Wykład ma na celu zaprezentowanie głównych etapów rozwoju starożytnej cywilizacji rzymskiej uwidocznionych w jej dorobku materialnym zachowanym do naszych czasów. Ta część kursu (semestr zimowy) jest poświęcona okresowi od początków istnienia Rzymu do I w. n.e. Omówiony zostanie proces urbanizacji Lacjum w pierwszej połowie 1. tysiąclecia przed naszą erą, ze szczególnym uwzględnieniem formowania się Rzymu jako organizmu miejskiego, okres rozwoju Rzymu pod silnym wpływem kultury etruskiej, greckiej i italskiej, proces hellenizacji w okresie rzymskich podbojów na Wschodzie w II i I w. p.n.e. Wiele miejsca poświęcone zostanie rozwojowi urbanistyki, architektury, rzemiosła i sztuki w okresie Augusta i dynastii julijsko-klaudyjskiej w Italii i prowincjach; zwrócona zostanie uwaga na tworzenie się kanonu oficjalnej architektury imperialnej (fora, świątynie, łuki triumfalne, mauzolea, termy) i sztuki (portret, relief) jako wizualnych nośników propagandy cesarskiej, rozkwit wszelkich form rzemieślniczych (wyroby użytkowe jak i artystyczne) i innowacji technologicznych oraz proces romanizacji Imperium Romanum.
Adam J.P., La construction romaine. Materiaux et techniques, Paris 1984 Boethius A., Etruscan and Roman Architecture, Harmondsworth 1978 Jaczynowska M., Religie świata rzymskiego, Warszawa 1999 Kleiner D.E.E., Roman Sculpture, New Heaven - London 1992 Ostrowski J.A., Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków 1999 Sadurska A., Archeologia starożytnego Rzymu, t.I-II, Warszawa 1975-80
Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu, pod red E. Wipszyckiej-Bravo, t. 1-2,
[wyd. nowe]
Ward-Perkins J.B., Roman Imperial Architecture, New Heaven - London 1981 Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, (tłum. K. Kumaniecki), Warszawa 1999
Anderson J.C., Roman Architecture and Society, London 1997
Biernacka-Lubańska M., Starożytne akwedukty rzymskie, Warszawa 1959
Carcopino J., Życie codzienne w Rzymie w okresie rozkwitu cesarstwa, Warszawa 1966
Ciechanowicz 1, Rzym. Ludzie i budowle, Warszawa 1987
Coarelli F., Romę and Environs. An Archaeological Guide, 2007
Cornell T., Matthews J., Rzym, [Wielkie Kultury Świata], Warszawa 1995
Favro D., The Urban Image of Augustan Romę, Cambridge 1996
Garbsch J., Terra sigillata. Porcelana antyku, Warszawa 1993
Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Warszawa 1990
Koch W., Style w architekturze, Warszawa 1996