7803159858

Afganistan

Republika, 32 min ludności, religia - islam

19.08.1919 - uzyskanie niepodległości (od Wielkiej Brytanii)

1919-1973 - monarchia, następnie republika

Afganistan składał się z plemion, produkuje 93% opium. Muhammad Zahir Chan - władca w latach 1919-1973, działał dla dobra narodu. Był zafascynowany Turcją i reformami Ataturka. Próbował unowocześnić swoje państwo. W Kabulu funkcjonował uniwersytet. Jego proponowane reformy jednak nigdy nie naruszały sytuacji na prowincji, gdzie panował system rodowo-plemienny, tradycyjny.

Pakistan chciał część Afganistanu przyłączyć do swojego państwa. Przez długi czas nie utrzymywał z nim stosunków dyplomatycznych. Konsekwentnie blokował jakiekolwiek kontakty Afganistanu z USA.

Afganistan dobrze współpracował z ZSRR. Jako pierwszy uznał je za państwo (podmiot prawa międzynarodowego). Duża część wojska przechodziła szkolenia w szkołach oficerskich w Rosji.

W parlamencie afgańskim pojawiła się partia komunistyczna obok bardzo fundamentalnych wyznawców islamu. Ta równowaga uległa jednak pewnemu zachwianiu. Wieś zaczęła się niepokoić reformami proponowanymi przez Szacha. W 1973 doszło do przewrotu. Muhammad Daud Chan chciał przyśpieszyć reformy przy pomocy armii. Dla mieszkańców prowincji było to naruszenie ich podstaw. Powstawać zaczęły oddziały partyzanckie (Mudżahedini), zaczęły się aresztowania opozycji. Większość komunistów znalazła się w więzieniu. Przewrót przeprowadził Amin, dokonał zamachu na Dauda i jego rodzinę królewską. Amin był człowiekiem drugiego szeregu, stąd władzą przejął Taraki. Amin uwięził Tarakiego, a sam przejął władzę. Był okrutnym człowiekiem. ZSRR tę zmianę przyjął źle, bo Amin usunął protegowanego z Moskwy, nadwyrężył autorytet Kremla. Z jednej strony podlizywał się ZSRR, z drugiej jednak nęcił USA współpracą handlową. Nie uzyskał ,namaszczenia” Breżniewa.

Bunty lokalne zaczęły się przetaczać falami przez państwo, wrogo odnoszono się do nowoczesnej medycyny. Amin zwrócił się o przesłanie kontyngentów wojskowych do Moskwy. ZSRR nie obawiał się wprowadzić wojsk do Afganistanu (USA wycofało się z Wietnamu, a potem z Iranu). Bano się jednak sytuacji wewnętrznej w Afganistanie. 27.12.1973 - początek operacji „Sztorm”

Amin długo nie wiedział, kto go atakuje. Dopiero po telefonie ze swojego sztabu uświadamia sobie sytuację. Amina i jego syna zastrzelono. W hangarze w Bagram na następcę namaszczono Babraka Karmala. Został przewodniczącym Rady Rewolucyjnej. Świat widział w działaniach Kremla przekroczenie strefy wpływów danej mu w latach 1943-45. USA wyposażyło Mudżahedinów w broń. Rosjanie bez kłopotów opanowywali najważniejsze punkty rebeliantów. Z czasem jednak ta wojna stała się trudniejsza. Ludność afgańska zaczęła uważać, że reformy zaczęli narzucać Rosjanie. Zaczyna ona postępować coraz brutalniej (napalm, bombardowanie wsi, rozstrzeliwanie mężczyzn). Mudżahedini zaczęli odpowiadać tym samym - z jeńcami postępowali niezwykle brutalnie. Pociski „ziemia-powietrze” zaczęły przynosić ogromne straty Rosjanom. W połowie lat 80. Widać było, że ta wojna przynosi Kremlowi porażki, niezadowolenie społeczeństwa. Pojawił się problem z kombatantami. Brakowało środków na tę wojnę. Wojna afrykańska bardzo mocno przyczyniła się do upadku ZSRR. Gorbaczow nie mógł się jednak zdecydować na wycofanie wojsk. Szans na utrzymanie Afganistanu było coraz mniej. 15.02.1988 - wycofano ostatnie oddziały armii czerwonej.

Skutki:

1.5 min mieszkańców Afganistanu (w tym ok. 150 tys. bojowników), 15 tys. obywateli ZSRR Autorytet aparatu partyjnego ZSRR legł w gruzach. Koszty wojny nie mogła zneutralizować