plik


ÿþ1 BIOS od A do Z Poznaj od A do Z ustawienia i parametry swojego BIOS-u. Dowiedz si, jak podkrca sprzt, nie wydajc ani grosza, a tak|e jak poprawi bezpieczeDstwo swojego peceta. BIOS-ie, otwórz si! - zazwyczaj wystarcza naci[nicie jednego klawisza podanego w dole ekranu startowego, aby znalez si w centrali konfiguracyjnej peceta. Jednak w tym miejscu zaczyna si gszcz pytaD i zagadek... Które opcje zagwarantuj stabiln prac systemu, a które parametry pozwol wycign z komputera jeszcze wiksz wydajno[? Poni|szy materiaB pomo|e ci rozszyfrowa wikszo[ hieroglifów i skonfigurowa BIOS na miar wBasnych potrzeb. Przedstawiamy ponad 50 najwa|niejszych parametrów BIOS-u. Lokalizacj danego pola w strukturze menu podaje opis danego segmentu. Zauwa|, |e zale|nie od wersji BIOS-u okre[lony parametr mo|e znajdowa si nie tylko w innym miejscu, lecz mie na dodatek inn nazw, któr podajemy na koDcu opisu ka|dego pola. Domy[lna konfiguracja BIOS-u przedkBada stabilno[ nad wydajno[ systemu. Je[li jednak prdko[ ma dla ciebie najwy|szy priorytet, mo|esz przetaktowa podzespoBy peceta (patrz punkty 2 - 4, 8 i 9). Pamitaj o nale|ytej ostro|no[ci - notuj ka|d zmian ustawieD i gruntownie testuj dziaBanie komputera, zanim zakoDczysz majsterkowanie w BIOS-ie. W razie problemów przywró rcznie poprzedni konfiguracj lub wczytaj standardow za pomoc polecenia Load BIOS Setup Defaults. Pami operacyjna Nominalne czstotliwo[ci taktowania pamici operacyjnej podane przez producenta BIOS odczytuje bezpo[rednio z moduBów RAM. W ten sposób zapewnia stabilne dziaBanie ukBadów pamiciowych. W poszukiwaniu wikszej wydajno[ci mo|esz przetaktowa pami, jednak nie próbuj podkrca kilku parametrów naraz. Ustawienia RAM znajduj si zazwyczaj w menu Advanced Chipset Features. W niektórych BIOS-ach trzeba przywoBa podmenu, np. Advanced DRAM Control czy DRAM Timing Control. 1. Configure S(DRAM) Timing by Zadanie Steruje dostpem do pamici. Zalecane ustawienie SPD Fabryczne ustawienia BIOS-u s dobrane tak, aby zapewni stabilne funkcjonowanie caBego systemu. Dla pamici RAM oznacza to, |e BIOS odczytuje czstotliwo[ci zalecane przez producenta z ukBadu SPD (Serial Presence Detect). Gdy zechcesz przetaktowa pami, musisz zastpi domy[lne ustawienie SPD opcj User lub Manual. W ten sposób wyBczysz automatyczne konfigurowanie pamici i odblokujesz dostp do parametru Dram Timing Selectable. 2. CAS Latency Time Zadanie Steruje dostpem do pamici. Zalecane ustawienie Domy[lne Je|eli zale|y ci na stabilnej pracy systemu, pozostaD przy czstotliwo[ci, któr BIOS odczytuje z moduBu SDRAM. Jest zale|na od typu ukBadu pamiciowego i widnieje na naklejce umieszczonej na wierzchu ukBadów scalonych. Je[li naklejka podaje PC2700U-2533, masz do czynienia z moduBem PC2700 (zwanym równie| DDR 333), którego czas oczekiwania CAS Latency wynosi 2,5 cyklu (wskazuj na to dwie pierwsze cyfry za my[lnikiem). Je[li chcesz wydoby wiksz wydajno[ z pamici RAM, zmniejsz warto[ w tym polu (zazwyczaj powinna le|e w przedziale 2-3) o jeden. Na przykBad w przypadku moduBów PC3200 (DDR 400) ustaw warto[ 2,5, w przypadku PC2700 (DDR 333) bdzie to 2,0, a w przypadku PC2100 (DDR 266) - 1,5, je[li Menu pamici RAM scala BIOS przewiduje takie ustawienie. W niektórych BIOS-ach przedstawiony wszystkie parametry moduBów parametr nosi nazw (S)DRAM CAS Latency. pamiciowych w jednym oknie (punkty 2-4). 3. (S)DRAM RAS# to CAS# Delay Zadanie Steruje dostpem do pamici Zalecane ustawienie Domy[lne 2 Praca bez zawieszeD systemu jest mo|liwa, gdy równie| w tym polu jest domy[lne ustawienie BIOS-u. Je[li jednak chcesz uzyska wiksz prdko[ odczytu i zapisu w pamici RAM, zmniejsz o jeden warto[ proponowan przez BIOS. W przypadku moduBów PC3200 (DDR 400), PC2700 (DDR 333) i PC2100 (DDR 266) ustaw warto[ 2,5. W ten sposób zmniejszysz liczb taktów, podczas których chipset oczekuje od momentu podania adresu wiersza (RAS, Row Address Strobe) do podania adresu kolumny (CAS, Column Address Strobe). Zalecana warto[ tego parametru znajduje si na module RAM. Na przykBad w moduBach PC2700U-2533 wynosi 3 cykle (trzecia cyfra po my[lniku). Zale|nie od typu moduBów pamiciowych omawiany parametr mo|e nosi nazw SDRAM RAS# to CAS# Delay, DRAM RAS# to CAS# Delay lub po prostu RAS to CAS Delay. 