Proces produkcyjny i proces technologiczny
Procesem produkcyjnym nazywamy zespół czynności przetwarzania surowców, materiałów lub półfabrykatów w wyroby gotowe. Proces produkcyjny obejmuje czynności od pobrania surowców (lub półfabrykatów, materiałów) z magazynu, poprzez czynności technologiczne (proces technologiczny), transportowe, kontrolne, aż do zdania gotowego wyrobu do magazynu.
Czynności te możemy zaliczyć do podstawowych. W procesie produkcyjnym wystąpią jeszcze czynności pomocnicze, takie jak: przygotowanie narzędzi, przyrządów, materiałów pomocniczych, przygotowanie obrabiarek i ich naprawy, itp.
Procesem technologicznym nazywamy część procesu produkcyjnego, podczas którego zmienia się kształt, postać, wymiary lub własności surowców lub materiałów, półfabrykatów.
Procesy technologiczne dzieli się na operacje technologiczne obróbki i montażu lub obróbkowo-montażowe.
Operacja technologiczna jest to część procesu technologicznego wykonywana na jednym stanowisku roboczym przez jednego pracownika (lub grupę pracowników), na jednym przedmiocie (lub kilku przedmiotach), bez przerw na inną pracę. Operacje technologiczne można podzielić na zamocowania.
Zamocowanie (lub ustawienie) jest to część operacji technologicznej wykonywanej na unieruchomionym przedmiocie. Przykładem jest obróbka wału na tokarce. W pierwszym zamocowaniu toczymy jedną stronę wału, a w drugim zamocowaniu drugą stronę. Oczywiście niektóre operacje mogą być wykonywane w jednym zamocowaniu. W każdym zamocowaniu występują zabiegi.
Zabieg jest to część operacji technologicznej. Przykładem zabiegu w obróbce skrawaniem będzie, np. obróbka jednej powierzchni, jednym narzędziem, przy stałych parametrach skrawania. Zmiana parametrów i dalsza obróbka będzie już wykonywana w drugim zabiegu.
Na zabiegi składają się przejścia. Przykładem jest obróbka powierzchni wymagającej zebrania dużych naddatków. Obróbka tej powierzchni wykonywana jest w kilku przejściach, w każdym przejściu skrawana jest odpowiednia kolejna warstwa materiału (głębokość skrawania).
W czasie wykonywania operacji występują również czynności pomocnicze, takie jak ustawienie obrabiarki, zamocowanie narzędzia i przedmiotu obrabianego.
Wykonanie wyrobu wymaga zaprojektowania jego procesu technologicznego. W przypadku wyrobów prostych, wykonywanych jako pojedyncze lub w małych seriach, proces technologiczny opracowuje sobie (wyobraźni) pracownik wykonujący ten wyrób. Tylko przy wykonywaniu serii wyrobów opracowuje się procesy technologiczne, wykorzystując do tego odpowiednie dokumenty.
Procesy technologiczne mogą być różnie zaprojektowane. Zależy to od szeregu czynników, z których najważniejsze to wyposażenie danego zakładu w maszyny, urządzenia, narzędzia oraz wielkość produkcji. Proces technologiczny musi być tak zaprojektowany, aby była możliwa jego realizacja w warunkach danego zakładu. Nie można projektować procesu technologicznego bez uwzględnienia posiadanych rodzajów maszyn i urządzeń „Projekt współfinansowany ze środków europejskiego Funduszu Społecznego"
6