2723986089

Marilyn Monroe, która poprzez szereg powtarzalnych i przewidywalnych aktów materiał i zo wała kobiecość glamour, uwiarygodniając ten model kobiecości i zacierając jego nieesencjonalny charakter. W przypadku performansu wola i świadomość performera mają znaczenie - tymczasem performatywność polega na powtarzaniu norm poprzedzających performera. Joanna Mizielińska pisze:

Performatywność pici kulturowej oznacza więc przymusowe powtarzanie roli. której nie możemy wybrać, tak jak nie możemy wybrać, jakiej pici będziemy jutro. Jest to performance wciąż na nowo odgrywany, niczym zacięta płyta w gramofonie - ciąg gestów, słów, zachowań, w celu wytworzenia realności i naturalności pici, zmaterializow ania normy, która stanowi o naszym być albo nie być⁴⁶.

Oczywiście performans płci i performatywność płci są ze sobą integralnie powiązane. W ramach performansów płci powiela się już istniejące normy, ale też produkuje się nowe reguły, które następnie wchodzą do dyskursu płci i determinują zachowania przypisane każdej z płci.

Połączenie socjologii ciała Turnera i perspektywy performatycznej pozwala kompleksowo zanalizować model kobiecości glamour, a w szczególności kondycję glamoryzowanej aktorki. O ile koncepcja Turnera problematyzuje ideologiczny kontekst glamoryzacji kobiecego ciała w teatrze, o tyle perspektywa performatyczna wydobywa performatywny wymiar scenicznej kobiecości, która przestaje być rozpatrywana po prostu jako ekspresja tożsamości płciowej aktorki. Supozycja o performatywnym charakterze płci umożliwia dostrzeżenie w praktyce aktorki swoistego laboratorium produkowania, naturalizowania i dekonstruowania kobiecości, w którym performatywna tożsamość płciowa aktorki zderza się z płcią odgrywanej przez nią postaci (performansem płci).

Analiza kobiecości glamour z założenia wymaga stosowania różnorodnych narzędzi interpretacyjnych, dlatego czerpię również z metodologii innych niż wymienione. Przede wszystkim opowiadam się za wypracowaną w obrębie antropologii widowisk dynamiczną koncepcją społeczeństwa, które w rozmaitych widowiskach kulturowych wciąż na nowo definiuje samo siebie⁴⁷. Antropologia widowisk ujmuje widowiska

⁴⁶    Joanna Mizielińska, (De) Konstrukcje kobiecości. Podmiot feminizmu a problem wykluczenia, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004, s. 218.

⁴⁷    Zob. Rytuał, dramat, święto, spektakl. Wstęp do teorii widowiska kulturowego, red. John J. MacAłoon, tłum. Katarzyna Przyluska-Urbanowicz, WUW, Warszawa 2009; Victor Turner, Proces rytualny. Struktura i antystruktura, tłum. Ewa Dżurak, PIW, Warszawa 2010; Clifford Geertz, Głęboka gra: uwagi o walkach kogucich na Bali, w: tegoż, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. Maria M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005. Zob. też Leszek Kolankiewicz, Antropologia widowisk: subdyscyplina czy nowa perspektywa antropologii kulturowej?, „Kultura Współczesna" 2007, nr 1, s. 131-

20