4. (S)DRAM RAS# Precharge Zadanie Steruje dostpem do pamici. Zalecane ustawienie Domy[lne Je[li chcesz, aby twój system dziaBaB stabilnie, nie zmieniaj domy[lnego ustawienia w tym polu. Stawiajc na wiksz wydajno[, zmniejsz o jeden poziom warto[ proponowan przez BIOS. Dysponujc moduBami PC3200 (DDR 400), PC2700 (DDR 333) lub PC2100 (DDR 266), ustaw warto[ 2,5. W ten sposób skrócisz czas oczekiwania pomidzy odczytaniem warto[ci komórki i jej ponownym zapisaniem. Równie| ten parametr jest umieszczany na ukBadach RAM. Na przykBad w module PC2700U-2533 wynosi 3 cykle (czwarta cyfra po my[lniku). Uruchamianie systemu Wolisz, aby system uruchamiaB si mo|liwie szybko, czy za ka|dym razem udostpniaB wszystkie wymienne no[niki danych? Stosowne ustawienia znajdziesz w menu Advanced BIOS Features, Advanced BIOS Features | Boot Seq & Floppy Setup, Advanced | Advanced BIOS Features lub Boot. 5. First (Second,...) Boot Sequence Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu. Zalecane ustawienie HDD-0 W tych polach ustawia si kolejno[ sprawdzania napdów w poszukiwaniu uruchamialnego systemu operacyjnego. Je[li nie chcesz traci ani chwili podczas rozruchu komputera, funkcj pierwszego sprawdzanego napdu przydziel twardemu dyskowi, na którym jest zainstalowany system. W wikszo[ci przypadków jest to dysk nadrzdny (master) na pierwszym kanale kontrolera. Wówczas nale|y wybra opcj HDD-0. HDD-1 symbolizuje napd podrzdny (slave) na pierwszym kanale, za[ HDD-2 i HDD-3 napdy master i slave na drugim kanale kontrolera. Je[li zdarza ci si czasami wczytywa system z pByty CD-ROM lub dyskietki startowej, ustaw opcje Floppy i CD-ROM w polach First Boot Sequence i Second Boot Sequence. Twardy dysk (opcja HDD-0) przesunie si na ostatni pozycj listy - znajdzie si w polu Third Boot Device. Niektóre BIOS-y oferuj parametr Fourth Boot Device. Dziki niej mo|na umie[ci na li[cie jeszcze jeden napd (jako trzeci, przemieszczajc twardy dysk na sam koniec). Je[li w powy|szych polach brakuje opcji wczytywania systemu z przeno[nego dysku USB, sprawdz, czy twoja wersja BIOS-u nie przewiduje oddzielnego parametru dla napdów tego rodzaju. Zauwa|, |e niektóre BIOS-y nie podaj konkretnych napdów, lecz jedynie typ urzdzeD (np. Hard Disk lub Removable). Aby wBczy uruchamianie z okre[lonego napdu, trzeba dokona ustawieD w dodatkowych polach. Dostpne s równie| opcje 1st Boot, 2nd Boot i 3rd Boot. 6. Other Boot Device Zadanie Steruje uruchamianiem systemu. Zalecane ustawienie Enabled To pole to czsta alternatywa parametru Fourth Boot Device (patrz punkt 5). Udostpnia tylko dwie opcje - Enabled i Disabled. W niektórych BIOS-ach ustawienie Disabled blokuje uruchamianie ze wszystkich no[ników poza pierwszym napdem z listy (First Boot Device), za[ Enabled dopuszcza wczytywanie systemu z dowolnego napdu, który zostaB podany przez u|ytkownika (first, second itd.). Inne wersje BIOS-u sprawdzaj przy ustawieniu Enabled nie tylko dyski wymienione w punkcie 5, lecz równie| wszystkie pozostaBe napdy podBczone do komputera. Je[li wybierzesz tu opcj Disabled, BIOS bdzie szuka systemu tylko w napdach od First Boot Device do Fourth Boot Device. W niektórych BIOS-ach opisywany parametr nosi nazw Boot other Device. 3 7. USB Boot Zadanie Umo|liwia uruchamianie z napdów USB. Zalecane ustawienie Enabled Je[li podBczony do komputera przeno[ny lub kieszonkowy dysk USB nie figuruje w opcjach pola, o którym mowa w punkcie 5, musisz ustawi ten parametr na Enabled. Je[li nadal brakuje napdów USB na li[cie, wyjdz z BIOS-u, zapisujc bie|ce ustawienia, a nastpnie zrestartuj system. Procesor Równie| w przypadku procesora BIOS stara si trzyma czstotliwo[ci taktowania zalecanej przez producentów. Zazwyczaj mo|na jednak obej[ blokad i wycisn z ukBadu wiksz wydajno[. Podkrcenie ma wpByw na magistral AGP i PCI, wic wy|sz czstotliwo[ winny zaakceptowa równie| wszystkie podzespoBy korzystajce z tych szyn. Ustawienia dotyczce procesora s zgromadzone zazwyczaj w menu Advanced, Advanced | Frequency/Voltage lub Frequency/Voltage Control. 