7511506812

Kultura masowa a turystyka masowa

Turystyka jest elementem kultury oraz stanowi formę jej wyrazu. Zjawiska towarzyszące turystyce są kulturowo uwarunkowane, z kulturą związane i z niej wynikają.

Aby zdefiniować zjawisko - którym zajmiemy się w tym referacie - zjawisko turystyki masowej należy wyjaśnić, czym jest kultura masowa, ponieważ jest to pojęcie w stosunku do niej pierwotne. Turystyka jest częścią aktywności ludzkiej, którą zwykliśmy nazywać kulturą. Chcemy w tym referacie naszkicować wzajemne relacje pomiędzy kulturą masową a turystyką masową, określić na jakim etapie rozwoju społeczeństw można mówić o istnieniu kultury masowej, jakie są jej cechy i przejawy. Ponadto zajmiemy się także bilansem zysków i strat jakie przynosi dzisiejsza masowa turystyka.

Specyficzny rodzaj turystyki, jakim jest turystyka masowa powstał w społeczeństwie masowym, w społeczeństwie masowym się rozwinął i trwa do dzisiaj.

Cechą współczesnej kultury jest jej masowość. Wyraża się ona w milionach osób, mających podobne zainteresowania, podzielają wspólne wartości czy idee oraz wykazują tendencję do posiadama jednakowego katalogu rozrywek czy form spędzania wolnego czasu, bez względu na zakątek naszego globu, który ludzie owi zamieszkują.

Kultura masowa powstała jako produkt wtórny rewolucji przemysłowej wraz z industrializmem i urbanizacją. Pojęcie kultury masowej w głównej mierze odnosi się więc do zjawisk przekazywania wielkim masom odbiorców identycznych lub analogicznych treści płynących z nielicznych źródeł oraz do jednolitych form zabawowej, rozrywkowej działalności wielkich mas ludzkich.¹

Widać zatem, iż ujmowanie turystyki masowej w kontekście masowej kultury jest uzasadnione. Działalność ludzka związana ze zmianą miejsca pobytu w celach wypoczynkowych, krajoznawczych i rozrywkowych znana była od stuleci. W minionych wiekach bardzo popularne były wśród europejskiej młodzieży, reprezentującej dobrze sytuowane warstwy społeczne wyjazdy do obcych państw. Wśród szlachty i zamożnego mieszczaństwa wyjazdy te traktowane były jako ważny element kształcenia i wychowywania młodych ludzi. Turystyka o której tu mowa była jednak zjawiskiem elitarnym. Dopiero rewolucja przemysłowa przyniosła kulturę masową i co za tym idzie nowe formy wyjazdów turystycznych.

Kultura masowa jest kulturą właściwą społeczeństwom demokratycznym. Przed latami sześćdziesiątymi, pop culture - jak bywa na zachodzie nazywana kultura masowa — była przeciwstawiana z jednej strony kulturze elitarnej, z drugiej strony kulturze ludowej. Celem tej ostatniej, niekomercyjnej, było polepszenie sytuacji życiowej ludzi nie obeznanych z oryginalną, niepraktyczną, ekskluzywną kulturą elity.

Kultura popularna natomiast jako rezultat rewolucji przemysłowej, opiera się na produkcji masowej i komercyjnej. Dostarcza rozrywki i zakłada zysk. Powielanie, odbywające się zresztą zawrotnie szybko, stoi w absolutnej sprzeczności z wyjątkowością jednostki ludzkiej.

Mechaniczna reprodukcja oznacza produkcję na wielką skalę, dla której musi istnieć powszechny odbiorca. Dawniej kulturę tworzyło niewielu dla niewielu, potem niewielu dla wielu, dzisiaj wielu dla wielu. W ten sposób powstaje kultura masowa. Jose Ortega y Gasset -filozof hiszpański pierwszej połowy XX wieku - w „Buncie mas" pisał, że masa pojawiła się w świecie po to, by nią kierowano, by na nią wpływano, by ją reprezentowano, by ją organizowano - a nawet po to, by przestać być masą, a przynajmniej do tego celu zmierzać. Ale nie przyszła na świat po to, by - jak to określił — wszystko robić sama z siebie. Jest więc przedmiotem, a nie podmiotem kultury, jest tworzona przez konsumentów.

1

Kłaskowska A., „Kultura masowa”

Strona 1