1623515466

i Marksa, szkoły krytycznej), podejścia nawiązujące bezpośrednio do hermeneutyki, fenomenologii, psychoanalizy (interpretacjonizm), a także kierunek naturalistyczny -biopolityka. Ideał racjonalności poznawczej, wspólny wszystkim typom nauk empirycznych, wyraża postulat intersubiektywnej kontrolowalności wszelkich twierdzeń pretendujących do miana naukowych. Ten zaś wymaga ścisłości w formułowaniu tez oraz logicznej poprawności rozumowań. Dla wszystkich paradygmatów wspólny jest wyróżnik zjawisk politycznych. Stanowi go rola legitymizowanego (państwowego) przymusu w organizacji życia społecznego. Inne są natomiast przypisywane fenomenom polityki atrybuty, źródła, główne funkcje, słowem, różne są koncepcje teoretyczne, podejmowane problemy badawcze i osadzone na nich strategie badania.

Przesłanki aksjologiczne (ideologiczne). Wśród politologów dominuje liberalna koncepcja wolności i równości. Współcześni politolodzy szeroko akceptują ideologię państwa demokratyczno-liberalnego i wartości, które ono implikuje. W szczególności normatywizm. W swoich badaniach, zwłaszcza ustrojoznawczych zakładają, że osią polityki są rządy prawa: nadrzędność ogólnych zasad prawa ponad wszelką władzą. Zakładają zatem uniwersalny model funkcjonowania sfery publicznej. W tej koncepcji państwo, stanowiąc prawne normy współżycia ludzi w danej zbiorowości, musi przestrzegać wolności jednostki i ogólnych zasad prawa. Nawet uprawnienia socjalne wprowadzone zostały dla realizacji wolności po to, by jednostki, zaspokoiwszy potrzeby egzystencjalne, mogły lepiej korzystać z wolności. Państwo staje się bezosobową władzą publiczną, gdyż rządzi prawo rozumiane jako wyraz dobra wspólnego podmiotów prawnych, które, wchodząc w mniej lub bardziej formalne umowy, biorą udział w tworzeniu się porządku cywilnego¹. Słowem, członkowie społeczeństwa obywatelskiego stają się równi wobec prawa jako podmioty tych umów. Źródła tych historycznych dążeń tkwiłyby w myślowych ideałach ładu społecznego.

1

A. Bihr, Nowomowa liberalna, Warszawa 2009, s. 61.