8. CPU Host Frequency Zadanie Okre[la czstotliwo[ zewntrzn. Zalecane ustawienie Auto Stabilne dziaBanie systemu zapewnia ustawienie Auto. Chcc podkrci system, najwikszy wzrost wydajno[ci uzyskasz, podnoszc czstotliwo[ FSB. Szyna FSB (Front Side Bus) stanowi poBczenie procesora z chipsetem. Jej czstotliwo[ nie okre[la wyBcznie tempa pracy procesora. PrzekBada si równie| na czstotliwo[ magistral AGP i PCI. Podkrcenie czstotliwo[ci FSB wymaga szybszej pracy od kart podBczonych do PCI i AGP - dziaBaj wówczas poza granicami tolerancji wyznaczonymi przez producenta. Je[li jeste[ zdecydowany zwikszy taktowanie magistrali FSB, podkrcaj j stopniowo i o mo|liwie niskie warto[ci. Bardzo czsto przyczyn nieudanej próby przetaktowania jest np. karta graficzna, która nie radzi sobie z podwy|szonym taktowaniem szyny AGP i zawiesza system. Zanim bdziesz mógB zmienia czstotliwo[ FSB, musisz j odblokowa. Wikszo[ BIOS-ów oferuje parametr o nazwie CPU Internal Frequency, Auto Detect CPU and DRAM Frequency lub podobnej. Zale|nie od wersji BIOS-u ustaw opcj Manual lub Disabled. Opisywany parametr mo|e nazywa si: CPU External Frequency, CPU Frequency, FSB Frequency lub CPU External Freq. (MHz). 9. CPU Frequency Multiple Zadanie Okre[la czstotliwo[ procesora. Zalecane ustawienie Auto Najpewniejsza jest opcja Auto. Ustaw inn, gdy chcesz przetaktowa tylko Je[li zale|y ci na stabilnym procesor. dziaBaniu komputera, zdecyduj si na automatyczne Czstotliwo[ procesora stanowi iloczyn czstotliwo[ci FSB (patrz punkt 8) i wykrywanie czstotliwo[ci wewntrznego mno|nika. Na przykBad mno|nik ukBadu Pentium 4 3,0 GHz z procesora (punkt 8). czstotliwo[ci FSB na poziomie 800 MHz (4 x 200 MHz) wynosi 15 (15 razy 200 MHz daje 3 GHz). Bie|ce procesory Intela i AMD s wyposa|one w staBy mno|nik czstotliwo[ci i ignoruj ustawienia w BIOS-ie. Stacja dysków Wikszo[ ustawieD dotyczcych leciwego napdu znajdziesz w menu Advanced | Advanced BIOS Features, Advanced | Boot Seq & Floppy Setup, Advanced | Floppy Configuration, Boot, Main lub Standard CMOS Features. 10. Legacy Diskette A Zadanie Konfiguruje stacj dyskietek. Zalecane ustawienie 1.44 MB, 3 1/2 lub 1.44 M, 3.5 in. W tym polu ustawia si typ stacji dyskietek. W niektórych BIOS-ach mo|na znalez podobny parametr dla drugiej stacji - Legacy Diskette B. Ustaw opcj Disabled, chyba |e dysponujesz dwoma stacjami dyskietek. Inne nazwy parametru to Floppy A i Drive A. 4 11. Swap Floppy Drive Zadanie Zamienia litery napdów. Zalecane ustawienie Disabled Ten parametr pozwala zamienia litery stacji dyskietek - z A: na B: i odwrotnie. W niektórych BIOS-ach nosi nazw Onboard FDC Swap A & B (a opcje Swap i No swap). 12. Boot Up Floppy Seek Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu. Zalecane ustawienie Disabled Gdy ustawisz opcj Disabled, zaoszczdzisz troch czasu podczas uruchamiania komputera. Przy ustawieniu Enabled BIOS sprawdza za ka|dym razem wBa[ciwo[ci stacji dyskietek (40 lub 80 [cie|ek). Od okoBo 20 lat stosuje si prawie wyBcznie napdy 80-[cie|kowe. Ten typ stacji dyskietek BIOS wybierze automatycznie, je[li zaznaczysz opcj Disabled. Alternatywna nazwa parametru to Seek Floppy. 13. Diskette Write Protect Zadanie Blokuje zapis dyskietek. Zalecane ustawienie Disabled Ustawienie Enabled dopuszcza wyBcznie odczyt dyskietki, uniemo|liwiajc jej zapisywanie. Stosuj je, je[li bardzo zale|y ci na bezpieczeDstwie zawarto[ci dyskietek. Ponadto zdefiniuj hasBo dostpu do BIOS- u. W przeciwnym razie nieupowa|niony u|ytkownik mo|e cofn blokad zapisu. Alternatywna nazwa parametru to Floppy Disk Access Control. Opcja R/W dopuszcza zapis i odczyt, a Read only tylko odczyt. Zarzdzanie energi Aby zapobiec marnotrawstwu prdu, dokonaj ustawieD w menu Power, Power Management Setup i Power Management Features. 