6827069106

DNA - kwas deoksyrybonukleinowy

Cząsteczki DNA są największe spośród wszystkich polinukleotydów. W komórkach organizmów eukariotycznych DNA występuje w jądrze i jest związany z histonami oraz niehistonowymi białkami kwaśnymi. Oprócz DNA jądrowego, komórki eukariotyczne zawierają bardzo małe ilości DNA cytoplazmatycznego. Występuje on w mitochondriach, chloroplastach, gdzie bierze udział w syntezie części białek tych organelli.

Pięciowęglowy cukier - ryboza - buduje RNA, deoksyryboza - DNA. Reszta kwasu fosforowego spina wiązaniem fosfodiestrowym kolejne nukleozydy, tworząc pojedynczy łańcuch polinukleotydowy. Dwa łańcuchy łączą się ze sobą wiązaniem wodorowym, tworząc komplementarne paiy.

Właściwości fizykochemiczne kwasów nukleinowych

•    Cząsteczki kwasu są stosunkowo długie w stosunku do średnicy i stąd ich roztwory mają dużą lepkość

•    DNA jest odporny na działanie mocnych zasad; w podobnych warunkach RNA hydrolizuje (z powodu obecności -OH przy C2 iybozy). Hydroliza kwasowa dostarcza produktów rozpadu w zależności od czasu trwania i rodzaju zużytego kwasu.

•    Denaturacja DNA polega na zniszczeniu struktury II i III - rzędowej kwasu.

•    Czynnikami denaturującymi mogą być: wysoka temperatura, wpływ pH, alkohole, fenole, promieniowanie, ultradźwięki

•    Następuje rozerwanie wiązań wodorowych podwójnej helisy

•    Po usunięciu czynnika denaturującego dochodzi do denaturacji

•    Zdenaturowany DNA może przejawiać inne właściwości fizyczne

•    Zmiana płaszczyzny położenia poszczególnych zasad ^c zmiana absorbancji efekt hiperchemiczny

•    Kwas DNA jest polimerem zbudowanym z łańcucha deoksyrybonukleotydowego

•    Nośnikiem informacji genetycznej są zasady azotowe, podczas gdy reszty cukrowe i fosforanowe pełnią rolę strukturalną

•    Zasadami purynowymi w DNA są A i G, a pirymidynowymi C i T

•    Łańcuch DNA wykazuje polamość - jeden z jego końców ma 5'OH a drugi 3'OH

Model L - helisy DNA

o Helisę tworzą dwa heliakalne łańcuchy polinukleotydowe, biegnące w przeciwnych kierunkach i oplatające wspólną oś.

o Zasady purynowe i pirymidynowe znajdują się wewnątrz, a fosforany i reszty deoksyrybozy na zewnątrz helisy. Płaszczyzny pierścieni cukrów są ułożone prostopadle względem zasad.

o Średnica helisy wynosi 2 nm, odległość między zasadami 0,34 nm. Na jeden skok helisy przypada 10 par nukleotydów, nie 3,4 nm.

o Dwa łańcuchy łączą się ze sobą wiązaniami wodorowymi między zasadami tworzącymi komplementarne pary.

o Kolejność zasad w łańcuchu Polinukleotydowym nie jest w żaden sposób ograniczona. Ściśle określona sekwencja niesie za sobą informacje genetyczną.

Jądro komórkowe zawiera chromatynę, w której przed podziałem komórkowym różnicują się struktury zwane chromosomami. W stanie spoczynkowym chromatyna ma postać rozproszoną. W skład jej suchej masy wchodzi ok. 20% DNA, 20% histonów, 40% białek niehistonowych kilka procent lipidów i RNA jądrowy.

Chromatyna zbudowana jest z podjednostek-nukleosomów (oktamer histonowy na który nawinięta jest nic DNA (dokładnie 1,75 skrętu) Wg hipotezy budowy koralikowej nici chromatynowej, łańcuchu DNA