2967511848

—    wymienione elementy i diagności tworzą podsystem diagnostyczny usprawniający funkcjonowanie maszyn, pod warunkiem, że zostały określone: funkcja i sposób wykorzystania DT;

—    wdrożone systemy diagnostyczne podlegają ocenie w aspekcie: efektywności ekonomicznej, niezawodności i bezpieczeństwa funkcjonowania systemów działania.

2. ZAKRES PROBLEMATYKI DIAGNOSTYKI TECHNICZNEJ

Aby określić zakres zastosowań diagnostyki technicznej, celowym jest przeanalizowanie całego okresu istnienia dowolnego obiektu i wyselekcjonowanie sytuacji, w których uwzględnianie działań diagnostycznych jest niezbędne.

Określenie "okres istnienia obiektu" stosuje się zwykle do okresu rozpoczynającego się z chwilą sformułowania wymagań (warunków technicznych), które spełnić powinien nowoprojektowany obiekt, a kończącego się wraz z jego likwidacja (złomowaniem, rozbiórką i utylizacją).

Istnieje możliwość sterowania jakością systemu działaniowego w różnych zakresach -ocena projektowania, produkcji, eksploatacji lub całego cyklu istnienia. Sterowanie cechami użytkowymi obiektu (jakość, bezpieczeństwo, efektywność - w ujęciu antropotechnicznym) w całym cyklu istnienia jest możliwe przy wykorzystaniu informacji diagnostycznej, przetworzonej na decyzje projektowe, produkcyjne i eksploatacyjne.

Diagnostyka obiektów technicznych jest w chwili obecnej antycypowana dychotomicznie, jako wsparta modelowo i jako diagnostyka symptomowa.

Oparcie się na modelu działania obiektu dla wykrywania i lokalizacji uszkodzeń jest najprostsze dla systemów sterowania obiektami technicznymi, gdzie ich modele są na ogół jawne i o małej złożoności. Jednak w układach i obiektach czysto mechanicznych wymiar równań ruchu obiektu jest bardzo duży, a do tego dochodzą procesy starzeniowe i zużyciowe powodujące ewolucję stanu obiektu. Stąd podejście metodami diagnostyki symptomowej i próby budowy ilościowych modeli symptomowych. Czasami te próby zawodzą, gdyż nawet model symptomowy (mimo, iż jest przyczynowo-skutkowy) cechuje się niejawnością. Jest tu zatem miejsce na szerokie zastosowania inteligencji komputerowej, czyli systemów ekspertowych i sieci neuronowych z udziałem logiki rozmytej.

W myśl ogólnej teorii systemów, systemy działaniowe są to systemy otwarte z przepływem masy, energii i informacji, a więc są to układy transformujące energię z nieodłączną jej dyssypacją wewnętrzną i zewnętrzną. Tak więc wejściowy strumień masy (materiału), energii i informacji jest przetworzony na dwa strumienie wyjściowe, energię użyteczną w postaci innej pożądanej jej formy lub też produktu będącego celem projektowanym danego obiektu. Drugi strumień to energia dyssypowana, częściowo eksportowana do środowiska lub metasystemu, a częściowo akumulowana w obiekcie jako efekt różnych procesów zużyciowych zachodzących podczas pracy maszyny. Zaawansowanie tych procesów zużyciowych determinuje jakość funkcjonowania każdego obiektu, co syntetycznie pokazano na rys.3.1.

Jak widać z rysunku wszystkie możliwości diagnozowania dają się ująć w trzy podstawowe grupy, objaśniające sens postępowania badawczego w zakresie oceny jakości stanu lub wytworu.

Pierwsza z nich to diagnostyka przez obserwację procesów roboczych, monitorując ich parametry w sposób ciągły, czy też na specjalnych stanowiskach prowadząc badania sprawnościowe maszyn (moc, moment, prędkość, ciśnienie itp.). Przed tym rodzajem badań diagnostycznych otwarta jest przyszłość z racji coraz częściej wprowadzanych do maszyn sensorów mechanotronicznych, mikroprocesorów itp., przy czym w takim przypadku wymagana jest znajomość modelu funkcjonowania obiektu.