Rys. Grzegorz Czaban
Przyjrzyjmy się następującej sytuacji. Szpital organizuje przetarg na zakup aparatury medycznej. W zakres zamówienia wchodzi dostawa lamp operacyjnych, kardiomonitorów i pulsoksymetrów. Na każdy z tych asortymentów zamawiający dopuszcza możliwość składania ofert częściowych, wiedząc, że poszczególne urządzenia mają różne przeznaczenie i są zwykle nabywane u innego wykonawcy. Na pytanie, dlaczego zamawiający umieścił w jednym przedmiocie zamówienia lampy operacyjne, kardiomonitory i pulsoksymetry, specjalista ds. zamówień publicznych zatrudniony w szpitalu odpowiada: „Bo nie wiem, jak szacować wartość zamówienia. Boję się zarzutu dzielenia zamówienia na części”.
Gdyby pracownik znał odpowiedź na to pytanie, wiedziałby, że każda z części stanowi odrębne zamówienie. Wartość każdego z nich nie przekracza 30 000 euro, a co za tym idzie -nabycie lamp operacyjnych, kardiomonitorów i pulsoksymetrów nie podlega przepisom ustawy - Prawo zamówień publicznych. Pracownik mógł udzielić zamówień w tym zakresie w procedurze wewnętrznej określonej przez dyrektora szpitala. Ze względu na brak wiedzy wybrał bardziej sformalizowane i droższe rozwiązanie: zastosował na wszelki wypadek przepisy ustawy.
Gdy brakuje nam wiedzy, często wykonujemy więcej obowiązków, niż wymaga tego od nas ustawa. Niewiedza potęguje także niechęć do sięgania po pewne rozwiązania wynikające z ustawy, których zastosowanie mogłoby się przyczynić do efektywnego wydania pieniędzy publicznych.
Po otwarciu ofert na remont oddziału szpitala dyrektor z zażenowaniem stwierdza, iż najkorzystniejszą ofertę złożył wykonawca, który w ubiegłym roku nie wykonał na rzecz tego szpitala innego zamówienia. Zamawiający przyznaje, że znany mu jest art. 24 ust. 2a ustawy pzp dający możliwość wykluczenia z postępowania wykonawcy, który dopuścił się zawinionego poważnego wykroczenia zawodowego, Taki warunek uczestnictwa nie pojawił się jednak ani w ogłoszeniu o zamówieniu, ani w SIWZ, gdyż zamawiający przyznaje, że nie umie ocenić, kiedy możemy mieć do czynienia z poważnym zawinionym wykroczeniem zawodowym. Brak umiejętności powoduje, że rezygnujemy z pewnych rozwiązań wynikających z przepisów ustawy - Prawo zamówień publicznych. W omawianym przypadku niepostawienie warunku odnoszącego się do rzetelności i efektywności doprowadziło do sytuacji, w której konieczne jest udzielenie zamówienia publicznego firmie niedającej rękojmi jego należytego wykonania.
Niekiedy to nie brak wiedzy czy umiejętności determinuje nasze zachowania, ale nasza postawa. Dlaczego nie korzystamy z pewnych rozwiązań ustawowych (prawo opcji, umowa ramowa, inne niż cena kryteria oceny ofert), które mogą zwiększyć efektywność