Piotr Zaremba - W poszukiwaniu smak�w i zapach�w polityki Dziennik - 2006-12-23   Piotr Zaremba W poszukiwaniu smak�w i zapach�w polityki     Nawet najbardziej pragmatyczny polityk b�dzie podejrzewa� dziennikarza o z�e intencje. Nie ufaj do ko�ca politykom, ale pami�taj: oni bardziej nie ufaj� tobie" - pisze w DZIENNIKU Piotr Zaremba.   To by�o jedno z licznych widowisk tak lubianych przez wicepremiera i ministra finans�w Grzegorza Ko�odk�. Gospodarskie spotkanie polityka z dziennikarzami na �wie�ym powietrzu. Po spotkaniu reporterk� radiow� (dzi� znan� dziennikark� telewizyjn�) dopad� patrol policji. Parkowa�a w nieprzepisowym miejscu. Ju� mieli wlepi� jej mandat, gdy jak spod ziemi wyr�s� Ko�odko. Swoim charakterystycznym g�osem nakrzycza� na funkcjonariuszy. "Macie natychmiast zostawi� t� pani�!" - wrzeszcza�. Dziennikarka odjecha�a. Ko�odko odszed� w poczuciu dobrze spe�nionego obowi�zku. A w�wczas jeden z policjant�w spyta� drugiego: s�uchaj, co to by� w�a�ciwie za facet? W szklanej kuli To jedna z rozlicznych historii kr���cych w �rodowisku dziennikarskim niczym miejskie legendy. Nas�ucha�em si� ich w ci�gu 15 lat swojej pracy niema�o. Niema�o te� widzia�em. By�em �wiadkiem scen dramatycznych. 4 czerwca 1992 pewien pose� Unii Demokratycznej zabra� mnie i mojego dziennikarskiego partnera z "�ycia Warszawy" Igora Zalewskiego, aby pal�c nerwowo papierosa, powiedzie� nam, �e prezydent Wa��sa jest na li�cie Macierewicza. "Zagro�one s� podstawy pa�stwa" - powiedzia� zduszonym g�osem. Jak si� wkr�tce okaza�o, przesadzi�. Polskie pa�stwo przetrwa�o wszystkie niesamowite momenty, jakie dane mi by�o widzie�. W grudniu 1995 obserwowa�em z sejmowej lo�y prasowej przem�wienie ministra spraw wewn�trznych Andrzeja Milczanowskiego oskar�aj�cego o szpiegostwo siedz�cego par� metr�w dalej J�zefa Oleksego. W pewnym momencie premier podni�s� d�onie do oczu. "Jeszcze teraz fotografuje" - za�artowa� kto� okrutnie na galerii. S�ucha�em "na �ywo" expos� kolejnych premier�w. Mogli ich wys�ucha� normalni obywatele. Ale czy do tych samych obywateli mog�y dotrze� sarkastyczne �arty Leszka Millera rzucane podczas wielkiego konfliktu Sejmu z prezydentem, �e w razie ataku Wa��sy na Sejm pos�owie b�d� bronili ka�dego okna? A ja to s�ysza�em i zachowa�em dla potomno�ci - w mojej pierwszej gazecie, w "�yciu Warszawy". Czasem mia�em wra�enie, �e przebywam w jakiej� szklanej kuli: my, dziennikarze, razem z pos�ami w restauracji czy barku, a na zewn�trz kolejna demonstracja, protest, sztandary i po raz kolejny barierki ustawiane �piesznie przez policjant�w na Wiejskiej. Zn�w kto� chce wykrzycze� swoje oburzenie, �al, czasem tylko opowiedzie� o swoich sprawach. Po kt�rej by�em wtedy stronie? Ale przecie� wiosn� 1993 sta�em bezpiecznie za sejmowym oknem, kiedy rzucali w nie ludzie Leppera, dzia�acze Samoobrony. Rzucali czym popadnie: kamieniami, a nawet �wi�skim mi�sem. "Bij� si�, bij�! " - wrzeszcza� przy innym oknie Ryszard Czarnecki (wtedy ZChN, dzi� Samoobrona), skrzykuj�c