1. Kruszywo.
Kruszywem nazywamy ziarnisty materiał budowlany naturalny lub sztuczny wchodzący w skład m.in.: zapraw, betonów cementowych i asfaltowych, nawierzchni drogowych i kolejowych, warstw filtracyjnych.
Kruszywo zwykle- materiał o gęstości ziaren w' stanie suchym 2-3 kg/dm3.
Kruszywo lekkie- kruszywo pochodzenia mineralnego o gęstości ziaren nie większej niż 2kg/dm} lub gęstości nasypowej w stanie luźnym nie większej niż l,2kg/dm3.
Podział kruszyw lekkich:
- naturalne (otrzymane w wyniku rozdrobnienia porowatych skał występujących w przyrodzie).
- sztuczne (otrzymane w wyniku obróbki cieplnej naturalnych surowców mineralnych lub odpadów przemysłowych).
Podstawowe właściwości kruszyw lekkich:
▼keramzyt- gęstość objętościowa ziarnowa 0,9-1,4 g/cm3; nasiąkliwość masowa 15-25%; ziarna o kształcie owalnym lub kulistym, drobnoporow atym czerepie i spieczonej zewnętrznej otoczce. Polska nazwa keramzytu to gliniec, z ang. Lecą. Jest to kruszywo otrzymane przez wypalanie niskotopliwych i grudkowanych surowców ilastych.
Baza surowcowa do produkcji keramzytu: skały ilaste, lupki ilaste, zwarte i plasty czne ily, gliny ciężkie zwiększające swą objętość pod wpływem wysokiej temperatury (termiczne pęcznienie).
Wytrzymałość na ściskanie betonu z keramzytem (beton o konsystencji gęstoplaslycznej) od 3,5 MPa przy jamistej strukturze betonu do 26MPa przy strukturze zwartej.
▼glinoporyt- gęstość objętościowa ziarnowa 1,2-1,6 g/cm3; nasiąkliwość masow a 18-25%; ziarna średnioporowate o kształcie nieregularnym, o różnym stopniu zwięzłości.
▼Lupkoporyt- gęstość objętościowa ziarnowa 1,1-1,4 g/cm3; nasiąkliwość masowa 12-23%; ziarna średnioporowate o twardym spieczonym czerepie.
▼ Pumeks- gęstość objętościowa ziarnow a 1,2-1,7 g/cm3; nasiąkliwość masow a 20-30%; ziarna o kształcie nieregularnym.
Podobne współczynniki przewodzenia ciepła 1 w zależności od odmiany gęstości dla kruszyw: lupkoporyt, keramzyt, popioloporyt. Kruszywa lekkie otrzymywane w wyniku obróbki cieplnej odpadów przemysłowych:
- lupkoporyt (spiekanie łupków przywęglowych i następnie przekruszenie spieku).
- popioloporyt (granulowanie a następnie spiekanie z dodatkiem skal ilastych popiołów lotnych).
- pumeks hutniczy (poryzacja płynnego żużla hutniczego parą wodną i następnie przekruszenie spienionego materiału).
- żużel granulowany (gwałtowne schładzanie wodą płynnego żużla hutniczego).
Niektóre odpady przemysłowe bez dodatkowej obróbki można używać jako kruszywa lekkie do wykonywania betonów (elporyt, lupkoporyt ze zwałów oraz żużel paleniskowy.
Kruszywa lekkie naturalne:
- luf wulkaniczny (lekka, porowata skala osadowa należąca do skal okruchowych. Składa się głównie z popiołu wulkanicznego.
- pumeks (wulkaniczna skala magmowa zbudowana z porowatego szkliw a wulkanicznego powstałego w silnie gazującej, pienistej lawy. Ma szklistą drobnoziarnistą strukturę i porowatość sięgającą 50%.
- perlit (skala magmowa kw aśna, wylewna, złożona ze szkliwa wulkanicznego, brunatny, ciemnoszary' lub czarny kolor. Powstaje w wy niku natychmiastowego stygnięcia magmy pod wodą. Charakterysty czną cechą jest termiczne pęcznienie.
- wermikulitoporyt (otrzymuje się przez termiczne ekspandow anie materiału o nazwie wermikulit w temp. ok. 100°C. Uzyskane ziarna mają charakterystyczny wydłużony, harmonijkowy kształt i gęstość nasypow ą w granicach 80-150kg/m3
Terminy i definicje dotyczące kruszyw do betonu:
▼ wymiar kruszywa-oznaczenie kruszywa przez określenie dolnego (d) i górnego (D) wymiaru sita wyrażone jako d/D.
▼uziamienie- rozkład wymiarów ziaren wyrażony jako procent masy przechodzący przez określony zestaw sit.
▼ kruszywo drobne- wymiar ziaren D < 4mm.
Vkruszywo grube- wymiar ziaren D < 4mm oraz d < 2mm.
Vkruszywo o ciągłym uziamieniu- mieszanka kruszyw drobnych i grubych mająca D < 45mm i d=0mm.
▼kruszywo pochodzenia naturalnego 0/8mm- kruszywo pochodzenia lodowcowego lub rzecznego mające D < 8mm.
▼pył- frakcje kruszyw a o wymiarach ziaren przechodzących przez sito 0,063mm.
Vkruszywo wypełniające- kruszywo dodawane do materiałów budowlanych, którego większość przechodzi przez sito 0,063mm.
2. Przydatność kruszywa do betonu, zależy od:
- składu petrograficznego
- składu ziarnowego
- wytrzymałości na miażdżenie
- zawartości ziaren słabych
- nasiąkliwości
- mrozoodporności
- kształtu ziaren
- zawartości pyłów mineralnych
- zawartości zanieczyszczeń obcych
- zawartości zanieczyszczeń organicznych
- zawartości związków siarki
3. Podział ziarna naturalnego.
V piasek i piasek łamany ▼żwir, grys i grys z otoczaków
▼mieszanka kruszywa naturalnego sortowaną, kruszywa łamanego i z otoczaków.