14. ACPI Suspend Type Zadanie WBcza tryb energooszczdny. Zalecane ustawienie S3/STR Je[li masz Windows 2000 lub XP i odpowiedni pByt gBówn, mo|esz korzysta ze standardu zarzdzania energi ACPI (Advanced Configuration and Power Interface). W gaBzi Komputer Mened|era urzdzeD powinien widnie napis Komputer PC z interfejsem ACPI. Ustawienia w Panelu sterowania systemu Windows decyduj o trybie energooszczdnym. BIOS ma piecz tylko nad stanami wstrzymywania. Zazwyczaj oferuje dwa stany - S1, który zatrzymuje procesor i wyBcza monitor i dyski, a tak|e S3, który hibernuje system, zachowujc bie|cy stan w pamici operacyjnej komputera. Inne nazwy parametru to Sleep State i ACPI Standby State. Twarde dyski Mo|esz podBczy nowy dysk do kontrolera IDE, wBczy komputer i rozpocz u|ytkowanie twardziela. Je[li poprawisz konfiguracj dysku, to przyspieszysz uruchamianie systemu i zwikszysz bezpieczeDstwo zapisanych danych. Stosowne parametry znajdziesz w menu Advanced | IDE Configuration, Advanced | Drive Configuration, Main | Standard CMOS Features, Integrated Peripherals lub Integrated Peripherals | OnChip IDE Device. 15. Translation Mode Zadanie Konfiguruje twardy dysk. Zalecane ustawienie Auto lub LBA W tym polu ustawisz sposób adresowania sektorów dysku. Je[li wybraBe[ automatyczne wykrywanie dysku (patrz punkt 26), BIOS sam zaproponuje zalecane ustawienie Auto lub LBA. Inne nazwy parametru to Mode i Translation Method. 16. Block Mode 5 Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu. Zalecane ustawienie Auto lub Enabled Scalanie operacji odczytu lub zapisu na dysku w bloki umo|liwia szybsze wczytywanie systemu operacyjnego. Ten parametr mo|e wystpowa pod nazw Block Transfer. 17. SMART Zadanie Ostrzega przed awari dysku. Zalecane ustawienie Auto lub Enabled System SMART (Self Monitoring Analysis and Reporting) potrafi analizowa twardy dysk i zgBasza ewentualne bBdy. Dziki temu ostrze|e ci, zanim stracisz cenne zasoby zgromadzone na dysku. Inne nazwy parametru to S.M.A.R.T. Protection i SMART Monitoring. Karta graficzna Optymalna wydajno[ graficzna cieszy nie tylko amatorów gier. Zyskuj na niej nawet zwykBe aplikacje. Wikszo[ parametrów BIOS-u dotyczcych grafiki mie[ci si w menu Advanced Chipset Features, Advanced | Chip Configuration i Advanced Bios Features. 18. Graphics Aperture Size Zadanie Poprawia szybko[ i stabilno[ gier. Zalecane ustawienie 128 MB lub 256 MB Ten parametr pozwala uzyska wiksz wydajno[, rezerwujc okre[lony obszar RAM na potrzeby karty graficznej. Optymalny rozmiar tego obszaru zale|y od pojemno[ci pamici roboczej i pamici na karcie graficznej. Parametr AGP Aperture pozwala Zazwyczaj zaleca si ustawi 128 lub 256 MB. Warto[ poni|ej 32 MB mo|e zwikszy obszar pamici powodowa zawieszenia, a powy|ej 512 MB nie przyniesie wzrostu graficznej, wydzielajc na ten wydajno[ci. Alternatywna nazwa to AGP Aperture Size. cel okre[lony fragment pamici RAM na pBycie gBównej (punkt 18). 19. AGP Mode Zadanie Okre[la wydajno[ szyny AGP. Zalecane ustawienie 8x lub Enabled Maksymaln wydajno[ karta graficzna uzyskuje tylko w najszybszym trybie AGP. Od blisko dwóch lat standardem jest AGP 8x. Bie|cy tryb karty ustalisz za pomoc shareware'owego programu PowerStrip ( http://www.entechtai-wan.com/ ). Oprócz tego tryb AGP 8x musi by obsBugiwany przez chipset (sprawdz w instrukcji pByty gBównej). Je[li komputer zawiesza si podczas grania, ustaw wolniejszy tryb AGP (przedtem warto zainstalowa ew. Baty do gry, a tak|e najnowsze sterowniki karty graficznej i chipsetu). Alternatywna nazwa parametru to AGP Capability. Hiperwtkowo[ Technologia hiperwtkowo[ci daje wzrost wydajno[ci w niektórych aplikacjach. Powinna by obsBugiwana przez system operacyjny, procesor i pByt gBówn. Odpowiedni parametr znajdziesz w menu Advanced Bios Features lub Advanced | Configure Advanced CPU Settings. 