kolejnych widz�w. Osiem lat p�niej Lepper by� pos�em i wicemarsza�kiem Sejmu. My oberwa�cy Na pewno byli�my na pocz�tku bardzo m�odzi. Tak jak ta profesja. Owszem, gdzie� w tle majaczyli mistrzowie zawodu: spece od reporta�u, publicy�ci. Ale poszukiwanie politycznego newsa, rozmowy z politykami, zagl�danie za kulisy partyjnych gabinet�w i sejmowych pokoik�w by�o now� specjalno�ci� bez nauczycieli. Byli�my kolorowi, woleli�my nosi� d�insy ni� spodnie od garnituru, a dziewcz�ta spodnie ni� eleganckie sp�dnice. Pod wzgl�dem stroju na korytarzach Sejmu i dostojnych urz�d�w polepszy�o si� troch� dopiero, gdy reporterzy coraz liczniejszych stacji telewizyjnych zacz�li nieco podnosi� standard. Od pocz�tku by�a tylko jedna granica nie do przekroczenia. M�j pierwszy towarzysz reporterskiej niedoli Igor Zalewski pr�bowa� wej�� do Sejmu w szortach. Odp�dzony, w�lizgn�� si� przez budynek Senatu. Ale zosta� pochwycony przez stra�nik�w na korytarzu po efektownej pogoni. Utkwi�a mi w pami�ci szczeg�lnie mocno jedna scena z 1992 roku. T�um z lekka oberwanych m�odych ludzi, reporter�w radiowych, prasowych, fotograf�w, wystaje w hallu Urz�du Rady Ministr�w. Trwaj� negocjacje ostatniej szansy mi�dzy mniejszo�ciowym premierem Janem Olszewskim i popieraj�cymi go partiami a liberaln� opozycj� spod znaku UD i KLD ("si�demka" z "tr�jk�"). Mija godzina, potem sze��. Dostajemy ma�piego rozumu. Dwie dziennikarki zaczynaj� w ko�cu "gra� w pi�k�" w tym dostojnym wn�trzu, przerzucaj�c si� jak�� torb�. Torba fruwa w powietrzu. Reszta gapi si� na pi�knie oprawne lustra i purpurowe dywany. Przed zamkni�tymi drzwiami W ko�cu jednak, czasem du�o p�niej, dowiadywali�my si�, co by�o za drzwiami. Pewien polityk opisa� mi scen� negocjacji premiera Olszewskiego z szefem Unii Demokratycznej Tadeuszem Mazowieckim. A w�a�ciwie opowie�� Mazowieckiego o negocjacjach. By�y premier opowiada temu politykowi: Nieeech ....(pauza)... pan sobie wyyyyobrazi...(pauza)... , jak ten Olszewskiiiii....(pauza)... woooolno m����wi. Wystawanie pod drzwiami by�o przez lata tre�ci� mojego zawodowego �ycia. Po drugiej stronie wa�ni politycy naradzali si�, podejmowali decyzje. Trzeba si� by�o potem dowiedzie�, co m�wili. Latem 1992 roku przesiedzia�em w Sejmie ca�� noc, pilnuj�c negocjacji koalicyjnych, kt�re doprowadzi�y do powstania rz�du Suchockiej. Wraz ze mn� czuwa� kwiat dziennikarstwa polskiego: Ewa Milewicz z "Gazety Wyborczej", Monika Olejnik, wtedy z radiowej "Tr�jki", Tomasz Lipko wtedy z "Zetki" i inni. Tak�e m�j obecny naczelny Robert Krasowski reprezentuj�cy niestniej�c� ju� agencj� SIS. Politycy wchodzili, wychodzili, plotkowali o sobie nawzajem. W pewnym momencie obra�ony wiceszef ZChN Henryk Goryszewski opu�ci� obrady na dobre, ale du�o starszy Wies�aw Chrzanowski dogna� go i zaci�gn�� z powrotem. Usi�owali�my nawet, my dziennikarze, z korytarza pods�uchiwa� oddzielne narady w pokoikach Unii Demokratycznej. Z�o�y� mi si� z tego p�niej - po raz pierwszy w �yciu - reporta�yk polityczny. Rok p�niej Jan Rokita odchodz�cy w�a�nie ze stanowiska szefa URM w ekipie Suchockiej powiedzia� mnie i Igorowi ze swoim charakterystycznym u�mieszkiem, �e znaczn� cz�� takich nasiad�wek zajmuj� gor�czkowe dyskusje, co powiedzie� czekaj�cym na zewn�trz dziennikarzom. Zarwane wieczory z�o�ci�y nas i bez tej wiedzy. Kiedy� dziennikarze wyczekuj�cy bezowocnie podczas jednej z narad polityk�w koalicji tworz�cej rz�d Suchockiej postanowili, �e wszyscy sobie po prostu p�jd�. Ja z Igorem zrobili�my co� jeszcze. Podeszli�my do drzwi klubu Unii Demokratycznej, gdzie toczy�y si� obrady. Na zewn�trz tkwi� klucz. Przekr�cili�my go i uciekli�my. Nie wiem do dzi�, kto i kiedy ich wypu�ci�. Jednym z pierwszych moich sukces�w dziennikarskich by�o rozszyfrowanie pewnej uchwa�y w�adz UD podj�tej gdzie� w po�owie istnienia rz�du Olszewskiego. Nie potrafili�my jej zrozumie�. Znajomy pose� pozna� nas wtedy z jedn� z wa�niejszych postaci w UD. A ten, wywo�any na moment w kuluary z sali posiedze�, rzuci� nam niedbale: Chodzi o to, �e mo�emy stworzy� now� koalicj�. Z r�nymi koalicjantami, nie wy��czaj�c SLD. Jako ��dni s�awy dziennikarze pognali�my do faksu w biurze prasowym Sejmu i wys�ali�my stosowny tek�cik. Ukaza� si� nast�pnego dnia. A jeszcze nast�pnego - sprostowanie naszego rozm�wcy, kt�ry zarzuci� nam k�amstwo. Nie wiedzieli�my jeszcze w�wczas, �e takie rewelacje wk�ada si� w usta anonimowemu "politykowi Unii", bo zacytowany z nazwiska wszystkiego si� wyprze. Nauka pierwsza: polityk nigdy nie sk�amie, chocia� i prawdy nie powie. Pierwszy m�j Sejm Sejm pierwszej kadencji, wybrany w 1991 roku w pierwszych w pe�ni wolnych wyborach. Sala czeka na g�osowanie w sprawie za�o�e� spo�eczno-gospodarczych rz�du Suchockiej. W du�ej cz�ci pod dobr� dat� - st�d g�o�ne wybuchy �miechu i ironiczne oklaski przechodz�ce w owacje, jakie opozycja serwuje wicepremierowi Henrykowi Goryszewskiemu. Goryszewski upaja si� w�asnym g�osem, dwornie k�ania, zalotnym ruchem odrzuca s�ynn� grzywk�. A tu sekretarz przynosi mu karteczk�. A na karteczce pani premier napisa�a: "Niech pan ko�czy mow�, bo ludowcy wr�c� z restauracji i przegramy g�osowanie". Rz�d trzyma� si� przewag� zaledwie kilku niepewnych g�os�w. R�wnie mocno jak wieczory przed zamkni�tymi drzwiami wkurza�y nas takie tasiemcowe debaty zako�czone jeszcze p�niejszymi g�osowaniami, o kt�rych trzeba by�o napisa� przed gazetowym deadlinem. Ale tamten Sejm by� r�wnie niewprawny jak my. S�dziwy marsza�ek Chrzanowski nie wpad� jeszcze na pomys�, aby zblokowa� g�osowania o jednej porze. W rezultacie dzwonki nieustannie zwo�ywa�y pos��w na sal�. W restauracji pozostawa�y niedojedzone posi�ki i nieopr�nione kieliszki. By� to Sejm zdecydowanie sprzed epoki wsz�dobylskich tabloid�w. Owszem, pojawi�a si� Anastazja Potocka ze swoimi skandalami i og�lne przekonanie propagowane przez "Nie" Urbana, �e na Wiejskiej dziej� si� straszne rzeczy. Ale tak naprawd� politycy niczego si� nie bali. Wystarczy�o