9990200172

INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE

Uwarunkowania ekonomiczne i organizacyjne oraz charakterystyka stanu prawnego Zgodnie z art. 5 ust. 6 ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych'², kontrolą podatkową oraz wydawaniem decyzji wymiarowych i postanowień w sprawie ich wykonania zajmowało się w okresie objętym kontrolą 400 urzędów skarbowych'³. Postępowania odwoławcze od decyzji naczelników urzędów skarbowych jako organów pierwszej instancji prowadziło 16 dyrektorów izb skarbowych (art. 5 ust. 7 ustawy). Na podstawie art. 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej'⁴ kontrolę podatkową, w ramach kontroli skarbowej, prowadziło także 16 urzędów kontroli skarbowej (UKS).

Cele kontroli podatkowej określa art. 281 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa'⁵. W odniesieniu do kontroli podatkowej u przedsiębiorców stosuje się uregulowania zawarte w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej'⁶. Ustawa między innymi ogranicza czas trwania wszystkich kontroli u przedsiębiorcy.

W Polsce pobór podatków jest oparty zasadniczo na technice samoobliczania.

W Zadaniach dla dyrektorów izb skarbowych i naczelników urzędów skarbowych w zakresie realizacji polityki finansowej państwa w 2012 r.'⁷, i w 2013 r. oraz wytycznych do ich realizacji ustalono, że misją organów podatkowych jest Pozyskiwanie dochodów budżetowych przy maksymalizacji poziomu dobrowolnego wypełniania obowiązków podatkowych oraz zapewnieniu podatnikom wysokiej jakości obsługi w warunkach jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego. Jednym z dwóch głównych celów jest Ułatwianie legalnej działalności gospodarczej i usuwanie barier biurokratycznych oraz doskonalenie współpracy z przedsiębiorcami.

Zgodnie z art. 217 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. nakładanie podatków następuje w drodze ustawy. Ustawą normującą ogólne prawo podatkowe, a więc zagadnienia dotyczące w zasadzie wszystkich podatków jest Ordynacja podatkowa. Zawiera ona zasady ogólne postępowania podatkowego (w art. 120 do 129), które nie mają tylko i wyłącznie cech wskazówek czy zaleceń, lecz są normami prawa. Naruszenie ich jest oceniane z takim samym skutkiem prawnym przez organy i sądy, jak naruszenie jakiegokolwiek przepisu prawa materialnego.

W postępowaniu podatkowym oprócz zasad ogólnych uregulowanych w Ordynacji podatkowej obowiązują zasady prawa wypływające z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zasady prawa przyjęte w prawie Unii Europejskiej oraz zasady prawa wypracowane w doktrynie prawa, stanowiące uogólnienie rozwiązań prawnych. Szczególną rolę odgrywają uchwały NSA, które ujednolicają orzecznictwo sądowe, porządkując poglądy w sprawach, w których orzecznictwo dotychczas było rozbieżne lub wskazując kierunek rozstrzygnięć w sprawach istotnych i skomplikowanych. Przepisy podatkowe w Polsce są mało stabilne. W ostatnich pięciu latach ponad dwudziestokrotnie zmieniono ustawę o VAT), trzydzieści razy ustawę Ordynacja podatkowa i ustawę o CIT, czterdzieści razy ustawę o PIT. W ślad za zmianami ustawowymi zmieniały się przepisy wykonawcze, formularze podatkowe, wykładnie, interpretacje i orzeczenia sądowe.

¹²    Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1267 ze zm.

¹³    W tym 20 wyspecjalizowanych urzędów skarbowych zajmuje się obsługą niektórych kategorii podatników określonych w art. 5 ust. 9b u.u.i.s.

¹⁴    Dz.U.z2011 r. Nr 41, poz. 214 ze zm.

¹⁵    Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.

¹⁶    Dz. U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.

¹⁷    Dokument opracowany przez Departament Administracji Podatkowej w Ministerstwie Finansów w 2012 r. oraz w 2013 r.

18