1841899752

167

W CZASOPISMACH

a po r. 1918 kiedy Towarzystwo Historyczne staje się instytucją ogólnonarodową, również Kwartalnik staje się organem wszystkich historyków polskich. Dzieje pisma w okresie 1914—1939 omówił T. E. Modelski we wspomnianej już publikacji. Pełnił on obowiązki redaktora (względnie współredaktora) pisma w 1.1. 1918—1919, 1931—1937. Po wojnie do 1952 r. pismo było organem PTH. Jego kolejni redaktorzy — 1945: R. Gródecki, K. Lepszy, 1946: J. Dąbrowski, R. Gródecki, K. Lepszy, 1947: R. Gródecki. 1948: H. Mościcki, J. Garbacik, 1949: K. Piwarski, J. Garbacik, 1950—52: St. Arnold. Hanna Dymnicka i Maria Wrzoskowa omawiają akta archiwalne, dotyczące Polskiego Towarzystwa Historycznego i Kwartalnika Historycznego, a przechowywane w archiwum PAN w Warszawie.    (sd)

TELEWIZJA A PRASA

Problem stosunków między prasą a telewizją, aczkolwiek nowy i z tego względu mało zbadany, już dziś przybiera charakter konfliktowy w całym świecie. Dlatego wydaje się, że artykuł opublikowany niedawno w czasopiśmie Swenska Dagblated może zainteresować także naszych czytelników.

Telewizja w świecie (wyjąwszy Stany Zjednoczone i Wielką Brytanię), jest zjawiskiem tak nowym, że jej wpływu na prasę i radio nie można jeszcze ocenić. Mimo to, już obecnie na podstawie statystyk, które mówią, że w Stanach Zjednoczonych 85% rodzin posiada telewizory, (w Anglii 65%, w Szwecji i Danii 60%), stwierdzić można iż wiek nasz jest epoką telewizji.

Telewizja jako „potomek” kinematografii i radiofonii, okazała się bardzo niewdzięczna. Ona właśnie jest przyczyną wzrastającego kryzysu w przemyśle kinematograficznym, skądinąd jednak wpływa na stałe unowocześnianie środków technicznych (cinerama, kinema-skop). aby zapobiec skutecznie konkurencji.

W radio regres jest jeszcze bardziej widoczny, gdyż np. w Nowym Jorku w roku 1948 wieczorny program radiowy miał 4,8 min słuchaczy. Ten sam program w 1961 r. miał już tylko 1.8 min słuchaczy. Ankieta przeprowadzona wśród słuchaczy radia duńskiego ujawnia, że spośród słuchaczy wieczornych programów radiowych w 1961 r. obecnie pozostało tylko 28%. W Szwecji zaledwie 8—10% osób nie porzuciło radia dla telewizji.

Statystyki

Wszystkie badania stwierdzają, że posiadacze telewizorów (przynajmniej w pierwszym okresie) ograniczają swą lekturę. Ankieta przeprowadzona w 1951 r. w Nowym Jorku mówi, że spośród nowych odbiorców telewizji 49% przestało czytać książki, 24% — prasę periodyczną. 3% — nie czyta niedzielnych wydań prasy codziennej, zaś 2% przestało kupować dzienniki.

Jak widać — najmniej ucierpiała prasa codzienna, chociaż i tu nie obeszło się bez strat. W 1950 r. w Danii (przed zainstalowaniem TV) przypadało 131 dzienników na 100 rodzin. Dziś liczba ta spadła do 106.

W Szw^recji sytuacja przedstawia się podobnie. I tu i tam większość nowo-założonych rodzin osiadłych na peryferiach wielkich miast całkowicie eliminuje czytelnictwa prasy, zadowalając się jedynie radiem i telewizją.

Czy wobec tych faktów^r prasa posiada szanse istnienia? Raczej tak. Należy bowiem przede wszystkim odróżnić wśród posiadaczy telewizorów^ tych, którzy mają aparaty rok, czy dwa, od tych, którzy oglądają programy znacznie dłużej. Zapewme, w pierwszym okresie telewizja absorbuje w tym stopniu, że powoduje zaniedbywanie lektury, czy słuchania audycji radiowych, z czasem jednak zaczyna służyć podobnie jak radio: wybiera się interesujące programy, eliminując inne tak, aby znaleźć czas na czytanie, czy słuchanie radia. Z czasem nawet audycje telewizyjne zaczynają w^pływoć na pogłębianie zainteresowań lekturą.

44% ankietowanych członków biblioteki w N. Jorku odpowiedziało, że poszukują przede wszystkim książek omawianych w telewizji, a dotyczących zagadnień przyrodniczych, historycznych i nauk ogólnych. W bibliotekach duńskich, norweskich i szwedzkich, gdzie obawiano się początkowo w^rpływo TV, uważa się ją obecnie za w^rażny element pobudzający do czytania.

Prasa peńodyczna

Rozpatrując związki między czasopismami a telewizją, sytuacja ukazuje się niezmiernie skomplikowana. Na ten gatunek prasy konkurencja telewizji wywiera najpoważniejszy wpływ. W Stanach Zjednoczonych np. czasopisma o po-