2100420076

sposob naturalny lub sztuczny, że w stosunkach społeczno- gospodarczych mogą byc traktowane jako dobra samoistne.

Przedmiotem własności mogą być tylko istniejące rzeczy oznaczone co do tożsamości^{1 2}. W przeciwieństwie do tego przedmiotem stosunków obligacyjnych (obrotu) mogą być rzeczy przyszłe oraz rzeczy oznaczone co do gatunku, występujące w większej, niewyodrębnionej masie. Ostatecznie jednak przedmiotem własności (oraz dalszych praw rzeczowych) może być jedynie wytworzona finalnie rzecz oznaczona co do tożsamości, czy też rzecz (rzeczy) wyodrębniona z masy rzeczy oznaczonych co do gatunku.

Przedmiotem własności (stosunków prawnorzeczowych), w przeciwieństwie do stosunków obligacyjnych, musi być w całości określona rzecz. Nie może być przedmiotem własności i dalszych praw rzeczowych jedynie część rzeczy. Nawet w przypadku współwłasności mamy do czynienia wyłącznie z wielością podmiotów, którym przysługuje niepodzielnie prawo własności tej samej rzeczy (art. 195 k.c.).

Natomiast w przypadku dokonania w granicach prawa podziału rzeczy z natury podzielnej, wydzielone części rzeczy macierzystej stają się odrębnym przedmiotem własności. Jednakże również w tym wypadku nowa rzecz (mniejsza) jedynie w całości jest przedmiotem stosunków prawnorzeczowych.

Współcześnie prawo własności jest prawem podmiotowo uniwersalnym. Zasadniczo bowiem może przysługiwać każdej osobie’. Występują drobne wyjątki, coraz rzadsze w miarę obecnej reformy stosunków własnościowych. Przykładowo istnieją uzasadnione ograniczenia dotyczące posiadania broni, środków odurzających itp. Obecnie nie ma występujących uprzednio ograniczeń podmiotowych w sferze nabywania własności nieruchomości, zwłaszcza nieruchomości rolnych. Jedyne istniejące ograniczenia zawiera ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (t.j. Dz.U. z 1996 r. Nr 54, poz. 245 ze zm.).

Własność jest prawem bezterminowym. Wyjątek dotyczy odrębnej własności budynków nabytych lub wzniesionych przez użytkownika wieczystego. Wygasa ona bowiem z upływem czasu z tej jedynie przyczyny, że jest związana z terminowym prawem użytkowania wieczystego (art. 235 § 2 k.c.). Zasadniczo zaś, ze swej natury, własność trwa tak długo, jak długo istnieje rzecz będąca przedmiotem własności.

Czasowe ograniczenie własności rzeczy ruchomych może jednak nastąpić z woli stron. Wyraźnie zaś zabroniono takich zastrzeżeń umownych w przypadku nieruchomości, bowiem własność nieruchomości nie może być przeniesiona pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu (art. 157 § 1 k.c.).

5

1

   por. T. Dybowski, Ochrona własności w polskim prawie cywilnym. Rei lindicatio - actio negatońa, Warszawa 1969, s. 45

2

   (por. J. Ignatowicz, Prawo..., s. 77).