276062601

12. Maria Wojas

towi, jeśli komisantowi nie udało się ich sprzedać. Natomiast konto pozabilansowe „Zobowiązania warunkowe” zbilansuje się w momencie rozliczenia finansowego komisanta z komitentem z tytułu dokonanej sprzedaży wziętych w komis towarów lub w momencie ich zwrotu komitentowi, jeśli komisant nie dokonał ich sprzedaży.

Kończąc rozważania na temat rezerw i zobowiązań warunkowych warto wspomnieć o niezwykle powszechnie wykorzystywanym sposobie „upiększania” sprawozdań finansowych zwanym „finansowaniem pozabilansowym”¹⁷. Polega ono na tym, że pewne środki gospodarcze wykorzystywane przez firmę spełniające funkcje aktywów lub ich źródła finansowania kapitałem obcym noszące cechy zobowiązań, są wykazywane zamiast w bilansie — w informacji dodatkowej lub w ogóle są pomijane w sprawozdaniach finansowych. Brak informacji o takich zasobach gospodarczych „fałszuje” rzeczywisty obraz struktury bilansowej danej jednostki gospodarczej. Celem takich zabiegów jest przeniesienie części działalności gospodarczej poza bilans w celu ukształtowania takiej struktury aktywów i pasywów firmy, która zadowoli odbiorców sprawozdań finansowych. Wykorzystywanie finansowania pozabilansowego pozwala na zmniejszenie kosztu kapitałów uzyskanych z kredytów i pożyczek, zwyżkę giełdowych kursów akcji, wypłatę premii dla zarządu firmy itp. Należy podkreślić, że właśnie rezerwy i zobowiązania warunkowe są w praktyce jednym z narzędzi wykorzystywanym do manipulowania obrazem firmy. Zapewne nikogo nie trzeba przekonywać o tym, że są to działania wysoce naganne, stąd problematyka rezerw i zobowiązań warunkowych jest zazwyczaj przedmiotem szczegółowych badań prowadzonych przez biegłych rewidentów.

6. Podsumowanie

W teorii i praktyce rachunkowości rezerwy uważane są za jedno z narzędzi aktywnej polityki finansowej przedsiębiorstwa¹⁸. Ich tworzenie z jednej strony umożliwia prawidłową, ostrożną wycenę aktywów i pasywów oraz ustalenie realnego, niezawyżonego wyniku finansow ego, z drugiej zaś, jest jednym z czynników zapewniających kontynuację działania jednostki w dłuższym okresie. Tworząc rezerwy można znacznie ograniczyć ryzyko towarzyszące każdej działalności gospodarczej. Rezerwy są także wyrazem samoubezpieczenia się przedsiębiorstwa przed ujemnymi skutkami ryzyka gospodarczego. Tworzenie rezerw uważane jest za przejaw „przezornej” polityki finansowej jednostki gospodarczej, gdyż zwiększa jej niezależność finansową oraz czyni ją bardziej wiarygodną w oczach

¹⁷ I. Górowski, op. cii.

^IS Więcej na ten temat m.in. w artykule: M. Wojas, Tworzenie rezerw instrumentem aktywnej polityki finansowej przedsiębiorstwa, cz. I i II, „Forum Doradców Podatkowych” 1999, nr 3 i 4.