p�j�� wieczorem do sejmowego hotelu, ba, zosta� d�u�ej w budynku. Pos�owie PC ledwie trzymaj�cy si� por�czy. KPN-owcy maszeruj�cy po pijaku z "Pierwsz� Brygad�" na ustach. Zawsze rozlu�nieni libera�owie. Albo znany polityk lewicy, kt�ry ledwie trafi� w wahad�owe drzwi z kuluar�w na sal� posiedze�, a potem kiwa� si� na swoim fotelu, podczas gdy reporterzy na galerii zak�adali si�, czy pu�ci pawia. Nie pu�ci�. Nikt o tym nie napisa�. Powa�ni dziennikarze (a wszyscy byli powa�ni) czym� takim si� nie zajmowali. Rekord dyskrecji pobito w przypadku incydentu, kt�ry z perspektywy lat mo�na by uzna� za nieprawdopodobny. Nieoceniony w takich przypadkach Ryszard Czarnecki zacz�� zwo�ywa� koleg�w, bo "co� dzieje si� w ubikacji". Chodzi�o o toalet� w sejmowym hotelu, ale tak� na dole, dost�pn� dla wszystkich. Okaza�o si�, �e w kabinie zabawiali si�: c�rka jednego z ministr�w prezydenta Wa��sy i ochroniarz, kt�ry wozi� jej ojca. Ostatecznie sp�oszeni ha�asami amatorzy przyjemno�ci uciekli, przebijaj�c si� przez t�umek gapi�w. Ca�� histori� znali chyba wszyscy sejmowi dziennikarze. Nikt nie pu�ci� pary z ust. Zmow� milczenia pr�bowa�a przerwa� "Gazeta Wyborcza", donosz�c o pijanym po�le znalezionym przed poselskim hotelem. Ale swojego �ledztwa nie kontynuowa�a. Podobno nieszcz�nik by�, o dziwo, z Unii Demokratycznej. By� to Sejm rozedrgany wielkimi emocjami, jakich potem ju� nigdy nie widzia�em. Sejm, w kt�rym o ma�o nie dosz�o do r�koczyn�w mi�dzy Jackiem Kuroniem i Stefanem Niesio�owskim - posz�o o lustracj�. Sejm maksymalnie rozdrobniony i pe�en historycznych twarzy i nazwisk jak �aden nast�pny. Sejm, kt�ry mo�e si� kojarzy� z Antonim Czajk�, reprezentantem Partii X, wynalazc� maszyny do rozrzucania gnoju o nazwie "Czajka", kt�r� bardzo si� chwali�. Kiedy ten przysadzisty m�czyzna o ziemistej cerze (dzi� ca�kowicie zapomniany) przemawia�, to zbiegali si� pos�owie ze wszystkich zak�tk�w gmachu na Wiejskiej. A on m�wi� na przyk�ad: "Ca�a moja rodzina poleg�a pod Lenino. Tylko kilku zosta�o". Ale tamten parlament mo�e si� te� kojarzy� ze �wietnymi m�wcami, erudytami - takimi jak Marek Jurek, Jaros�aw Kaczy�ski, Jan Rokita, Stefan Niesio�owski czy Ryszard Bugaj. Ich debaty wprawia�y cz�sto kraj, i nas dziennikarzy przy okazji, w narastaj�cy chaos poznawczy. A r�wnocze�nie o co� im chodzi�o. Nigdy nie zapomn� tamtej niezwyk�ej politycznej gor�czki. Ona jest nie do powt�rzenia. To tam przekona�em si�, �e Marek Jurek uwa�any przez mnie na podstawie komentarzy w mediach za ciasnego obskuranta, jest uroczym towarzyskim cz�owiekiem, a Jaros�aw Kaczy�ski na telewizyjnym ekranie wydymaj�cy wargi w grymasie bufona konstruuje przenikliwe analizy i ma wielkie poczucie humoru. Ale te�, �e J�zef Oleksy przypominaj�cy na pierwszy rzut oka co najwy�ej dobrodusznego aparatczyka potrafi by� �wietnym dowcipnym kompanem. Nie wierzcie tym dziennikarzom, kt�rzy wzywaj� koleg�w, aby trzyma� na dystans polityk�w. Nie tylko dlatego, �e ci, co wzywaj� najg�o�niej, cz�sto