2554271183

Nowe idee polityczne

NA CO ZWRACAĆ UWAC(

. w >»*□(* oScScmcak kac* isaralrrr ile K i son amur?on.

•    im* er<y pccaani ruchu itOcnw.z*po.

•    u» powoa* scciaUn IIWIAW

■ Liberalizm

Rewolucja francuska I wo<ny napoleońskie zmieniły nie tylko sytwacłę polityczny w Luropór. lecz takte sposób myślenia >ej mleszkańcaWr. Coraz włęksrą popularność zdobywały wsrod nkh taiła caśwtece-niowe. W wynika tych ptzamian zaczęły powita-nt nerw itli-olit|(ik' opitulącr. uk powumy funkcjonować społeczeństyuo. gospodarka oraz państwo Irszcre w XVIII w uksrtałtowal Uf popularny w następnym itukcła liberalizm lego nazwa pochodzi od Łaclńtlirps sfcrwa Mer, co znaczy .wolny". Zwołrnnicy ŁzJ ideologu (liberałowie! głosili. tr.

•    wolnoić I iwobodny rozwyj kizJegu człowieka są najważniejsze.

•    państwo l społeczeństwo nic mogą ograniczać yrdnouki.

•    wszyscy obywatele powinni być równi wobec prawa (hkwliacya przywilejów- surowych).

IMifi- zbór On KWB* na z>» »c**czw i ąozKńKat

w mmiii

• wolność iłowa l wyznania to prawo każdego obywatela.

Liberałowie krytykowali IcZ rządyabsolutne. popierali nalomlait ustrój konstytucyjny z silną po zycją par linieniu

Zwolennicy liberalizmu podkleiłall znaczenie wolności nie tylko w polityce, lecz takte w gospodarce Tak powitał liberalizm ekonom is/ny Dla |cgo Istnienia niezbędna była swoboda w działa! nowi gospodarcze!, który miały zapewnić wełna konkurenta oraz prawo do w ta motel Ponadto liberałowie chcieli ograniczyć udział państwa w sterowaniu gospodarką. Te poglądy zdobyły dutą popularność zwłaszcza wvod ho gacącego się mieszczaństwa. irdnym z naisłynnsnszych klecfcfów li-berałumu był Szkot Adam Smith [czytc smis'.

Wolna i«a<nnc|a - ilwjrcarap-ai nrawo. saoMOsa rywulaos nątiypo*Ss^0CI7w«n

X

■    Konscrw-uly/m

Pod wpływem rrwolocg francosklel oraz postu ładów litaratów na przełcnle XVIIII XIX w. wy-ksztakił slp nowy roch - konserw*t»zi* lego przedstaw a tele głosili, ze społeczeństwo powinno rozwgac Uy w sposób ewolucyjny. a nie w wyniku gwaliownych przewrotów

Konserwatyści byli zwoiennikanu monarchii I drledzlczooici Ironu, bronili rrligii. Koić kila oraz tradycyjnych wartotcl. C hciełl utrzymać dotychczasowy porządek Uwatałl. te nałeZy rozwiać organy bezpieczeństwa. nyv policję polityczny, aby wzmocnić państwo - tak by mogło ono tronie slp przed dzlalafcuts ty hberalow Pr/esłsuwicaeb konserwatyzmu twierdzili, ze każdy zalmulr w spok czrnstwir wyznaczcoe przez pochodzenie mlelscc I nikt nie nu prawa burzyć ustalone! hierarchii

■    Początki rudni robotniczego

Szybki rorwCJ przemyihi w pierwszej pokiwlr XIX w. sprawił, z* powitały nowe grupy społeczne. Zamożnych wlalclcteli fatryk nazywano labrrkanlamL a znacznie bcznlejtzą warstwę ubogich robotników - proletariatem. Trudną sytuaclf zatrodnlonyck pogarszał brak pnepusów ołtrrtlaląsysh Kh prawa. Robotnicy wieli zgadzać slf na mekorzystne. a czaaesn nlekaZziae w ażurki proponowane tm przez fatrytaiKOw. Dzień pracy trwał nawet 14 godzin, a w fabrykach zatrudniany również dzieci

Ot Wsi poeta* IZ. rato lycla ty*y uk Mirem w *Mu OWGNuanwszue w(>wwumiAMW<aw CcoMańewa *dL*acit i z*az sucy d»o ^naaaani pcwot

■tOZDZlU I lUPOtA ro KCKCMUt WIIDIŃSKIM

Hiwrdkrtłl-im

lizsńlau.t»»Jtyri<»tt-U SceMrwarwmtoueow-resniMU) UwaZA MresazcmaągMć reisytcjią raoóss tuScwa

natKMzwwwpauwó

Trudna sytuacja robotników sprewlla. Ze zaczpłl powoływać organizacje. aby wakzyc o *wo|e prawa.

Tak powUal ruch rebotnaczy. Zrzeszenia te szybko slf powiększały I stanowiły coraz większą siłę połtyciną. Od początku XIX w. w Wielkie) Brytami. a potem takte w Innych kratach, wybuchały strak-i - robotmcy przerywali pracę, aby wymusłć ni wtaicK-lrlach zakładów uappsrwa Do głównych Żądań nałrZalo podwyższenie zarobków oraz poprawa warunków i bezpieczeństwa pracy.

Kolejnym etapem solki robotników o poprawę lek sytuacji było powstanie związków zawedew sch. Na|wrzeinlej połaseily slp one w WMkkf Bryt* nil. Z jednej ureny, związki brcmlly Interesów robotników l kontrolowały przestrzeganie Sch praw. Z drugiej arony natomiast - Cif do zabezpieczały fabrykantów przed zbyt radykalnymi działaniami pracowników.

r*ta»a antenowy - oparc-at* nmaaca pocotmoa. ikra

dte o pacsuaega** (nw (ner cexceuwcóa»

OłnSooodiMiyaawspracytindKirrufMstreeiuyinpoiao-inńwunewiceorKZycMUurzm* rawneąi ó> toliuai

(Sotyr oeenoomes ni srace osurrgonssn na oi poczynią, osee-. »jdrti m peritMiscrcl

>1

Łatwa nawigacja - proste, jednoznaczne śródtytuły ułatwiają uczniom poruszanie się w obrębie tematu

i wyszukiwanie potrzebnych treści.