Motywy mitologiczne i biblijne inspiracją dla twórców współczesnych ("Dedal i Ikar", "Nike", "Apollo i Marsjasz", "Prometeusz", "Syzyf", itp.).
Czwartek, 20 Kwietnia Imieniny obchodzą: Czesław, Agnieszka, Amalia
Sciaga.pl > Prace
> Antyk i
Biblia >
Home | Reklama | Info
| Mail
Gdzie Cz@T ???
Gdzie jestSciaga.pl
?
Motywy mitologiczne i
biblijne inspiracją dla twórców współczesnych ("Dedal i
Ikar", "Nike", "Apollo i Marsjasz", "Prometeusz",
"Syzyf", itp.).
kategoria: J.polski
zakres: Antyk i Biblia
dodano: 1999-07-21
-Jan Kochanowski
"Czego chcesz od nas Panie" - motyw zaczerpnięty z Księgi Rodzaju.
Bóg jest ukazany jako stwórca świata, architekt, Wielki Budowniczy.
On zbudował niebo i sprawił, że wody zebrały się w brzegach.
Przedstawiany także jako wielki artysta. Oblicze Boga jest
dobrotliwe i pogodne. W podniosłym tonie mówi o nim Kochanowski jako
o Panu Świata. Eksponuje jego potęgę i wszechobecność.
Antropomorfizacja wizerunku Boga. -"Treny"- "Tren XIX" -
Sen. Stwierdza, że Bóg zsyła na człowieka zarówno cierpienie jak i
radość, nagradza prawość, służbę ojczyźnie i cnotę. -"Prawa
i obowiązki" Tadeusz Różewicz . -"Wciąż o Ikarach głoszą"
Ernest Bryll -"Nike która się waha" Zbigniew Herbert
-"Apollo i Marsjasz" Zbigniew Herbert -"Ikar"
Stanisław Grochowiak Mit jest to sfabularyzowana opowieść
wyrażająca wierzenia danej społeczności, Ma on najczęściej charakter
metaforyczny i symboliczny i dlatego niesie bogate treści
uniwersalne. Te cechy mitu sprawiają, że zawiera on pierwsze wzory
ludzkich postaw i zachowań, tzw. archetypy. Uniwersalna wymowa mitu
i wzorce postaw powodują, że mity odegrały szczególną rolę w
kulturze europejskiej, stały się bogatym źródłem tematów sztuk
pięknych, a w tym także literatury, która sięgała do nich
najczęściej w tych okresach, gdy ożywały estetyczne normy antyku.
Potwierdzeniem tego może być literatura Odrodzenia, a przede
wszystkim twórczość najwybitniejszego jej przedstawiciela w Polsce -
Jana Kochanowskiego. W "Odprawie posłów greckich" Jan z Czarnolasu
wykorzystuje zaczerpnięty z "Iliady" fragment mitu trojańskiego
opowiadającego o uprowadzeniu przez Parysa pięknej Heleny - żony
króla Menelausa. Posłowie greccy - Menelaus i Ulisses - przybywają
do Troi i zabiegają o zwrot porwanej królowej spartańskiej. Nad
dylematem, oddać czy zatrzymać w Troi Helenę, obraduje rada
trojańska, która wskutek intryg królewicza trojańskiego postanawia
zatrzymać Greczynkę i przez to naraża kraj na niebezpieczeństwo.
Nawiązanie do mitu służy autorowi do pokazania stanu moralnego
współczesnej sobie szlachty oraz do krytyki sejmu polskiego i osoby
niezdecydowanego króla, który opowiada się za wolą większości
kierującej się prywatą. W "Odprawie posłów greckich" wyraża też
Kochanowski patriotyczną troskę o przyszłość kraju, którą wypowiada
przez usta wieszczki Kassandry przepowiadającej upadek Troi.
W zupełnie inny sposób mity inspirują pisarzy romantyzmu i
Młodej Polski. Poeci tych czasów sięgają do symboliki mitu,
nawiązują do postaw bohaterów mitycznych i tego, co wyraża
uniwersalne wartości lub dążenia epoki. Widzimy to w kreacji
bohatera III części "Dziadów" Adama Mickiewicza i w natchnionym
monologu Konrada w "Wielkiej improwizacji". Konrad w tej pieśni
kierowanej do Boga i natury wyraża wiarę w twórczą, boską moc
uczucia i myśli. Jednak radość płynąca z doskonałości i geniuszu
poetyckiego jest przeniknięta wszechogarniającą miłością do
własnego, udręczonego narodu. Konrad dzieli z nim cierpienia.