s� zaprzeczeniem tej zasady. Przede wszystkim dlatego, �e bez dobrego kontaktu z politykami nie zdob�dziesz newsa, a tym bardziej nie zrozumiesz ich racji. Oczywi�cie nadmierna sympatia do pogl�d�w czy do konkretnego cz�owieka mo�e uzale�ni�. Ale nastroszenie czy poczucie wy�szo�ci nie jest w tym zawodzie dobrym doradc�. To koronkowa robota dla cz�owieka ciekawego innych ludzi. Dziennikarstwo si�owe Je�eli Sejm pierwszej kadencji mia� wiele twarzy, to nast�pny w latach 1993-1997 - z siln� dominacj� partii peerelowskich - mia� dla dziennikarzy przede wszystkim dwie: Zbigniewa Siemi�tkowskiego (SLD) i Janusza Piechoci�skiego (PSL). Ten pierwszy by� rzecznikiem prasowym Sojuszu i pr�bowa� mo�e jako pierwszy prowadzi� PR na wi�ksz� skal�, chodz�c z dziennikarzami na piwo i sprzedaj�c im kontrolowane przecieki. Uwielbia� r�wnocze�nie opowiada�, jak wielki wp�yw ma na Aleksandra Kwa�niewskiego i jak ciekawe tezy formu�uje na biesiadnych spotkaniach z Michnikiem. Ten drugi by� jeszcze ciekawszym przypadkiem. Pos�owie PSL jak ognia bali si� dziennikarzy. Jedynym, kt�ry si� nie ba�, by� Piechoci�ski. Zawsze na sejmowym korytarzu, zawsze got�w do radiowego nagrania czy komentarza dla prasy. Rzecz w tym, �e Piechoci�ski skonfliktowany z Waldemarem Pawlakiem by� ca�kowicie niemiarodajny dla pogl�d�w swojego Stronnictwa i wyj�tkowo �le poinformowany. Ale m�wi�, m�wi�, m�wi�, podczas gdy jego koledzy chowali si� po k�tach. Przekonali�my si� o tym pewnego razu, gdy od wa�nych polityk�w SLD dowiedzieli�my si� o zdymisjonowaniu ministra finans�w Marka Borowskiego przez premiera Pawlaka. Sta�o si� to pocz�tkiem wielkiej awantury w koalicji. Poniewa� rzecz i tak musia�a wyj�� na jaw jeszcze tego samego dnia, jako dziennikarze pracuj�cy w gazecie (kt�ra wychodzi nazajutrz) nie robili�my z tego tajemnicy. Najpierw opowiedzieli�my to Piechoci�skiemu (niech pan Janusz wybaczy mi t� anegdot�), a nieco p�niej reporterowi Radia ZET Tomkowi Lipko. Ten drugi przygalopowa� do nas po paru minutach bardzo przej�ty. "Potwierdzi� mi to Piechoci�ski" - oznajmia zdyszany. "A sk�d on o tym wie?" - pytamy rozbawieni. "Podobno premier do niego zadzwoni� i mu powiedzia�" - pada odpowied�. Ale ten Sejm mia� jeszcze jedn� twarz. Biegali po nim i Monika Olejnik, i Andrzej Morozowski. Na pocz�tku kadencji przechadza� si� dumnie reporter telewizyjnych "Wiadomo�ci" Tomasz Lis. Ale mnie chodzi o twarz reportera telewizyjnej "Panoramy" Wojciecha Nomejki. Barczysty Wojtek by� reprezentantem dziennikarstwa si�owego. Nie mia� pocz�tkowo wielkiej konkurencji (dopiero w 1993 roku pojawi�y si� w Sejmie kamery Polsatu, na TVN trzeba by�o jeszcze poczeka�), a mimo to uwielbia� si� rozpycha� �okciami. Nie by�o mnie przy tym, jak - zreszt� wiele lat p�niej - poturbowa� kole�ank� dziennikark�, ale widzia�em, jak w t�umie reporter�w wok� wa�nego polityka wyrywa radiowcom mikrofony i ciska za siebie. Nomejko pozostawa� w za�y�ych stosunkach z politykami w og�le, ale z politykami lewicy w