skanuj0014 (265)

28 Cele edukacji

— nadaje się do przedmiotów silnie ustrukturowionych, mało do przedmiotów humanistycznych i społecznych, ponadto nadaje się głównie do sfery poznawczej, trudniej operacjonalizować sferę emocjonalną.

Mimo tych ostatnich mankamentów, przeważają cechy dodatnie, wszystko to co jest przedmiotem wnikliwej analizy, musi przynieść efekty.

Aby zapobiec zniszczeniu struktury celu ogólnego, odizolowaniem od siebie celów operacyjnych, musimy wyodrębnić materiał kształcenia jako system informacji wykorzystywanej w kształceniu. Klasyfikacja celów kształcenia i klasyfikacja materiału kształcenia dotyczą tych samych czynności opanowywanych przez uczniów i w tym sensie są zależne. Cele i materiał kształcenia stanowią dwa aspekty — operacyjny i informacyjny — tych samych czynności.

A więc następny problem do charakterystyki procesu edukacyjnego to treści kształcenia.

Literatura

1.    Davies R. H., Alexander L. T., Yelon S. L., Konstruowanie systemu kształcenia, jak doskonalić nauczanie? Warszawa 1983.

2.    Niemierko B., Pomiar sprawdzający w dydaktyce. Teoria i zastosowanie. Warszawa 1990.

3.    Praca nauczyciela i ucznia w klasach I-III. Red. M. Lelonek, T. Wróbel. Warszawa 1990.

4.    Strykowski W., Operacjonalizacja celów kształcenia. „News Oświaty", 1993 maj.

5.    Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Red. K. Kruszewski. Warszawa 1991.

6.    Współczesne przemiany edukacji wczesnoszkolnej. Red. M. Jakowicka. Zielona Góra 1995.

7.    Więckowski R., Pedagogika wczesnoszkolna. Warszawa 1993.

2. Treści kształcenia

2.1. Rodzaje wiedzy

Wiedza najczęściej dzielona jest na reproduktywną, produktywną i generatywną. Pierwsza to ta, którą odtwarzamy na żądanie; wiedza produktywna to wiedza, jaką wytwarza samodzielnie podmiot z szeregu aktów myślenia twórczego. Jej podstawą jest wiedza reproduktywną, ale organizowana przez podmiot w zupełnie nowe, oryginalne układy wiadomości. Przy czym nie jest istotnym, czy owa nowość i oryginalność ma charakter obiektywny, czy subiektywny. Ów podmiot tworzy je wtedy, gdy wiedza reproduktywną okazuje się być niewystarczająca. Dzieje się tak w sytuacjach niedookreślonych, trudnych, zmiennych, noszących znamiona sytuacji problemowych.

Wiedzę należy traktować w kategoriach dynamicznego systemu, który nieustannie przekształca się przetwarzając napływające informacje i wytwarzające nowe¹⁸.

Źródłem wiedzy są doświadczenie i przekaz oraz otaczająca człowieka rzeczywistość, w której zawarte są wiadomości.

Przez doświadczenie informacje uzyskiwane są w trakcie bezpośredniego kontaktu człowieka z poznawaną rzeczywistością, przez podleganie jej oddziaływaniu i przez własne oddziaływanie na nią¹⁹.

'* Kędzierska J„ Treści kształcenia to yracy uczniów i nauczycieli (w:) Podstawy edukacji. Praca zbiorowa. Kraków 1994, s. 81-90. ^w Tomaszewski T., Ślady i wzorce. Warszawa 1984, s. 23.