68 WŁADYSŁAW MASŁOWSKI
Przykładem publikacji krytycznych typu politycznego mogą być artykuły: „Z. L. P. partnerem dyskusji” (nr 3/62, s. 1) krytykujący odpolitycznienie działalności Związku Literatów Polskich lub „Czy właściwy symbol historyczny” (nr 29/62, s. 3) negatywnie oceniający jedno z publicznych wystąpień kardynała Wyszyńskiego.
Do publikacji krytycznych typu gospodarczego zaliczyć można np. publikacje dotyczące: nieterminowej realizacji inwestycji priorytetowych („Martwe przywileje” nr 14/62, s. 4), niewykorzystania wielu cennych maszyn i urządzeń („Lodówka pełna miliardów” nr 45/62, s. 4), konieczności upowszechnienia oszczędności na budowach („W pogoni za złotówką” nr 34/62. s. 4). wykorzystania sprzętu mechanicznego na wsi („Mechanicznym koniom też potrzebny bat” nr 34/62, s. 6) itd.
Oto kilka przykładów krytyki typu administracyjnego: niewłaściwa organizacja domów kultury („Jaki pan?...” nr 47/62, s. 7), nieproporcjonalny rozkład funduszów na różne rodzaje sportu (z cyklu „Pol-ska-gola!” — „Sport-pieniądze-wychowanie” nr 18/62, s. 3), konieczność ulepszenia działania kwaterunku (z cyklu „Giełda mieszkaniowa” — „Jeszcze poczekajmy” nr 50/62, s. 1), potrzeba wprowadzenia zmian w organizacji więziennictwa (z cyklu „Criminale tango” — „Ludzie, którzy mają czas” nr 9/62, s. 4).
Wreszcie krytykę społeczno-obyczajową zawierać będą takie publikacje jak np. „Mity nowoczesnego wychowania” (z cyklu „Kochani rodzice” nr 8/62, s. 1), — dotycząca niewłaściwych metod wychowawczych stosowanych przez rodziców, „Film polski w oczach episkopatu” (nr 42/62, s. 7) — krytykująca ocenę filmów polskich przeprowadzoną przez władze kościelne, „Niedopasowani” (nr 22/62, s. 1) — analizująca osamotnienie prokuratora w społeczeństwie itd.
W niektórych przypadkach powstawały wątpliwości, do jakiego typu zaliczyć daną publikację krytyczną. Dotyczyło to np. publikacji na temat pozbycia się przez zakład pracy niesłychanie zdolnego pracownika na skutek zawiści zawodowej (krytyka gospodarcza czy społeczno-obyczajowa?), niewłaściwej gospodarki opakowaniami w skali państwowej (gospodarcza czy administracyjna?), lub przywrócenia tradycyjnych nazw prezydent, starosta, wojewoda itp. (krytyka polityczna, administracyjna czy społeczno-obyczajowa?) itd.
W takich przypadkach jednak przeprowadzający analizę na podstawie swej subiektywnej oceny decydował, który typ krytyki przeważa w danej publikacji i według tego kwalifikował ją do określonej grupy.
Podział badanych publikacji krytycznych ze względu na ich charakter ogólny przedstawia tabela 1.
Tab. 1:
typy krytyki |
ilość publikacji |
procent publikacji |
admi n istracy j na |
292 |
57 |
spoleczno-obycza j owa |
141 |
27 |
gospodarcza |
65 |
13 |
polityczna |
16 |
3 |
Razem |
514 |
100 |