1002889388

WARTO ZOBACZYĆ

• Dawny klasztor Ka-medułów Wigierskich

- znajduje się we wsi Wigry, na Półwyspie Klasztornym. Stoi on na wzgórzu usypanym przez Kamedułów Wigierskich w końcu XVII w. Zgodnie ze ślubami w 1667 r., król Jan Kazimierz nadał ówczesną wyspę na Wigrach wraz z zabudowaniami oraz okolicznymi jeziorami i znacznym obszarem Puszczy Augustowskiej zakonowi kontemplacyjnemu Kamedułów.

Na zachodnim krańcu znajduje się sad i ogród botaniczny, a w części południowej zwierzyniec. W zabudowaniach po-klasztornych można zwiedzać pokoje papieskie, w których w 1999 r. odpoczywał Papież Jan Paweł II podczas swej pielgrzymki po Polsce.

A Dawny klasztor Kamedułów Wigierskich (fot. L. Krzysztofiak)

dy powstawać w wyniku procesów termokrasowych. Wytapianie brył martwego lodu, które wypełniały różnej genezy zagłębienia terenowe, a przykryte były warstwą osadów glacifluwialnych, przebiegało z różnym nasileniem i trwało jeszcze długo po ostatecznym zaniku pokrywy lodowej, aż do końca okresu borealnego (Więckowski 1988). Ocieplenie klimatu i związane z nim ustępowanie wieloletniej zmarzliny, spowodowało obniżenie zwierciadła wód podziemnych, utrzymywanego dotychczas przez zmarzlinę. Ówczesne pra-Wigry, w długim procesie wypełniania się osadami dennymi i zarastaniem stref brzegowych i płycizn, przekształcały się stopniowo w grupę 14 jezior o bardzo zróżnicowanej wielkości.

Położenie WgPN na obszarze młodoglacjalnym sprawia, że występują tu charakterystyczne dla tego typu krajobrazu utwory powierzchniowe. Są to przede wszystkim skały osadowe ostatniego zlodowacenia. Należą do nich: piaski, żwiry, gliny zwałowe, głazy, utwory glacifluwialne. Wśród utworów powierzchniowych występujących na obszarze WgPN, dominują osady piaszczyste (o współczynniku infiltracji efektywnej od 20 do 25%), zajmujące 38% jego powierzchni i osady gliniaste (współczynnik infiltracji efektywnej od 15 do 20%), zajmujące około 42% powierzchni. Znaczący obszar Parku zajmują też torfy (ok. 15% powierzchni), w obrębie których warunki infiltracji wód są złe lub średnie. W dolinach rzecznych i nieckach jeziornych występują powstałe już w holocenie pokłady kredy jeziornej i gytii. Akumulacja osadów organicznych powoduje zmiany hydrograficzne, polegające na stopniowym oddzielaniu się od Wigier i innych jezior Parku osobnych akwenów.

WgPN charakteryzuje się typową rzeźbą młodoglacjalną, którą tworzą formy glacjalne i glacifluwialne. Na północ od Jez. Wigry, obszar Parku ma krajobraz pojezierny, pagórkowaty, a w budowie geologicznej przeważają gliny zwałowe, głazy, piaski i żwiry. Południowa i zachodnia część Parku ma krajobraz pojezierny, sandrowy, z dominacją piasków i żwirów wodno-lo-dowcowych.

W rzeźbie WgPN zaznaczają się wyraźnie dwie doliny. W północnej części Parku znajduje się długa i szeroka (od 50 do ponad 750 m) dolina Wiatrotuży. Ma ona charakter rynny wciętej w wysoczyznę morenową na głębokość ok. 20 m. Podobne formy występują również w części południowo-wschodniej. Mają one przeważnie płaskie dna i są wcięte na głębokość 10-15 m. W części zachodniej Parku występuje rozległa i biegnąca równoleżnikowo dolina Czarnej Hańczy. Jest tu również kilka dolin o długości mniejszej niż 1 km. Ich zbocza są strome, a dna wąskie (do 50 m, lokalnie do 100 m). Rozcinają one poziomy wysoczyznowe albo towarzyszą większym dolinom.

Krajobraz Parku urozmaicają małe bezodpływowe zagłębienia. Są to albo zagłębienia syngenetyczne - utworzone podczas zlodowacenia, albo

Wigierski Park Narodowy I 347