"Ja i ojczyzna to jedno. Nazywam się Milijon - bo za miliony
kocham i cierpię katusze." Żarliwa miłość do ojczyzny
doprowadza go do prometejskiego buntu przeciwko Bożej obojętności.
Domaga się więc "rządu dusz", bo wierzy, że siłą swego uczucia
uszczęśliwi naród. Konrada jako bohatera romantycznego cechuje
poczucie tytanicznej siły, które jednak rodzi w nim pychę i powoduje
bluźnierstwo wobec Boga. Dlatego bohater staje się łupem diabłów i
ponosi klęskę. Konrad często jest zwany Prometeuszem polskim. Z
postawy mitycznego bohatera przejmuje miłość do ludzi , bunt
przeciwko Bogu, ofiarę i cierpienie. Podobne cechy widzimy w kreacji
podmiotu lirycznego w hymnie Jana Kasprowicza "Święty Boże, Święty
Mocny": "Jestem, Jestem i płaczę... Biję skrzydłami jak ptak
ranny jak ptak ten nocny któremu okiem kazano skrwawionym
patrzeć w blask słońca." i obraz buntu: "A ty o
Boże! o Nieśmiertelny! (...) siedzisz między gwiazdami (...) i
ani spojrzysz na padolny smug." Mit o Syzyfie
wykorzystuje Stefan Żeromski w powieści "Syzyfowe prace".
Nieefektywny, bezowocny wysiłek Syzyfa ( nieustanne wtaczanie głazu
na szczyt góry i staczanie się go z wierzchołka) wprowadza pisarz w
tytule powieści jako metaforę. Ma ona pokazać daremność wysiłku
rusyfikatorów, którym nigdy nie uda się zrusyfikować młodzieży
polskiej. Widzimy to na przykładzie Marcina Borowicza. Zdawałoby
się, że już uległ rusyfikacji , jednak jedna lekcja języka
polskiego, a zwłaszcza recytacja "Reduty Ordona" przez Bernarda
Zygiera sprawia przemianę duchową Marcinka. Zrozumiał on, że jest
Polakiem i świadomie podjął walkę z rusyfikacją. Wyjątkowo często do
kultury antycznej sięga Stanisław Wyspiański - wielki erudyta w tej
dziedzinie. Dramat "Akropolis" zaludnił poeta licznymi postaciami z
dzieł Homera. Natomiast w "Nocy listopadowej" do akcji wkraczają
greccy bogowie, np. zryw narodowy inspirowany przez Nike, motyw
Demeter i Kory - pożegnanie matki z córką i odpłynięcie Kory do
Hadesu jest zapowiedzią klęski powstańców. W literaturze
współczesnej do kultury antycznej oraz mitologii greckiej i
rzymskiej nawiązuje w wielu wierszach Zbigniew Herbert. Przykładami
są "Nike, która się waha" - wiersz poświęcony dramatowi
młodziutkiego powstańca oraz "Apollo i Marsjasz". W tym ostatnim
utworze przedstawia poeta współzawodnictwo Marsjasza i Apollina w
grze na flecie. Zgodnie z treścią mitu Apollo wygrał pojedynek, a
Marsjasza przywiązał do drzewa i odarł ze skóry. Cierpienia
Marsjasza budzą w naturze grozę i współczucie: "pod nogi
upada mu skamieniały słowik (...) drzewo, do którego
przywiązany jest Marsjasz jest siwe zupełnie" Ale
Apollo spokojnie czyści instrument. Wiersz ten potępia okrucieństwo
i przemoc. Tematy i motywy mitologiczne stanowią stałą inspirację
dla twórców, a więc nie tylko dla pisarzy, ale również rzeźbiarzy i
malarzy. "Antygona" - mit o Edypie: tron tebański posiadł
Lajos, wyrocznia ostrzegła go, że polegnie z ręki własnego syna,
który w następstwie ożeni się z matką, a jego żoną Jokastą. Gdy
urodził się syn, przekłuli mu pięty żelaznymi kolcami, związali i
porzucili w górach. Dziecko znaleźli pasterze i zanieśli na
wychowanie królowej, która nie miała własnego potomstwa. Od
spuchniętych nóg nazwano go Edyp. Nikt nie chciał wyjawić mu
tajemnicy jego pochodzenia. Pojechał do Delf do wyroczni. Usłyszał
aby nie wracał do ojczyzny, gdyż zabije ojca i ożeni się z matką.