20. Hyper-Threading Technology Zadanie Przyspiesza aplikacje. Zalecane ustawienie Enabled W komputerze obsBugujcym hiperwtkowo[ warto wBczy j jeszcze przed instalowaniem systemu operacyjnego. Dziki temu system dobierze odpowiednie sterowniki. W zainstalowanym Windows mo|na doinstalowa hiperwtkowo[, je[li wpis w gaBzi Komputer Mened|era urzdzeD wskazuje na jedno- lub wieloprocesorowy komputer PC. Inne nazwy parametru to CPU Hyper Threading i Hyper Threading Function. Informacje o systemie 6 BIOS sBu|y nie tylko do konfigurowania peceta. Oferuje cenne informacje systemowe. Znajdziesz je w menu Power | Hardware Monitor, Main, Main | Additional System Information, Advanced | Hardware Monitoring, Hardware Monitor, HW Monitor i PC Health. 21. CPU Temperature Zadanie Podaje temperatur procesora. Zalecane ustawienie brak WBa[ciwa temperatura zale|y od modelu procesora. Zasadniczo nie powinna przekracza 70 stopni Celsjusza. Optymalny poziom le|y w zakresie od 60 do 65 stopni. Przy zbytnim nagrzewaniu si ukBadu nale|y zadba o lepsze chBodzenie, aby zapewni stabiln prac systemu i nie zmniejsza |ywotno[ci procesora. 22. System Temperature Zadanie Podaje temperatur komputera. Zalecane ustawienie brak W tym polu znajdziesz temperatur panujc wewntrz obudowy peceta. Nie powinna przekracza 40 stopni. Inne nazwy parametru to MP Temperature i Zone 1/2 Temperature. Zworki Niektóre opcje BIOS-ów (zale|nie od wersji) oferuj parametry dostpne dopiero po przestawieniu okre[lonej zworki. SzczegóBowe informacje znajdziesz w instrukcji obsBugi pByty gBównej. 23. Clear All Passwords Zadanie Usuwa hasBa. Zalecane ustawienie Cancel Skorzystaj z tej funkcji, gdy zapomnisz hasBa BIOS-u. Znajdziesz j w menu Maintenance, które odblokowuje si, przestawiajc zwork BIOS Setup Configurations Settings z pozycji Normal (styki 1-2) na pozycj Configure (styki 2-3) - sprawdz w instrukcji pByty. ChBodzenie W menu PC Health Status lub Power | Hardware Monitor znajdziesz funkcje informujce o przegrzaniu komputera. W razie czstych zawieszeD 24. CPU Warning Temperature przyda ci si mo|liwo[ kontrolowania bie|cej temperatury i innych Zadanie Ostrzega przed przegrzaniem. parametrów roboczych Zalecane ustawienie 60 do 65 stopni procesora (punkt 22). Ustaw dopuszczaln temperatur procesora. O jej przekroczeniu BIOS ostrze|e ci sygnaBem akustycznym. 25. CPU Fan Fail Warning Zadanie Ostrzega przed przegrzaniem Zalecane ustawienie Enabled Wikszo[ci procesorów szkodz nawet krótkie przerwy w dziaBaniu wentylatora. Tylko Pentium 4 i Athlon 64 redukuj swoj czstotliwo[ w razie nadmiernego nagrzania. Je[li wBczysz t funkcj, BIOS zakomunikuje ewentualn awari sygnaBem akustycznym. W przypadku wolno obracajcych si wentylatorów nale|y ustawi opcj Disabled, aby zapobiec faBszywym alarmom. Dyski i napdy Konfiguracja napdów znajduje si zazwyczaj w menu Advanced | IDE Configuration, Advanced | Drive Configuration, Standard CMOS Features, Integrated Peripherals, Integrated Peripherals | OnChip IDE Device lub Main. 7 26. Primary Master Zadanie Konfiguruje napd. Zalecane ustawienie Auto To pole okre[la typ napdu (twardy dysk, napd CD-ROM lub ZIP) podBczonego jako nadrzdny do gBównego kanaBu IDE. W niektórych BIOS-ach trzeba przej[ do podmenu i wybra napd w polu Type. Warto pozosta przy automatycznym wykrywaniu parametrów. Pola dla pozostaBych kanaBów nosz nazwy Primary Slave, Secondary Master i Secondary Slave. Je[li do danego kanaBu nie jest podBczony |aden napd, ustaw w nim opcj None, a skrócisz czas uruchamiania systemu. 27. Primary Master UDMA Zadanie Przyspiesza dysk. Zalecane ustawienie Enabled lub Auto Tym parametrem umo|liwisz twardemu dyskowi prac w szybkim trybie Ultra-DMA. Analogicznych ustawieD mo|na dokona dla wszystkich podBczonych dysków. Inne nazwy parametru to Primary Master DMA Mode i Primary Master Ultra DMA. 28. Primary Master UDMA Zadanie Konfiguruje napdy Zalecane ustawienie Enhanced lub Native Je[li pByta gBówna oferuje interfejs Serial ATA i korzystasz z Windows 2000 lub XP, mo|esz podBczy wicej ni| cztery napdy. Wybierz w tym celu opcj Enhanced lub Native. W Windows 95/98/Me/NT4 nale|y ustawi opcj Compatible lub Legacy. Wyboru kanaBów dokonasz w polu o nazwie Legacy IDE Channels, IDE Port Settings lub podobnej. 