6827068703

SPADKI I

D. 28,5,15pr. (Ulpian w ks. 7 „Komentarza do dzieł Sabinusa”)

Julian przytoczył w ks. 30 Digestów przypadek, w którym tak ustanowiono dziedziców: „Tycjusz w połowie niech będzie dziedzicem, Sejusz w połowie niech będzie dziedzicem; w części, w której ustanowiłem Sejusza, w tejże części Semproniusz niech będzie dziedzicem”. Można się zastanawiać, czy testator chciał trzem zostawić po równej części spadku, czy jedną połowę Sejuszowi i Semproniuszowi. Poprawnym jest, że ustanowił ich łącznie (coniunctim), a więc Tycjusz połowę, ci dwaj zaś niech wezmą po jednej czwartej.

D. 28,5,3,2 (Ulpian w ks. 3 „Komentarza do dziel Sabinusa”)

Skoro ktoś tak napisał: Jeśli Tycjusz będzie dziedzicem, Sejusz niech będzie dziedzicem; Tycjusz niech będzie dziedzicem”, to aby Sejusz został dziedzicem, jako swoisty warunek traktuje się przyjęcie spadku przez Tycjusza. Prawdziwym się to wydało Julianowi i Tertulianowi.

D. 37,4,i8pr. (Hermogenian w ks. 3 „Streszczenia prawa”)

Wydziedziczony pod warunkiem domaga się bonorum possessio contra tabulas, chociaż wyłączony jest od domagania się jej ten, kto został pod warunkiem ustanowiony dziedzicem. Wyłączenie dzieci z dziedziczenia musi być bowiem dokonane niezawodnie.

D. 37,n,8pr. (Julian w ks. 24 „Digestów”)

Jeśli tak napisano: „Semproniusz niech będzie dziedzicem w połowie; Tycjusz, jeśli statek przypłynie z Agi, w jednej trzeciej niech będzie dziedzicem; tenże Tycjusz, jeśli statek z Azji nie przypłynie, w jednej szóstej niech będzie dziedzicem”, Tycjusz nie został ustanowiony w dwóch częściach, lecz sam został podstawiony do swej części. Wydaje się więc, że nie ustanowiono go w większej części niż jedna trzecia. Gdy jednak wolna pozostaje jedna szósta, otrzymuje bonorum possessio nie tylko w jednej trzeciej, lecz przyrasta mu także część z jednej szóstej.

SPADKI II

D. 35,1,17,1 (Gaius w ks. 2 „Komentarza do edyktu pretorskiego - o legatach”)

Jeśli niewolnika zostawił w legacie tak: „kucharza Stichusa”, „szewca Stichusa Tycjuszowi zapisuję”, mimo że nie jest ani kucharzem, ani szewcem, będzie należał do legatariusza, jeśli da się ustalić, że jego miał na myśli testator. Albowiem także gdy przy wskazywaniu osoby legatariusza pojawi się błąd, ale wiadomo komu chciał zapisać, legat jest tak samo ważny, jakby żaden błąd nie wystąpił.

D. 32,35,1 (Scewola w ks. 17 „Digestów”)

Semproniuszowi tak zapisał: „Semproniusz niech weźmie dla siebie wszystkie moje grunty, które są w zarządzie niewolnika Primusa aż do gruntu zwanego Gaos, w granicach Galacji, tak, jak są - z pełnym wyposażeniem”. Ponieważ okazało się, że jest tam jeden grunt, który graniczy nie z Galacją, lecz z Kapadocją, pod zarządem jednak tegoż niewolnika, powstaje zatem pytanie, czy ten grunt ma wraz z pozostałymi należeć do Semproniusza? Odpowiedział, że i ten powinien.

D. 34,5,i3pr.-i (Julian w „Pojedynczej księdze o kwestiach budzących wątpliwości”)

Jeśli ten, kto zdeponował dwieście, tak sporządza legat: „Seiusowi z dwustoma, które u niego zdeponowałem, zapisuję trzysta” niby jasno określa każdą z sum, ale takie ich zestawienie powoduje niejasność. Trzeba wszelako uznać, że należy się nie 300, lecz 500 gdyż obie sumy się łączą. Jeśli ktoś zapisuje: „grunt sejański mój dziedzic niech da Attiuszowi z Dionem, niewolnikiem Mewiusza”, powstaje wątpliwość, czy grunt zapisano Dionowi, czy to Dion i grunt stanowią przedmiot legatu. Trzeba raczej powiedzieć, że nie tylko grunt, ale i Dion został zapisany, zwłaszcza, gdy nie było żadnej słusznej przyczyny, aby zapisywać na rzecz Diona.