szczeg�lno�ci. I to on udziela� im pierwszych lekcji obycia w mediach. By�em �wiadkiem takiej oto sceny: tr�jka polityk�w Sojuszu - Leszek Miller, Jerzy Szmajdzi�ski i kto� jeszcze - schodzi ze schod�w, a filmuje ich kamerzysta "Panoramy" dowodzony przez Nomejk�. "Nie, �le, wracajcie i jeszcze raz" - decyduje, gdy ju� znale�li si� na samym dole. I SLD-owcy pos�usznie wspinaj� si� po schodach po to, aby za chwil� zn�w maszerowa� w d�. Reporter "Panoramy" mia� przy tym szczeg�lne poczucie humoru. To on dopad� i nakr�ci� Aleksandra Kwa�niewskiego uciekaj�cego przed reporterami po drabinie z pomieszczenia swojego klubu. Kiedy powstawa� rz�d Oleksego - w 1995 roku - przysz�y premier kroczy� dumnie korytarzem, odmawiaj�c t�umowi dziennikarzy jakichkolwiek informacji na temat sk�adu gabinetu. "Nie potrzebujemy. Siemi�tkowski ju� rozdaje listy ministr�w" - zawo�a� do Oleksego Nomejko, wskazuj�c na nieszcz�snego rzecznika SLD. Nowy szef rz�du pogrozi� Siemi�tkowskiemu, wydaj�c z siebie gro�ne warkni�cie i oddali� si� z godno�ci�. A Nomejko obj�� czule rzecznika swym pot�nym ramieniem. "Prosz� mnie natychmiast pu�ci�" - wyrywa� si� czerwony ze wstydu Siemi�tkowski. W ko�cu ca�kowicie narazi� si� swoim kolegom. Zag�osowa� w sejmowej komisji za konkordatem i Izabela Sierakowska grozi�a na korytarzu, �e "urwie mu jaja". Kwa�niewski - protektor kariery Siemi�tkowskiego - wys�a� go na stypendium do Ameryki. A propos Kwa�niewskiego, postaci dominuj�cej w Sejmie drugiej kadencji - by� on bohaterem zabawnej sytuacji z moim udzia�em. Zawsze wydawa�o mi si�, �e mam znakomit� pami��. Nigdy niczego nie nagrywa�em, czasem rezygnowa�em z notowania. I wpad�em. Pisz�c o spotkaniu lider�w SLD z Lechem Wa��s�, tym razem publicznym, ostr� wypowied� Oleksego w�o�y�em w usta Kwa�niewskiemu. Nast�pnego dnia spotyka mnie lider SLD i zwykle grzeczny, tym razem wybucha. "Oczywi�cie, wszystko co dobre, to marsza�ek Oleksy, a wszystko, co z�e, to Kwa�niewski!" - eksploduje. Obaj panowie rywalizowali w�wczas sekretnie o to, kt�ry z nich wystartuje na prezydenta, a my, reporterzy "�ycia Warszawy", znali�my lepiej w�a�nie Oleksego. Kwa�niewski by� wi�c �wi�cie przekonany, �e zamieni�em wypowiedzi celowo. Lekcja trzecia: nawet najbardziej pragmatyczny polityk b�dzie podejrzewa� dziennikarza o z�e intencje. Nie ufaj do ko�ca politykom, ale pami�taj: oni bardziej nie ufaj� tobie. My, detektywi Tymczasem wzajemne zaufanie bywa�o potrzebne, gdy praca sejmowych reporter�w zmienia�a si� w prac� detektyw�w. W Sejmie pierwszej kadencji troch� si� miotali�my w poszukiwaniu informacji. W nast�pnym parlamencie mieli�my ju� kreta, czyli informatora uczestnicz�cego w najwa�niejszych zebraniach koalicji SLD - PSL. �ci�le m�wi�c, to dw�ch kret�w: wa�nego polityka PSL, kt�ry informowa� nas na co dzie�, i prominentnego polityka SLD, kt�ry raczy� nam przekazywa� newsa od �wi�ta. Informator codzienny - ludowiec - bywa� czasem �r�d�em k�opot�w. Na przyk�ad przynosi� nam zapisan� �piesznie