(Art. 18. Ustawa o finansach publicznych 1998 rok)
1. Jednostki budżetowe,
1. zakłady budżetowe,
2. gospodarstwa pomocnicze,
3. środki specjalne,
4. publiczne fundusze celowe,
Sektor Publiczny składa się z wielu jednostek organizacyjnych o różnych systemach finansowych. Najczęściej występującą formą organizacyjną są jednostki budżetowe (to forma najbardziej typowa dla sektora publicznego) Jednostki budżetowe są ściśle powiązane z budżetem, nie mogą dysponować gromadzonymi przez siebie dochodami, a ich wydatki są realizowane w ściśle określonych limitach. Stosują metodę budżetowania brutto (wydatki swoje pokrywają bezpośrednio z budżetu a pobrane dochody odprowadzają albo na rachunek budżetu państwa albo budżetu jednostek samorządu terytorialnego)
Jednostka budżetowa prowadzi gospodarkę finansową według zasad określonych w ustawie. Osoby uprawnione do tworzenia, łączenia i likwidacji jednostek budżetowych to:
- ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i wojewodowie oraz inne organy działające na
podstawie odrębnych przepisów- państwowe jednostki budżetowe
- organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego- gminne, powiatowe lub wojewódzkie
Plany jednostek budżetowych obejmują:
- wydatki związane bezpośrednio z funkcjonowaniem jednostek np. wynagrodzenia, wydatki na zakupy towarów i usług, opłaty
wydatki na inwestycje własne
dotacje oraz świadczenia wypłacane innym podmiotom
Plany wydatków mogą być zmieniane pod warunkiem, że nie powodują one wzrostu wynagrodzeń.
Jednostki budżetowe dzielą się na:
a. jednostki budżetowe centralne takie jak:
- urzędy naczelnych organów państwowych (kancelaria Prezydenta RP, Sejm, Senat)
- wszystkie urzędy administracji rządowej i samorządowej instytucje administracji rządowej: sądy, prokuratura, więziennictwo, służby więzienne
-jednostki organizacyjne podległe Ministerstwu Obrony Narodowej oraz Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji
- sądy prokuratury i trybunały
- areszty i więzienia
- urzędy kontroli przestrzegania prawa (Najwyższa Izba Kontroli, regionalne izby obrachunkowe)
- szkoły podstawowe gimnazja, szkoły policealne
- domy pomocy społecznej
- placówki opiekuńczo- wychowawcze, poradnie pedagogiczne
- ośrodki pomocy społecznej
- lasy państwowe, parki narodowe i krajobrazowe
- jednostki szkoleniowe i doradcze
b. samorząd terytorialny- finansowany metodą brutto
c. gminne jednostki budżetowe