Pierwsze kody kreskowe powstały w latach czterdziestych naszego stulecia. W tym okresie zostały podjęte badania nad możliwością zautomatyzowania odczytu informacji o towarach za pomocą specjalnych znaków i symboli. Było to w Stanach Zjednoczonych, a autorami tych badań byli joe Woodland i Berny Silver. Efektem ich pracy było opatentowanie w 1949 roku pierwszego kodu kreskowego zwanego także, ze względu na swój wygląd, "tarczą strzelniczą" (bulls eye). Kod ten składał się szeregu ułożonych współśrodkowo jasnych i ciemnych pierścieni różnej grubości. Ze względu na problemy techniczne ten kod nie znalazł zastosowania w życiu codziennym.
W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych przeprowadzono wiele udanych próbach stworzenia systemów identyfikacji towarów przy użyciu specjalnych znaków i symboli. Do rozwoju prac w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (lata sześćdziesiąte) w znacznym stopniu przyczynił się gwałtowny rozwój supermarketów, w których nastawiono się na masową obsługę klientów.
Producenci i handlowcy ze Stanów Zjednoczonych i Kanady utworzyli na początku lat siedemdziesiątych stowarzyszenie mające opracować jednolite zasady znakowania towarów. Tak doszło do powstania kodu UPC (Universal Product Codę). Kod ten był stosowany głównie do identyfikacji i ewidencjonowania towarów w supermarketach. Osiągnięcia amerykańskich specjalistów zainteresowały także wysoko uprzemysłowione kraje europejskie, które wychodząc na przeciw zapotrzebowaniu ze strony własnego handlu detalicznego, a nie chcąc uzależniać się od Stanów Zjednoczonych, wprowadziły własny jednolity system znakowania towarów.
Zalety stosowanych głównie w handlu detalicznym kodów kreskowych zostały prędko zauważone także przez inne gałęzie gospodarki. Kody umieszczano na opakowaniach zbiorczych towarów, znakowano nimi elementy na liniach produkcyjnych, w bibliotekach, archiwach itp.
Kod kreskowy jest graficznym odwzorowaniem informacji za pomocą kresek i odstępów pomiędzy nimi. Umożliwia on kodowanie informacji w celu jej późniejszego szybkiego i bezbłędnego odczytu. Czytnik kodu składa się z elementu światłoczułego i źródła światła. Idea odczytu opiera się na tym, iż powierzchnie jasne odbijają światło, podczas gdy powierzchnie ciemne je pochłaniają. Czytnik błyskawicznie analizuje kod kreskowy i przetwarza go na zawartą w nim informację.
Istnieje wiele różnych systemów kodów kreskowych m.in. EAN/UPC, Coda bar, ITF, Codę 39, Codę 12B itd. Różnią się one układem kresek i możliwościami kodowania (cyfry, litery, ilość znaków). Znalazły zastosowanie w wielu dziedzinach: handel, przemysł, medycyna, transport itp. W handlu od prawie 20 lat używany jest system EAN/UPC i ten właśnie rodzaj kodu umieszczany jest na opakowaniach towarów, aby ułatwić ich obrót hurtowy i detaliczny. Zastosowanie kodu kreskowego ułatwiło prace ewidencyjno-kontrolne, wyeliminowało dużą ilość dokumentacji, udoskonaliło i przyspieszyło obsługę klienta, usprawniło prace inwentaryzacyjne i umożliwiło automatyczne sygnalizowanie braków w zaopatrzeniu itp.
Po pierwsze, zanim zaczniemy wykorzystywać kody kreskowe, musimy określić rodzaj kodu, który będziemy stosować. Zależeć on będzie przede wszystkim od celu, w jakim chcemy go użyć i obowiązujących standardów. Jednym z najpowszechniejszych zastosowań jest wykorzystanie kodu kreskowego do oznaczania towarów trafiających do sprzedaży hurtowej i detalicznej. W tym celu powinniśmy zastosować kod EAN. Aby jednak go używać musimy najpierw zarejestrować się jako jego użytkownicy i otrzymać swój numer identyfikacyjny.
Po drugie, należy zapoznać się z zasadami i wymaganiami stosowania określonego rodzaju kodu kreskowego. Musimy poznać i przestrzegać reguły obowiązujące przy jego stosowaniu.