5020057540

Uktad wydalniczy

Trawienie i rozmieszczenie życia na Ziemi zależy od obecności wody. Woda jest zasadniczym składnikiem wszystkich organizmów. Tempo utraty wody pozostawać musi pod precyzyjną konlrolą. Woda pobierana jest w naturalnej postaci, a także wraz z pokarmem, ponadto wytwarzana jest w organizmie jako produkt przemian metabolicznych. Nadmiar wody paruje z powierzchni ciała lub wydalany jest przez wyspecjalizowane narządy jakimi są między innymi nerki.

Nerka jest kluczowym narządem utrzymującym równowagę płynów ustrojowych oraz pełniącym funkcje wydalnicze.

Układ wydalniczy pomaga w utrzymaniu homeostazy organizmu dzięki osmoregulacji, wydalaniu ubocznych produktów metabolizmu i regulacji stężenia składników płynów ustrojowych.

Zbędne i szkodliwe substancje powstałe w toku przemian metabolicznych ustrój usuwa w następujący

sposób:

-    z moczem - przez układ wydalniczy,

-    z kałem - przez układ trawienny,

-    przez skórę i przez płuca.

Produkt wydalniczy (np. mocz) zawierający nadmiar określonych substancji lub związki potencjalnie toksyczne, wydalane są na zewnątrz.

Układ moczowy jest głównym systemem wy dalniczym człowieka.

BUDOWA UKŁADU MOCZOWEGO CZŁOWIEKA

Układ moczowy człowieka składa się z:

-    nerek,

-    moczowodów,

-    pęcherza moczowego,

-    cewki moczowej,

Nerki położone są poniżej przepony po grzbietowej stronie ciała. Lewa nerka jest usytuowana nieco wyżej niż prawa. Z każdą nerką związane są dwa duże naczynia krwionośne: tętnica nerkowa oraz żyła nerkowa.

BUDOWA NERKI

Nerki powstają głównie z części mezodermy ok. 1 miesiąca życia śródpłodowego. Od 3 miesiąca życia śródłonowego nerki wytwarzają już niewielkie ilości moczu oddawanego dowód płodowych.

Nerki są to parzyste narządy wielkości pięści, kształtem przypominające ziarna fasoli. Zewnętrzna część nerki nosi nazwę kory nerkową, awewnętrzna zwana jest rdzeniem nerki.

Rdzeń nerki zbudowany jest z trójkątnych struktur zwanych piramidami nerkowymi. W wierzchołku piramidy znajdują się ujścia przewodów wyprowadzających mocz przez kielichy nerkowe do lejkowatej miedniczki nerkowej. Z miedniczki mocz przepływa do moczowodu dalej do pęcherza moczowego.

Pojemność pęcherza wynosi ok.SOO ml. Jego kształt może się zmieniać a to wszystko dzięki mięśniom gładkim i warstwie nabłonka przejściowego, które zdolne są do silnego rozkurczania i kurczenia się. Mocz z pęcherza moczowego kierowany jest na zewnątrz poprzez cewkę moczową.

Ogólny schemat drogi moczu w układzie wydalniczym wygląda następująco:

Nerka -> moczowód pęcherz moczowy -) cewka moczowa

Czynność pęcherza nie jest wpełni zależne od woli. Świadomej kontroli czynności nerek nie może spełniać niedojrzały układ nerwowy. Dlatego też u większości dzieci trudno jest uzyskać świadomą kontrolę procesu opróżniania pęcherza przed ukończeniem drugiego roku życia.

BUDOWA NEFRONU

Każda nerka zbudowana jestz ponad miliona jednostek funkcjonalnych, zwanych nęfronami.

Nefron zbudowany jest z torebki Bowmana, splotu naczyń włosowatych zwanych kłębuszkiem, oraz długiego krętego kanalika nerkowego.

POWSTAWANIE MOCZU

Mocz powstaje w wyniku trójetapowego procesu:

-    filtracji ( przesączu )

-    wchłaniania zwrotnego (resorpcji)

-    oraz wydzielania niektórych związków z krwi do kanalików nerkowych