Edyp sądząc, że królestwo Koryntu są jego rodzicami udał się w inne
strony. Po drodze w ciasnym wąwozie spotkał wóz, nie chciał ustąpić
z drogi. W bójce tamci zginęli (Lajos - ojciec Edypa). W Tebach tron
objął syn Lajosa - Kreon. Edyp rozwiązał zagadkę Sfinksa - ożenił
się z matką, zaczął panować w Tebach. Urodziła mu dwóch synów i dwie
córki. Klątwa wisiała na całymi Tebami. Wezwany mędrzec wyjawił
prawdę. Jokasta się powiesiła, Edyp wykłuł sobie oczy, odział w
łachmany i odszedł. Polinejkes i Eteokles walczyli o władzę w
mieście - oboje zginęli. Polinejkes jako zdrajca (on najeżdżał
miasto, Eteokles go bronił) został bez pogrzebu. "Iliada" - mit o
wojnie trojańskiej: król Troi Priam kazał nowonarodzonego syna
Parysa porzucić w górach (matka Hekebe miała zły sen). Dziecko
ocalił i wychował pasterz. Gdy dorósł był rozjemcą trzech bogiń:
Ateny, Hery i Afrodyty. Afrodyta obiecała dać mu najpiękniejszą
kobietę świata - Helenę żonę Menelaosa króla Sparty. Potem porwał
Helenę. Grecy wyprawili się na Troję. Na czele brat Menelaosa -
Agamemnon. Na wyprawę wzięto Achillesa (pięta nie zamoczona w
Styksie) - bez niego nie mogli zwyciężyć. Pogrom Troi był pogromem
bohaterów (Petroles, Hektor, Achilles, Parys). Pomysł Odyseusza -
koń trojański, miał być ofiarowany Atenie. "Odyseja"
"Syzyfowe Prace" "Upadek Ikara" "Odprawa posłów greckich".
Nawiązanie do mitu służy autorowi do pokazania stanu
moralnego współczesnej sobie szlachty, krytyki sejmu,
niezdecydowanego króla. Wyrażona jest również patriotyczna troska o
dobro kraju, ustami wieszczki Kassandry, przepowiadającej upadek
Troi. "Syzyfowe prace" - metafora wprowadzona w tytule ma ukazać
bezowocność wysiłku rusyfikatorów, który nigdy nie uda się zniszczyć
młodzieży polskiej. Widzimy to na przykładzie Marcina Borowicza.
Wydawałoby się, że już uległ rusyfikacji jednak jedna lekcja
polskiego, zwłaszcza recytacja "Reduty Ordona" sprawia jego
przemianę duchową. Zrozumiał, że jest Polakiem i podjął świadomie
walczyć z rusyfikacją.
Autor: Nieznany
Ocena : 3
oceń
prace:
1 2 3 4 5 6
Home | Reklama | Info
| Mail
Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka
Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved Sciaga.pl
2000
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Wybrane przykĹady z mitologii inspiracjÄ
dla twĂłrcĂłw róşnych epokAtlas strategiczny Inspiracje dla menedzera atlasmotywy antyczne i biblijne w nastÄpnych epokach (2)Motywy i symbole biblijne w róşnych utworach literackichDogmat Niepokalanego PoczÄcia inspiracje dla chrzeĹcijaĹskiej duchowoĹciAjax dla tworcow aplikacji internetowychPorĂłwnanie wersji mitologicznej i biblijnej narodzin ĹwiataPorĂłwnanie wersji mitologicznej i biblijnej narodzin Ĺwi~DA5Motywy biblijne w znanych Ci utworach literatury polskiejMotywy biblijne w literaturze późniejszych epokwiÄcej podobnych podstron