29. Primary IDE Zadanie Konfiguruje napdy. Zalecane ustawienie Enabled Pozostaw opcj zalecan przez BIOS. GBówny kanaB EIDE musi by aktywny, bo jest podBczony do niego twardy dysk z partycj C:. Wieloprocesorowo[ Dysponujc komputerem z wicej ni| jednym procesorem, musisz dokona ustawieD w menu Bios Features Setup lub Power. 30. MPS Version Zadanie Koordynuje procesory. Zalecane ustawienie 1.4 Parametr ten sBu|y w starszych pBytach wieloprocesorowych do wybierania wersji standardu, za pomoc którego system operacyjny zarzdza procesorami. Wybierz opcj 1.4, a w razie problemów z uruchamianiem Windows NT4 opcj 1.1. Alternatywna nazwa parametru to MPS Revision. Sieci Wikszo[ nowych pByt gBównych dysponuje gniazdem sieciowym. Skonfiguruj je w menu Advanced | Chipset i Integrated Peripherals (funkcja wybudzania ze stanu spoczynku w menu Power lub Power Management Setup). 31. Onboard LAN Zadanie WBcza kontroler sieciowy. Zalecane ustawienie Enabled Opcj Disabled ustaw, je[li masz oddzieln kart sieciow PCI i nie chcesz korzysta z wewntrznego kontrolera w postaci ukBadu na pBycie gBównej. Po ustawieniu opcji Enabled pojawia si zazwyczaj kolejna - Onboard LAN Boot ROM. Pozwala zdalnie uruchamia system za po[rednictwem sieci. 8 32. Wake on LAN Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania. Zalecane ustawienie Disabled Wikszo[ u|ytkowników nie pracuje w sieci, wic niepotrzebna im funkcja do przywracania systemu ze stanu oczekiwania. Starsze karty wymagaj specjalnego kabla Wake-on-LAN, który Bczy je z pByt gBówn. Nowsze, dziaBajce zgodnie ze specyfikacj 2.2 lub nowsz, nie potrzebuj dodatkowego kabla. W ich przypadku stosowny parametr BIOS-u to Wake Up on PME lub Wake-Up by PCI Card. PByta gBówna Wewntrzne podzespoBy na pBycie gBównej, takie jak ukBady modemowe i dzwikowe, a tak|e kontrolery sieciowe czy FireWire, konfiguruje si w menu Advanced | Chip Configuration, Advanced I/O Device Configuration, Integrated Peripherals lub Integrated Peripherals | Set Super I/O. 33. Onboard PCI IDE Zadanie Zwalnia przerwania. Zalecane ustawienie Disabled w niepotrzebnym kanale Je[li dysponujesz tylko dwoma napdami, które s podBczone jako nadrzdny i podrzdny do pierwszego kanaBu IDE, mo|esz wyBczy drugi kanaB (zazwyczaj nazywa si Secondary IDE). Dziki temu zwolnisz przerwanie IRQ 15 i nie bdziesz musiaB boryka si ze wspóBdzieleniem przerwaD. 34. AC97 Audio, AC97 Modem Zadanie Steruj ukBadem modemowym i dzwikowym. Zalecane ustawienie Auto Prawie wszystkie pByty gBówne z kontrolerem AC97 dysponuj funkcjami karty dzwikowej i modemu. Je[li nie s ci potrzebne, ustaw opcj Disabled. Przy zalecanej opcji Auto BIOS sprawdza, czy komputer jest wyposa|ony w oddzielny modem czy kart dzwikow PCI. Inne nazwy parametru to Onboard Audio i Onboard Modem. Magistrala PCI Karty dzwikowe, telewizyjne i sieciowe dokonuj transmisji danych poprzez szyn PCI. Aby zapobiec zatorom, musz trzyma si okre[lonych reguB. Niektóre z nich definiuje si w menu Advanced | PCI Configuration i PnP/PCI Configuration. 35. PCI Latency Timer Zadanie Zwiksza wydajno[ szyny PCI. Zalecane ustawienie Domy[lne Wiele pByt gBównych dysponuje modemem i ukBadem dzwikowym. Je[li masz je w Zegar Latency Timer okre[la, jak dBugo karta PCI mo|e zajmowa szyn. postaci kart PCI, wyBcz Wy|sza warto[ poprawia przepustowo[ karty, która w danej chwili przesyBa wewntrzne rozwizanie (punkt dane, lecz oznacza dBu|sze oczekiwanie dla pozostaBych kart. W razie 34). niepo|danych przerw podczas odtwarzania materiaBu dzwikowego lub filmów DVD ustaw wy|sz warto[ od domy[lnej. Inne nazwy parametru to Onboard Audio i Onboard Modem. 