3860644016

Klasyfikacja podatków

W klasyfikacji podatków największe znaczenie praktyczne dla podmiotów stosunku podatkowego ma rodzaj podatku (np. podatek od nieruchomości, podatek od środków transportu) oraz stawki tych podatków. W nauce finansów wykorzystuje się wiele innych kryteriów klasyfikacyjnych, które pozwalają grupować podatki o takich samych cechach, często ważnych również w serwie praktycznym, zwłaszcza z punktu widzenia makroekonomicznego (np, podział podatków według kryterium budżetu przeznaczenia na stanowiące dochód budżetu państwa i dochód samorządu terytorialnego).

Najczęściej stosowane kryteria klasyfikacyjne to:

•    przedmiot opodatkowania (co podlega opodatkowaniu).

•    związek między podatnikiem a ciężarem podatkowym,

•    budżet, do którego trafia podatek.

Przyjmując za kryterium podziału podatków przedmiot opodatkowania, wyróżnia się: podatki dochodowe, podatki majątkowe, podatki od przychodów, podatki od wydatków.

Podatki dochodowe charakteryzują się tym, że przedmiotem opodatkowania jest osiągany dochód, czyli różnica między przychodami podmiotu a kosztami ich uzyskania. Do tej grupy podatków należy podatek dochodowy od osób prawnych, podatek dochodowy od osób fizycznych.

Podatki majątkowe to obciążenia z tytułu posiadania majątku (np. podatek od nieruchomości), z tytułu przyrostu majątku (np. podatek od spadków i darowizn) oraz od czynności cywilnoprawnych (np. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych).

Podatki od przychodów obciążają przychody (obrót) osiągane w działalności gospodarczej. Taka podstawa opodatkowania oznacza, że nie mają znaczenia wyniki działalności gospodarczej, lecz realizowana przez podmiot sprzedaż. Podatki przychodowe są wkalkulowane w cenę sprzedanych dóbr i faktycznie obciążają ich nabywcę. Przykładem takiego podatku jest podatek od towarów i usług (VAT).

Podatki od wydatków, nazywane konsumpcyjnymi, są wkalkulowane w cenę sprzedaży wybranych dóbr (na przykład luksusowych jak samochody osobowe, kamery wideo, jachty), bądź takich, które z reguły traktowane są jako dobra przynoszące dochody budżetowe (jak alkohol, papierosy). Typowym podatkiem konsumpcyjnym jest podatek akcyzowy.

Istnieje duże podobieństwo między podatkami konsumpcyjnymi i przychodowymi. Obie grupy tych podatków wiążą się bowiem z ponoszeniem wydatków przez nabywcę. Jednak podatki przychodowe obciążają właściwie wszystkich nabywców dóbr na rynku (mają charakter powszechny), natomiast konsumpcyjne stosowane są w odniesieniu do wybranych dóbr, nabywanych na przykład przez bogatszych konsumentów.