materiaBy zawarte w ksi|ce spowoduj  skuteczne zdziwienie , bd mogBy potwierdzi to, co ju| czytelnicy robi, pomog uwierzy w siebie i stworz pBaszczyzn spotkania czytelników i au- torów idcych wspóln drog poszukiwaD, lecz wBasnymi, indywidualnymi [cie|kami dziaBaD twórczych. Liczymy na dyskusj i wymian do[wiadczeD, spotkania i wspóBdziaBanie. Przedstawione tu sposoby prowadzenia warsztatów Batwiej jest pozna do- [wiadczajc ni| czytajc, Batwiej jest do[wiadcza ni| wiedzie. El|bieta Olinkiewicz i Ewa Repsch S02.QXD 6/28/04 10:25 AM Page 9 Jan Berdyszak Warsztaty, kreacja, edukacja Kreacja artystyczna Bczy intencje twórcze, specyficzny konglomerat wie- dzy, ró|ne media, zastane sytuacje w rodzaj refleksji czy relacji i buduje w caBo[ci zgodne, ale i programowo skBada niezgodno[ci, a tak|e dostarcza  tworów hermetycznych. Lata sze[dziesite w sztuce to czas poszukiwaD nowych [rodków wyra- zu dla obrazu, utworów przedmiotowych, a tak|e okres proponowania ro- dzajów napicia powstajcego w wyniku dziaBaD bezpo[rednich w czasie. Zapocztkowany wtedy rozwój ró|nego rodzaju dziaBaD zaowocowaB w la- tach siedemdziesitych utworzeniem przez Janusza BaBdyg, Jerzego Onu- cha i Aukasza Szajn Pracowni  Dziekanka w Warszawie. Pracownia ta programowo prowadziBa dziaBania o charakterze efemerycznym oraz inicjo- waBa ró|ne formy warsztatów twórczych, zapraszajc do ich prowadzenia artystów ze specjalnymi predyspozycjami. Szybko okazaBo si, |e forma warsztatów ma zdolno[ stworzenia inicju- jcego napicia przez artystów biorcych w nich udziaB. Staje si czasem in- tensywnego tworzenia, znajdowania [rodków artykulacji, refleksji, mo|liwo- [ci zadziwienia siebie i stawiania pytaD. OkazaBo si, |e warsztat mo|e by i tworzeniem, i autoedukacj. Ta [wiadomo[ szczególnej wagi warsztatowych dziaBaD artystycznych zostaBa zauwa|ona i wykorzystana jako mo|liwo[ rozbudzenia kreatywno- [ci u dzieci i mBodzie|y. Pierwsze takie warsztaty zatytuBowane  Dom i wychowanie , zrealizowa- ne przez Janusza Byszewskiego, Jacka Bukowskiego, Blank Gul-Olszew- sk, Eugeniusza Józefowskiego i WiesBawa Karolaka miaBy miejsce w PaBa- cu Kultury i Nauki w Warszawie w 1983 r. U podstaw istoty warsztatów le- |y zdolno[ do otwartej inicjacji, a mo|e i charyzmat prowokujcego prowadzcego i jego umiejtno[ci przyznawania wolno[ci twórczej uczest- niczcym w warsztatach. S to warunki podstawowe zarówno wtedy, kiedy ustala si hasBo czy obszar dla wspólnej aktywno[ci, jak i wtedy, kiedy ka|- dy z uczestników realizuje wBasny, nurtujcy go problem. Warsztaty s rodzajem aktywno[ci, która jest zawsze warunkowana wra|- liwo[ci i stanem wiedzy konkretnej osoby. Sztuka jest rodzajem nieustan- nego do[wiadczania, a nie do[wiadczeniem. Jest ona procesem interperso- nalnym i jednorazowym. Do[wiadczanie, w odró|nieniu od do[wiadczenia, nie pozwala na powtórzenie procesów, nie sprowadza si wic tylko do ele- mentów, czyli warto[ci uchwytnych, lecz jest jednocze[nie  dotykaniem stanów i midzywarto[ci. S02.QXD 6/28/04 10:25 AM Page 10 Jan Berdyszak 10 Do[wiadczenia osób twórczych mog da dziecku najwicej nie w posta- ci gotowego  produktu , lecz przez partnerski udziaB w procesie twórczym. O partnerstwo z dzieckiem w procesie twórczej aktywno[ci nietrudno, a tak- |e nietrudno wówczas wydobywa tkwice w poszczególnych osobach war- to[ci i mo|liwo[ci, a wic to co nieodkryte. Plastyka, dzwik, sBowo, gra