na karteczce list� trzech kandydat�w na szefa MSZ w kt�rym� z kolejnych lewicowych rz�d�w. By� jeden k�opot - nie potrafi� jej odczyta�. Kiedy� podali�my informacj�, �e koalicja szykuje odwo�anie Lecha Kaczy�skiego z funkcji prezesa NIK, Kwa�niewski przybieg� do nas w�ciek�y, wo�aj�c: X (tu nazwisko ludowca) zap�aci za wynoszenie informacji. Nie wzi�� jednak pod uwag� naszej skomplikowanej gry. Tym razem informacj� obdarzy� nas �askawie nasz SLD-owski przyjaciel. Nie zawsze by�o jednak tak �atwo. I wtedy trzeba by�o pos�u�y� si� prowokacj�. Dowiedzieli�my si� z Igorem, �e Unia Wolno�ci i Unia Pracy z�o�y�y podczas kryzysu wywo�anego spraw� Oleksego wizyt� prezydentowi Kwa�niewskiemu. Idziemy do naszego rozm�wcy, wa�nego polityka Unii Pracy. On napi�ty, m�wi, �e zosta� zobowi�zany do dyskrecji. "Ale my ju� wiemy od ludzi z Unii Wolno�ci, �e zaproponowa� wam stworzenie wsp�lnego rz�du z SLD" - ca�kowicie bluffujemy. "No tak, skoro ju� wiecie..." - nasz rozm�wca rozlu�nia si�. I zaczyna opowiada�. Ale czasem ani niezawodni informatorzy, ani nawet wyrafinowane psychologiczne rozgrywki nie dawa�y stuprocentowej pewno�ci, czy doszli�my do prawdy. Najwi�ksz� w�tpliwo�� budzi we mnie do dzi� informacja, kt�r� wiosn� 1996 roku poda�em na podstawie przepisowych rozm�w z dwoma �r�d�ami: �e Unia Wolno�ci dogada�a si� z SLD w sprawie odwo�ania prezesa telewizji Wies�awa Walendziaka. Pope�ni�em w�wczas jeden z najpowa�niejszych b��d�w warsztatowych, nie pytaj�c - cho�by pro forma - kogo� z UW. Ale te� zaprzeczenia czo�owych unit�w by�y tak gwa�towne, wydawa�y si� tak szczere, pe�ne tak �wi�tego oburzenia, �e nabra�em w�tpliwo�ci, czy tym razem nie spud�owa�em. Nieco, ale tylko nieco, wiary w siebie przywr�ci�a mi znamienna scena, jaka rozegra�a si� na zamkni�tym zebraniu klubu Unii Wolno�ci. Profesor Geremek oburza si� na "obrzydliw� publikacj�", wzywa, by nie rozmawia� z "�yciem Warszawy". Kto� z pos��w pyta go: Ale panie profesorze, rozmawia� pan z komunistami czy nie? - No nie, w tych kategoriach to ja nie b�d� odpowiada� - prycha w charakterystyczny spos�b Geremek. A ja do dzi� nie wiem, jak by�o. Lekcja czwarta: nie zawsze ustalisz, jaka jest prawda. Nawet po latach. Jak w takich przypadkach post�powa�? Pisa� czy nie? Chyba jednak nie, chocia�... W par� miesi�cy p�niej SLD do sp�ki z Uni� Wolno�ci rzeczywi�cie odwo�a� Walendziaka. W konwencji groteski Sejm trzeciej kadencji (1997 - 2001) uchwali� wielkie fundamentalne reformy pa�stwa: emerytaln�, zdrowia, edukacyjn� oraz ubezpiecze� spo�ecznych i powo�a� do �ycia na dok�adk� IPN. Dla mnie jednak ten Sejm mia� znowu dwie twarze. Na samej g�rze zawsze pewne siebie oblicze lidera AWS Mariana Krzaklewskiego. Cz�owieka, kt�ry stworzy� wielkie i do pewnego momentu sprawnie dzia�aj�ce ugrupowanie. A r�wnocze�nie lidera, kt�ry potrafi� ca�e posiedzenie swojego wielkiego klubu parlamentarnego po�wi�ci� na �ledztwo: Kto tak naprawd� przekazuje informacje Dominikowi Zdortowi, dziennikarzowi "Rzeczpospolitej". Na dole by�a to twarz pos�a AWS Stanis�awa Misztala. Ten okulista z regionu lubelskiego zas�yn�� tym, �e na ka�dej najwa�niejszej konferencji AWS siada� za sto�em prezydialnym albo ukazywa� si� za plecami Krzaklewskiego, kiedy ten m�wi� do kamery. W ko�cu dosta� oficjalny zakaz takiego post�powania, wydany przez w�adze klubu. Innym jego charakterystycznym zachowaniem by�y o�wiadczenia wyg�aszane na ko�cu posiedze�, kt�re nast�pnie rozsy�a� wyborcom. Pose� Misztal po ich wyg�oszeniu sam sobie klaska�. Chodzi�o o to, aby w stenogramie by� zapis: "Oklaski". Pozna�em pos�a Misztala na samym pocz�tku tamtej kadencji. Rozmawia�em - ja i Igor - z innym politykiem, gdy nagle poczuli�my jeszcze czyj�� obecno��. Za moimi plecami sta� pose� Misztal, przys�uchuj�c si� nam z zachwytem. W ko�cu zwr�ci� si� do Igora: pan powinien by� szefem wszystkich medi�w w Polsce. "Dlaczego nie ja?" - pomy�la�em. I tak to si� kr�ci�o. Ja przeszed�em z "�ycia Warszawy" do "�ycia", potem do "Nowego Pa�stwa", wreszcie do "Newsweeka", a jeszcze p�niej DZIENNIKA. Igor Zalewski z sejmowego tropiciela zmieni� si� w powa�nego felietonist�. Podobnie jak inny towarzysz moich peregrynacji Robert Mazurek. Ja dorobi�em si� w ko�cu kolejnego dziennikarskiego partnera - Micha�a Karnowskiego. A obok mnie nadal dzia�a si� wielka i ma�a polityka. Mo�na mi zarzuci�, �e opisuj� j� dzi� w konwencji groteski. Przecie� dostrzegam w niej te� wymiar serio. By�em �wiadkiem epokowych wydarze�, swoich bohater�w za� widz� jako ludzi ma�ych, ale w wielu wypadkach jednocze�nie wielkich, a w prawie ka�dym zas�uguj�cych na zrozumienie. Co jednak poradz�, �e gdy inni rozwa�aj� wady i zalety rz�du Buzka, mnie przypomina si� od razu kolejna historia. G��wny doradca premiera Teresa Kami�ska jest zaproszona poza Warszaw� na otwarcie szko�y czy innego obiektu. W ostatniej chwili dzwoni do organizator�w imprezy. "Ja nie mog�, ale kogo� wam pode�l�" - oznajmia. I przyje�d�a... premier Buzek. Czy mo�na inaczej ni� przez takie historie rozpozna� co�, co Micha� Karnowski nazywa "smakiem i zapachem polityki"? Kto� inny mo�e mi wypomnie�, �e zaj��em si� starymi historiami, nie si�gaj�c do wsp�czesno�ci. To prawda - jak wszyscy ludzie starsi lepiej pami�tam dawniejsze czasy, a mo�e nimi wol� si� zajmowa�. Kieruj� si� te� zdrow� zasad� wyg�oszon� niegdy� przez Jana Rokit� w wywiadzie rzece, kt�ry spisali�my wraz z Micha�em. "Gdybym chcia� powiedzie�, co my�l� o innych politykach, musia�bym si� z polityki wycofa�" - twierdzi� Rokita. Wi�c ja te� wol� si� zajmowa� tematami dawno ju� zamkni�tymi. Kto zreszt� uwierzy�by mi w najnowsze anegdoty. Na przyk�ad tak�. Siedz� sobie w Sejmie poprzedniej kadencji z wybitnym politykiem lewicy. Nagle dosiada si� Roman Giertych. Wybitny polityk SLD do Giertycha: - Panie Romanie, pan si� w tej orlenowskiej komisji dobiera do sk�ry Kwa�niewskiemu w nieodpowiedni spos�b. To trzeba inaczej. Nie powiedzia� tylko jak. A historia toczy si� dalej na naszych oczach.