3475916109

Makroekonomia

dr Adrian Horzyk (horzykt/'uci.agh.cdu.pl)

Wykład

Rząd i polityka fiskalna

Rząd - może wpływać na funkcjonowanie gospodarki w celu np. zmniejszenie stopy bezrobocia, zduszenie inflacji. Wykorzystuje on w tym celu wiele instrumentów ekonomicznych i prawnych poprzez np.:

>    przedkładanie sejmowi projektów ustaw regulujących sferę gospodarczą,

>    udzielanie koncesji,

>    realizację określonej polityki fiskalnej,

>    dokonywanie bezpośrednich interwencji.

Funkcje rządu w gospodarce:

1.    Funkcja alokacyjna - polega na działalności prowadzącej do lepszej alokacji dóbr i usług, niż mógłby to zrobić mechanizm rynkowy (np. w warunkach monopolu).

Dobra publiczne - dostarczane są przez rząd całemu społeczeństwu nieodpłatnie:

>    Mogą nimi być: obrona narodowa, państwowa służba zdrowia, państwowe szkolnictwo, ochrona porządku publicznego przez policję, straż pożarna, oświetlanie ulic, budowa autostrad.

>    Charakteryzują się: Każdy mieszkaniec kraju może z nich korzystać, nie ograniczając przy tym możliwości korzystania z nich przez innych, a także nie musi płacić za konsumpcję tego rodzaju dóbr.

>    Mogą być alokowane przez rząd w różny sposób wywierając wpływ na różne sektory gospodarki.

2.    Funkcja dystrybucyjna - polega na działalności prowadzącej do sprawiedliwszego podziału dochodu i bogactwa w stosunku do tego, który jest osiągany dzięki mechanizmowi rynkowemu.

>    Rząd występuje w obronie najbiedniejszych, więc wyższe dochody opodatkowane są bardziej, biedni dostają różne zasiłki (dla bezrobotnych) i dotacje.

>    Transfery - są to dotacje ze strony rządu na rzecz najuboższych, w zamian za które rząd nie otrzymuje żadnych dóbr ani usług. Świadczone są także dotacje przedsiębiorstwom, czyli subsydia.

3.    Funkcja stabilizacyjna - polega na działalności prowadzącej do osiągnięcia pełnego zatrudnieni, stabilizacji cen i wzrostu gospodarczego, czyli stanu, którego samodzielnie nie może zapewnić mechanizm rynkowy.

>    Rząd odpowiedzialny jest za poziom życia obywateli kraju, którym rządzi, i dlatego został wyposażony w specjalne narzędzia, aby strzec ich interesów.

Polityka fiskalna - jest rodzajem polityki gospodarczej, na którą składają się wydatki rządowe, podatki i transfery oddziałujące na poziom zagregowanych wydatków w gospodarce. Rząd realizuje politykę fiskalną, posługuje się jej narzędziami i jest odpowiedzialny za je realizację przed parlamentem. Celem polityki fiskalnej jest zwiększanie produkcji oraz ograniczenie bezrobocia.

14