stanowi niepodzieln naturaln caBo[ ak- tywno[ci twórczej, rozumianej jako [rodek wobec istnienia  a nie cel. Zabawa jako rodzaj twórczo[ci, wcale nie jest pozbawiona powagi skoro mo|na w niej o|ywi wyobrazni caBy [wiat, co tak powszechnie lubi robi dzieci i ludzie marzcy. Zwracam uwag na zabaw, na t naturaln kreacj dziecic  niewypreparowan z rzeczywisto[ci, w której si odbywa. Doro- [li s wobec niej tolerancyjni, tolerancyjni z pobBa|ania i z bezradno[ci, a nie zawsze ze [wiadomego przyznania wagi wyobrazni i kreacji. Niepowtarzalno[ jest istotn cech tworzenia.  Przygotowanie do two- rzenia mo|e polega na tym, |e mBody czBowiek nie tylko wydobywa z sie- bie mo|liwo[ci, ale i respektuje aktywnie wBasne wtpliwo[ci. Praktyka kreacyjna traktuje sztuk bez podziaBów na jej dyscypliny czy konwencje. Respektuje natomiast interdyscyplinarno[ i intersemiotyczno[ w propozycjach twórczych, czerpic z ró|nic motywacji i u dzieci, i u do- rosBych. Praktyka aktywno[ci twórczej staje si wychowaniem sprawczym, nieza- niedbywana mo|e prowadzi do edukacji pojtej dynamicznie, rozwijajcej ró|ne osobowo[ci i odmienne ich dyspozycje. Tak wyBaniane stany aktyw- no[ci twórczej s niepowtarzalne  ucz dostrzega i ceni zdarzenia oraz sytuacje jednorazowe i efemeryczne. Edukacja zachowujca prawa czBowieczeDstwa realizowana z powag, oddaniem i uwa|no[ci prowadzcego nie mo|e by traktowana nie twór- czo. Skoro musi by twórcza, to nie mo|e nie czerpa z ró|nych do[wiad- czeD kreacji i staje blisko sztuki. A sztuka  nie zadowala si nigdy swoim stanem. O sztuce mówimy tylko wtedy, kiedy kreuje, a wic Bczy jednost- kowe, ró|ne do[wiadczenia z tym co oczywiste, zaskakujce i niedostrze|o- ne w [wiecie, Bczy ró|ne rodzaje wiedzy i do[wiadczenia. Bezpo[rednie do- [wiadczanie praktyczne ujawnia ró|ne stanowiska, postawy i pogldy, a wiedza z nich wynikajca oraz towarzyszce im napicie s gwarantem twórczej skuteczno[ci dla ka|dego z uczestniczcych, dla wszystkich uczest- ników oraz dla prowadzcego. Dochodzi do mo|liwo[ci odnajdywania wra|- liwo[ci, zbli|ania si do wBasnych podejrzeD i przypuszczeD, a wic do zródeB wBasnych i do cigBego odnawiania i rewizji dotychczasowego spojrzenia. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment peBnej wersji caBej publikacji. Aby przeczyta ten tytuB w peBnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja mo|e by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyBcznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym mo|na naby niniejszy tytuB w peBnej wersji. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawarto[ci publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania si jej od-sprzeda|y, zgodnie z regulaminem serwisu. PeBna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksizki audio, e-booki .

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Warsztaty edukacji twórczej Jak rozwijać osobowość przez sztukę Program interdyscyplinarny (FRAGME
Jak rozwijac wyobraznie dziecka Artykul
Jak rozwijac potencjal Twoich pracownikow
Jak złożyć PIT przez Internet
Jak skutecznie zarabiać przez internet
Jak zarobić pieniądze przez Internet SPRAWDZ !
Jak rozwijać kompetencje społecznew praktyce szkolnej
jak rozwijac kreatywnosc u dzieci
Ajurweda w praktyce Jak wspolczesnie stosowac starozytna sztuke leczenia ajurpr
Jak poderwać dziewczynę przez internet czyli e podryw

więcej podobnych podstron