Osiągnięcie zysku przez jednostkę gospodarcząjest kształtowane przez wiele różnych czynników. Analiza tych czynników pozwala określić, w jakim stopniu każdy z nich miał wpływ na osiągnięcie uzyskanego wyniku finansowego. W ten właśnie sposób można ustalić, jakie czynniki spowodowały wzrost lub spadek wyniku w odniesieniu do przyjętego planu lub ubiegłego okresu. Wynik finansowy ustalany na poszczególnych etapach sprawozdania pomaga w analizie czynników, które wpływają na jego zmiany.
Czynnikami kształtującymi wynik finansowy są elementy obliczeniowe. Mogą one działać zwiększająco, zalicza się tutaj elementy takie jak: przychody i zyski, bądź zmniejszająco, te natomiast obejmują: koszty, straty i obciążenia podatkowe.
Do czynników kształtujących wynik finansowy zalicza się:
• dodatnich:
o przychody ze sprzedaży o pozostałe przychody operacyjne
o przychody finansowe o zyski nadzwyczajne
• ujemnych:
o koszty działalności operacyjnej o pozostałe koszty operacyjne o koszty finansowe o straty nadzwyczajne o obciążenia podatkowe
Przychody ze sprzedaży oraz koszty działalności operacyjnej:
Głównymi czynnikami kształtującymi wynik finansowy jednostki gospodarczej są przychody ze sprzedaży i ich koszty związane z jej zasadniczą działalnością, czyli operacje stanowiące zasadniczy przedmiot działalności jednostki. Dla celów sprawozdawczych, a także potrzeb kontroli i analizy, jednostki gospodarcze, prowadząc ewidencję przychodów ze sprzedaży i ich kosztów, zwykle ujmują przedmiot sprzedaży. Są to w głównej mierze przychody ze sprzedaży produktów, ale także przychody ze sprzedaży towarów, zarówno sprzedaży detalicznej jak i hurtowej, oraz przychody ze sprzedaży materiałów.
Wyżej wymienionym rodzajom przychodów ze sprzedaży odpowiadają właściwe koszty ich osiągnięcia.
W celu uzyskania przychodów ze sprzedaży produktów, należy te produkty najpierw wytworzyć, a następnie sprzedać. Dlatego też kosztem uzyskania przychodów ze sprzedaży produktów jest koszt sprzedanych produktów.
Podstawowym składnikiem kosztu sprzedanych produktów jest koszt wytworzenia sprzedanych produktów ustalany w związku z wyceną rozchodu sprzedawanych produktów. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów uzupełniają poniesione w okresie sprawozdawczym koszty zarządu oraz koszty sprzedaży. Na postawie tego można wywnioskować, że koszt sprzedanych produktów jest sumą rzeczywistych kosztów wytworzenia sprzedanych produktów, a ponadto kosztów zarządu i kosztów sprzedaży.
3