6827068745

Klasyfikacja typologiczna języków

Niektóre języki mają cechy wspólne, które nie są powiązane z ich rozmieszczeniem geograficznym lub pochodzeniem. Skłania to więc do innej klasyfikacji - tym razem na obszarze podobieństw systemowych w zakresie zawartej w języku informacji gramatycznej. Dochodzi więc do klasyfikacji typologicznej. Jej podstawą mogą być różne elementy mowy: fonologiczne, prozodyczne, morfologiczne czy leksykalne.

Najbardziej powszechnym kryterium w literaturze jest kryterium morfologiczne. Pozwala ono na wyodrębnienie języków fleksyjnych, aglutacyjnych, alternacyjnych, analitycznych oraz polisyntetycznych.

W językach fleksyjnych podstawowymi jednostkami gramatycznymi są morfemy występujące najczęściej w postaci końcówek. W polszczyźnie widać je w końcówkach przymiotników (mądra, dobry) i zawierają pełną informację gramatyczną o liczbie, przypadku i rodzaju. Do języków fleksyjnych zaliczyć można większość języków słowiańskich (w tym polski) oraz niektóre romańskie (gdyż łacina była językiem fleksyjnym)

Języki aglutacyjne również wykorzystują morfemy, w tym przypadku są jednak jednofunkcjyne. W języku polskim morfemem aglutacyjnym jest końcówka -by używana w funkcji trybu przypuszczającego. Do języków aglutacyjnych należą turecki, języki ugrofińskie, drawidyjskie oraz bantu.

Języki alternacyjne to te, w których funkcję pełnią różnego rodzaju wymiany głoskowe. W języku polskim wykorzystujemy alternacji używając różnego aspektu czasownika, np. rzucić i rzucać, siedzieć i siadać. Językami alternacyjnymi są występujące w Afryce języki semickie.

Języki analityczne wykorzystują w funkcji gramatycznej wyrazy posiłkowe. W języku polskim wyrazem posiłkowym jest czasownik 'być'. Za jego pomocą tworzy się np. formy czasu przyszłego będę czytać, będą robić. Językami analitycznymi są język angielski, bułgarski czy też chiński.