3147162549

"Het klimaat van gebouwen wordt meestal niet ontworpen om goed te zijn"

van het stralingspaneel ervaart de bezoe-ker, die naast het bed zit, een tempera-tuur van zo’n 22 graden. “Precies wat de patient en bezoeker willen.”

“Belangrijk is dat de gebruikers de temperatuur in hoge matę zelf kun-nen beinvloeden”, vult Wiedenhoff aan. “Degene die niet van plek kan yeranderen, de patient, kan gewoon aan een knop draaien. De rest van de gebruikers kan zijn eigen plek opzoeken. Net ais in het bos.”

In de ogen van de adviseurs van Arup worden de uitgangspunten voor het klimaat in gebouwen te weinig ter discussie gesteld. In plaats van die eerst te overdenken, wordt er direct een oplos-sing doorgerekend. Wiedenhoff: “We zijn collectief steeds meer gaan bereke-nen en steeds minder gaan ontwerpen: hoe kom je binnen, hoe voelt het daar, waar komt het licht vandaan, waar zitten de knoppen...”

“Je kunt beter wat langer over het ontwerp nadenken en op een sigarenkist-je rekenen, dan direct te beginnen met complexe simulaties”, zegt installatie-adviseur Filiąue Nijenmanting van Arup. Met een goed klimaatontwerp is volgens haar een veel grotere winst te behalen.

Om een gevarieerd klimaat te kun-nen ontwerpen is volgens de adviseurs een goede opdrachtgever noodzakelijk. Bij het Medisch Spectrum Twente (MST) is die er. In situaties waarin een opdrachtgever op afstand staat, zoals bij een DBFMO-overheidsopdracht, ontbreekt die dialoog echter. De advi-seurs hopen dat voorbeelden ais MST op termijn ervoor zullen zorgen dat de bij aanbestedingen gestelde klimaateisen minder rigide zullen zijn. Wiedenhoff: “Van bijyoorbeeld het Ministerie van Financien in Den Haag hadden we dan een nog beter gebouw kunnen maken.”

Alleen dat wat nodig is

Een onder architecten veelgehoorde kritiek op keurmerken ais BREEAM is dat het de toepassing van installaties sti-muleert. “Er wordt vaak over BREEAM gezegd dat het geen afvinklijst is, maar in de praktijk zie je wel dat je een aantal installaties nodig hebt om genoeg punten te behalen”, geeft Nijenmanting toe. Ais voorbeeld noemt zij het gevraagde aantal bemeteringselementen om het energie-verbruik van het gebouw aan de gebruikers inzichtelijk te maken. “Deze leveren niet altijd een grotę energiebesparing op.”

Wanneer de uitgangspunten van het binnenklimaat bij de start van het ontwerpproces scherp gesteld worden, is het volgens de adviseurs van Arup soms mogelijk installaties weg te laten. Een voorbeeld hiervan is de brede school Het Dok naar ontwerp van Architec-tenbureau Paul de Ruiter. “We wilden een houten gebouw ontwerpen, waar veel daglicht naar binnen zou vallen en waar de lucht vrij doorheen zou bewe-gen - zonder verlaagde plafonds”, vertelt Wiedenhoff. “Zodat je niet het gevoel hebt in een ge-airconditionende koelkast te zitten.”

Aangezien Het Dok vrij in het bos staat, kan schone lucht via de gevel de klaslokalen in getrokken worden. Het C02-niveau van de achterliggende ruimte bepaalt de hoeveelheid lucht die binnengelaten wordt. Via akoestische roosters stroomt de lucht vervolgens naar het centrale trappenhuis, waar het wordt afgevoerd. In het gebouw wordt zo niet een ventilatiekanaal toegepast. Dit concept bespaart niet alleen materiaal en energie bespaart, de variaties in aange-trokken lucht maken het binnenklimaat ook gezonder. Wiedenhoff: “De lucht-temperatuur beweegt binnen vastge-stelde grenzen.” Oncomfortabel zal het nooit worden.

Een dergelijk project vraagt een opdrachtgever die in staat is gedurende het ontwerpproces vast te houden aan de afgesproken uitgangspunten en de wet- en regelgeving op het gebied van

48 — architectenweb