36. Delayed Transaction Zadanie Zwalnia szyn PCI. Zalecane ustawienie Enabled Podczas komunikowania si karty z wolniejszym podzespoBem szyna PCI jest zablokowana dla innych urzdzeD. Je[li ustawisz opcj Enabled, chipset bdzie buforowa dane przeznaczone do transmisji, aby szybciej zwalnia magistral. W przypadku pByt z mostkiem poBudniowym VIA 686 B musisz wybra opcj 9 Disabled. W przeciwnym razie bBd w chipsecie mo|e doprowadza do utraty danych. Szybki start Aby uruchamia system szybciej, mo|esz pomin gruntowne testowanie pamici roboczej. Stosown opcj znajdziesz w menu Boot lub Advanced Bios Features. 37. Quick Boot Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu. Zalecane ustawienie Enabled Gruntowne testy pamici zaleca si dokonywa tylko w przypadku zainstalowania nowych moduBów RAM. Na co dzieD wystarcza pobie|ny test uaktywniany opcj Enabled. Alternatywna nazwa parametru to Quick Power on Self Test. Zasoby PodziaBu zasobów (przerwaD IRQ czy kanaBów DMA) dokonuje si w menu PNP/PCI Configuration, Advanced | PCI Configuration lub Advanced Bios Features. 38. APIC Mode Zadanie Zarzdza zasobami. Zalecane ustawienie Enabled PodzespoBy sprztowe zgBaszaj systemowi operacyjnemu sw aktywno[ za po[rednictwem przerwaD. ZwykBy moduB PIC (Programmable Interrupt Controller) zarzdza maksymalnie 15 liniami, a nowszy APIC (Advanced PIC) 24 liniami przerwaD. Zmiany powy|szego ustawienia dokonuje si wyBcznie przed instalowaniem systemu operacyjnego. W przeciwnym razie system musi wymienia liczne sterowniki, co bywa przyczyn niepotrzebnych problemów. Alternatywna nazwa parametru to Interrupt Mode (opcja nazywa si APIC). 39. PCI Slot 1 IRQ Zadanie Rozwizuje konflikty zasobów. Zalecane ustawienie Auto Zazwyczaj nie ma problemów ze wspóBdzieleniem przerwania przez dwa podzespoBy PCI. Gdy zaistnieje taka sytuacja, trzeba przydzieli okre[lonym gniazdom (slotom) staBe przerwania. Nie jest to mo|liwe w komputerach ze standardem ACPI (patrz punkt 14), gdzie kontrol nad przerwaniami przejmuje Windows. Ponadto gniazda nie mog by poBczone lini INT (sprawdz w instrukcji). Alternatywna nazwa parametru to Slot 1 IRQ. 40. Set IRQ to PCI or ISA Zadanie Przypisuje przerwanie karcie ISA. Zalecane ustawienie Auto Karty ISA nie potrafi wspóBdzieli przerwaD. W tym polu przypisuje im si staBe przerwanie. Alternatywna nazwa parametru to IRQ 1 Reserved. Porty Za po[rednictwem portów dane trafiaj do urzdzeD peryferyjnych takich, jak klawiatura, monitor, drukarka, skaner i modem. NiewBa[ciwie skonfigurowane mog zmniejsza wydajno[ transmisji danych. Dlatego zadbaj o poprawny dobór opcji w menu Integrated Peripherals lub Chipset Features. 41. Serial Port 1/2 Zadanie WyBczaj porty szeregowe. Zalecane ustawienie Disabled Obecnie rzadko spotyka si podzespoBy podBczane do portu szeregowego. Je[li nie masz urzdzeD tego typu, wyBcz porty, aby zwolni przerwania (IRQ 4 w porcie COM 1 i IRQ 3 w COM 2). Gdy bd potrzebne, przydziel ponownie te same adresy (3FG dla COM 1 i 2FG dla COM 2). 10 42. UART Mode Zadanie WyBcza transmisj podczerwon. Zalecane ustawienie Disabled To pole pojawia si zazwyczaj po uaktywnieniu portu COM 2 (patrz punkt 41). Je[li chcesz korzysta z transmisji podczerwonej, ustaw tu prdko[ transmisji (sprawdz w instrukcji). Je|eli chcesz u|ywa interfejsu COM 2 do transmisji szeregowej, wybierz opcj Disabled. W niektórych BIOS-ach pole to nosi nazw UART2, w innych transmisji podczerwonej jest przydzielony oddzielny parametr. 43. Parallel Port Zadanie WyBcza port równolegBy. Zalecane ustawienie Disabled Ju| od trzech lat wikszo[ drukarek podBcza si przez port USB. Je[li masz taki model, wyBcz port równolegBy (opcja Disabled). W przeciwnym razie wybierz Auto i ustaw tryb transmisji w podmenu Port Mode. Do wyboru jest EPP (ok. 3 MB/s), ECP (uzyskuje podobn wydajno[, lecz zajmuje przerwanie) i SPP (120 KB/s). Alternatywna nazwa parametru to Onboard Parallel Port. Klawiatura Wikszo[ klawiatur podBcza si do gniazda PS/2, które BIOS wykrywa automatycznie. Tylko modele USB wymagaj skonfigurowania (menu Integrated Peripherals). 44. USB Keyboard Support Zadanie Uaktywnia klawiatur USB. Zalecane ustawienie Enabled Chcc korzysta z klawiatury USB, musisz ustawi opcj Enabled w polu USB-Controller lub w powy|szym. USB USB (Universal Serial Bus) staB si popularnym interfejsem do podBczania urzdzeD peryferyjnych. Ustawienia USB znajdziesz w menu Integrated Peripherals lub Advanced. 