93763862

Rys. 1. Kształt ostrzy narzędzi do oddzielania materiału: a) symetryczny klin, b) klin z dodatnim kątem natarcia, c) klin z zerowym kątem natarcia Źródło: Dudik K., Górski E.: Poradnik tokarza. WNT, Warszawa 2000

Geometrią ostrza nazywa się kąty i długości określające kształt i wymiary części roboczej narzędzia. Siła F działająca wzdłuż osi klina rozkłada się na składowe FN, prostopadłe do powierzchni bocznych, których wartość zależy od wartości siły czynnej F i kąta rozwarcia klina p.

Zmniejszanie kąta p przy stałej wartości siły czynnej F wpływa na wzrost wartości sił nacisku jego bocznych ścianek na rozdzielany materiał, co z kolei powoduje wzrost sił tarcia materiału o powierzchnie boczne klina. Siły tarcia są siłami oporu, które zależą w tym przypadku od kształtu powierzchni ostrza klina i współczynnika tarcia między klinem i materiałem. Zmniejszając kąt p klina przy tej samej wartości siły F, można pokonać większe opory przeciwko siłom skrawania. Praktycznie kąt P nie może być zbyt mały z uwagi na to, że narzędzie musi mieć odpowiednią wytrzymałość mechaniczną. Kąt p rozwarcia klina nazywa się kątem ostrza.

W odróżnieniu od narzędzi do przecinania narzędzia skrawające mają również ostrza w postaci klina (lub zbioru klinów elementarnych) usytuowanego tak (względem kierunku ruchu), że podczas skrawania jedna z powierzchni ograniczających zarys klina nie styka się z powierzchnią materiału obrobionego.

Powierzchnia zewnętrzna przedmiotu, z której jest zdejmowany naddatek jest powierzchnią obrabianą. Powierzchnia przedmiotu powstała po oddzieleniu naddatku materiału przez ostrze narzędzia nazywa się powierzchnią obrobioną.

Powierzchnia narzędzia ograniczająca ostrze od strony powierzchni obrobionej nazywa się powierzchnią przyłożenia. Powierzchnia przyłożenia tworzy zawsze z powierzchnią obrobioną kąt przyłożenia a, który powinien mieć zawsze wartość większą od zera (min. 2-^3°; rys. 1 b, c).

Celem takiego kształtowania geometrii ostrza jest zabezpieczenie przed zniszczeniem struktury geometrycznej powierzchni i utratą dokładności wymiarowo-kształtowej, uzyskanej w procesie skrawania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

7