9346692837

303

Komunikacja internetowa jako aktywne medium przekazu wiedzy o zdrowiu - szanse, zagrożenia i ograniczenia

wej wymusza zachowanie bierności, stanu statycznego, przyjęcia pozycji siedzącej. Już ten element może powodować zaburzenia zarówno w sferze fizycznej (drętwienie kończyn, bóle mięśni i stawów, zespól cieśni nadgarstka), jak i w sferze społecznej. Internet stal się główną rozrywką, a tym samym miejscem spędzania wolnego czasu w postaci biernego wypoczynku. Młodzież woli kontaktować się ze znajomymi w wirtualnym świecie, niż spotykać się realnie. Może to stanowić przyczynę zaburzenia relacji interpersonalnych, nieumiejętności rozmowy i wy rażania emocji bezpośrednio podczas komunikacji w świecie realnym. Kolejnym problemem jest uzależnienie od Internetu. Nadmienia fascynacja siecią powoduje, że uzależniona osoba spędza zbyt wiele czasu przed komputerem. Katarzyna Kaliszewska wymienia takie oto konsekwencje nadmiernego używania komunikacji internetowej:

•    zaburzenia relacji interpersonalnych, ograniczenie bezpośrednich kontaktów interpersonalnych;

•    wzrost samotności;

•    zaburzenia tożsamości (świat wirtualny a świat realny);

•    zubożenie języka, używanie skrótów;

•    zaburzenia zdrowia - brak ruchu, zaburzenia rytmu dobowego, postępujący zanik mięśni [9].

Inną grupę zagrożeń związanych z użytkowaniem komunikacji internetowej przez młodzież stanowią zachowania związane z treścią zasobów sieci internetowej. Internet jest siecią komercyjną, więc reklamy odgrywają znaczącą rolę w jego utrzymywaniu. Z łatwością można trafić na reklamy zachęcające do spożywania alkoholu, papierosów, narkotyków czy środków odurzających. Ponadto różnorodne fora internetowe umożliwiają wymianę pomiędzy użytkownikami informacji dotyczących np. sposobów prostego odurzania się lub mieszania leków lub innych środków w celu pobudzenia psychicznego. Tematyka na forach jest szeroka, a nie każdy administrator danej witryny dba o jakość zamieszczanych tam informacji. Internet jest również łatwym środkiem dostępu do pornografii, która oprócz zagrożenia psychode-gradacyjnego młodych ludzi niesie element zagrożenia netoholizmem. Uzależnienie od Internetu określane jest również jako: siecioholizm, cyberzależność, intemeto-zależność. Definiowane jest jak notoryczny pociąg do korzystania z Internetu bez zaistnienia konkretnej potrzeby [10],

W aspekcie informacji zdrowotnej w Internecie można odwołać się do zachowań mogący ch powodować hipochondryzm oraz samoleczenie. Zjawisko samo-lecznictwa za wykorzystaniem sieci internetowej staje się coraz powszechniejsze. Nieograniczony dostęp do wszelkich informacji związanych ze zdrowiem i chorobą powoduje, iż przeczytanie danej informacji stawia jednostkę w funkcji swojego lekarza. Przeczytanie informacji staje się wyznacznikiem podjęcia samolecze-nia, które dla wielu osób jest bardziej wygodne niż wizyty u profesjonalistów medycznych. Rodzi to obawę o efekty takiego postępowania w stanie zdrowia. Natomiast hipochondry zm wiąże się podobnie z mnogością informacji oraz ich dostępem. Brak pełnej informacji, a jedynie stawianie podejrzeń dotyczących stanu zdrowia na podstawie informacji znalezionych w sieci może wywołać skutek odwrotny do zamierzonego. W ten sposób edukowanie się poprzez informację zdrowotną w sieci internetowej przeistoczy się w ciągłą obawę

0    własne zdrowie i stanie się źródłem stresu.

Podsumowując aspekt negatywnego wpływu użytkowania komunikacji internetowej na zdrowie młodzieży, można dojść do w niosku, iż Internet może jednocześnie oddziaływać na trzy sfery życia człowieka: psychiczną, fizyczną oraz społeczną. W sferze fizycznej Internet najczęściej jest przyczyną obniżenia aktywności fizycznej, prowadzącej nawet do bezczynności ruchowej. Wpływa to na pojawianie się problemów kostno-stawowych. Ponadto zwiększona częstotliwość użytkowania komunikacji internetowej może wywołać zmęczenie wzroku lub jego osłabienie. Oprócz zagrożeń występujących w obrębie zdrowia fizycznego bardzo niepokojącym zjawiskiem jest uzależnienie od Internetu (netoholizm), które jednocześnie może zaburzać stan zdrowia fizycznego (np. poprzez zaburzoną higienę snu) oraz wpływać na podejmowanie aktywności społecznej. Częste użytkowanie Internetu może w⁷ sposób istotny zakłócać

1    zubożyć relacje interpersonalne, które zostają ograniczone tylko do kontaktów w wirtualnej rzeczywistości. Ponadto sprzyja to dominowaniu w życiu codziennym biernej formy wypoczynku, mogącej prowadzić do izolacji społecznej wpływającej nie tylko na stan zdrowia psychicznego, ale również fizycznego.

Podsumowanie

Rozważając powyższe aspekty związane z użytkowaniem komunikacji internetowej przez młodych ludzi oraz jej rolę w przekazie wiedzy o zdrowiu, można zauważyć, iż cyberprzestrzeń oraz narzędzia komunikacji internetowej mogą stanowić walor w procesie promocji zdrowia, ale wynikają z tego również zagrożenia. Niewątpliwie Internet to narzędzie, które może sprawnie realizować promocję zdrowia, ponieważ pozwala na indywidualne zwiększanie kontroli nad własnym zdrowiem i na budowanie potencjału zdrowotnego, co jest wypełnieniem definicji promocji zdrowia zawartej w Karcie Ottawskiej: „promocja zdrow ia to proces umożliwiający ludziom zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem oraz jego popraw ę” [11], Jednocześnie należy zwrócić uwagę, iż interaktywne medium posiada wiele ograniczeń wynikających głównie z cech pow szechności i mnogości informacji, a także stwarza wiele zagrożeń, z których najbardziej szkodliwym i niebezpiecznym dla młodych ludzi jest uzależnienie od Internetu.