45. OnChip USB Controller Zadanie WBcza porty USB. Zalecane ustawienie Enabled Ustaw opcj Enabled, aby korzysta ze sprztu USB. W przeciwnym razie po podBczeniu urzdzenie nie zostanie wykryte i obarczysz win przypuszczalnie kabel, sterownik lub sam sprzt. Alternatywna nazwa parametru to USB Controller. 46. USB Legacy Support Zadanie WBcza porty USB w DOS-ie. Zalecane ustawienie Enabled Je[li podBczyBe[ do peceta mysz lub klawiatur USB, ustaw opcj Enabled, aby korzysta z nich w DOS-ie (i w BIOS-ie). Alternatywna nazwa parametru to Legacy USB Support. Je|eli chcesz korzysta z klawiatury i myszy USB w DOS- 47. USB Mouse/Storage Support ie, musisz ustawi opcj Enabledw stosownym polu Zadanie WBcza porty USB w DOS-ie. (punkt 46). Zalecane ustawienie Enabled Wybierz opcj Enabled, aby mie dostp do myszy i dysków USB równie| w [rodowisku DOS. Korzystajc wyBcznie z Windows, mo|esz ustawi opcj Disabled. Ochrona antywirusowa Zabezpieczenie antywirusowe z poziomu BIOS-u jest dobrym uzupeBnieniem skutecznego programu 11 antywirusowego. Znajdziesz je w menu Advanced BIOS Setup, Advanced BIOS Features lub Standard CMOS Features. 48. Boot Sector Virus Protection Zadanie Chroni przed wirusami. Zalecane ustawienie Enabled WBczajc t funkcj, zablokujesz wirusy próbujce manipulowa sektorem startowym i tablic partycji twardego dysku. Aby unikn problemów z zainstalowaniem Windows, uaktywnij j dopiero po zakoDczeniu czynno[ci instalacyjnych. Inne nazwy parametru to Antivirus Protection i Virus Warning. Stan wstrzymania Karty sieciowe, nadchodzca poczta i faksy mog przeBcza pecet ze stanu wstrzymania w stan peBnej gotowo[ci. Wystarczy dokona ustawieD w menu Power, Power Management Features, Integrated Peripherals lub Power Management Setup. 49. USB Device Wakeup From S3 Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania. Zalecane ustawienie Enabled Ustaw opcj Enabled, aby powraca ze stanu wstrzymania (S3, Suspend to RAM) do peBnej gotowo[ci za pomoc urzdzenia USB (np. myszy). Niektóre BIOS-y oferuj porównywaln funkcj wyBcznie dla klawiatury - USB KB Wake-Up S3. 50. Set Wakeup Events Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania. Zalecane ustawienie Zale|nie od potrzeb Wci[nij [Enter], aby przywoBa podmenu z wyborem funkcji - Resume on Mouse (przywracanie mysz), Resume on Modem (przywracanie modemem) lub Resume on KBC (przywracanie klawiatur). Ustaw Enabled przy wybranym urzdzeniu. W przypadku klawiatury mo|esz poda klawisze (pole Wake-Up Key) lub hasBo (pole Wake-Up Password), które posBu|y do uruchamiania systemu. W niektórych BIOS-ach ten parametr nosi nazw POWER ON Function i zawiera podmenu Hot Key Power ON lub KB Power On Password. Przy modemie jest dostpna funkcja Power On by Ring. 51. Resume By Alarm Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania. Zalecane ustawienie Zale|nie od potrzeb Ten parametr pozwala uruchamia system w okre[lonym dniu i godzinie. Gdy ustawisz opcj Enabled, pojawi si podmenu - podaj w nim |dan dat i godzin. Prawa dostpu HasBa chroni system i BIOS przed niepo|danymi go[mi. Uaktywnisz je w polach Set Supervisor Password i Set User Password. 52. Supervisor / User Password Zadanie Zabezpiecza komputer. Zalecane ustawienie Dowolne hasBo HasBo Supervisor Password daje dostp do BIOS-u i systemu operacyjnego, User Password umo|liwia zazwyczaj tylko uruchomienie systemu. Aby usun hasBo, przejdz do danego pola i wci[nij [Enter]. 53. Password Check Zadanie Zabezpiecza komputer. 12 Zalecane ustawienie System Je[li BIOS oferuje tylko jedno zabezpieczenie hasBowe, ten parametr okre[la jego zakres. Setup blokuje dostp do BIOS-u, System uruchomienie systemu operacyjnego.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
jodometria od do pytan
2006 02 Wyposażamy od A do Z
KSIĘGOWANIE OD A DO Z
mezczyzna od a do z

więcej podobnych podstron