3700546437

WSTĘP 17

w przypadku nieraz spotykanego zarzucania naiwności historiozoficznym rozważaniom filozofów polskiego oświecenia (a takie przypadki można znaleźć w literaturze).

Systematyczne zainteresowanie historią filozofii w Polsce datuje się od XIX w., chociaż potrzebę stosownych badań wcześniej podkreślali np. Hugo Kołłątaj, Adam Naruszewicz i Jan Śniadecki¹⁰. Początkowo filozofia była omawiana w ramach historii literatury oraz historii oświaty, np. w wielotomowym opracowaniu Michała Wiszniewskiego, Historia literatury polskiej, wydanym w latach 1840-1866. Autor ten zwrócił np. uwagę na liczne średniowieczne manuskrypty filozoficzne, znajdujące się w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie. Rozmaite wzmianki historyczne

0    filozofii w Polsce znajdują się w pismach takich filozofów, jak Feliks Jaroński, Jan Majorkiewicz, Karol Libelt czy Dominik Szulc^{1 2}. Pierwszy obszerniejszy zarys został sporządzony przez Franciszka Krupińskiego jako specjalny rozdział („Filozofia w Polsce”) w polskim przekładzie Historii filozofii Schweglera (1863). Wspomniany Struve ogłosił w latach 1868-1870 Wykład systematyczny logiki czyli nauka dochodzenia

1    poznania prawdy, w którym znajduje się pokaźny wstęp historyczny. Ukoronowaniem tych pierwszych badań jest książka tego autora Historia logiki jako teorii poznania w Polsce (1912). Ważnym wydarzeniem było powstanie specjalnej komisji do badania dziejów filozofii polskiej przy Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, która od 1917 r. wydawała specjalne czasopismo „Archiwum Komisji do Badania Historii Filozofii w Polsce”¹². Opublikowano w nim wiele artykułów, czy nawet małych monografii, poświęconych dawniejszej filozofii polskiej. Krytyka ideologii romantycznej przez pozytywistów warszawskich wywołała reakcję w postaci obrony polskiej filozofii narodowej, a to zaowocowało licznymi pracami historycznymi, m.in. powstała specjalna grupa zajmująca się myślą Józefa Hoene-Wrońskiego i jej popularyzacją. Dzięki temu polska filozofia romantyczna stała się lepiej znana. Mimo wielu prac szczegółowych opublikowanych do 1939 r., niektórych wręcz pionierskich, jak np. Konstantego Michalskiego (filozofia średniowieczna), Wiktora Wąsika (Sebastian Petrycy z Pilzna i wczesna recepcja arystotelizmu w Polsce), Aleksandra Birkenmajera (filozoficzne tło kopernikanizmu), nie

1

¹⁰    Informacje podane w tym fragmencie są bardzo skrótowe i mają na celu jedynie wskazanie problematyki.

2

   Szczegóły można znaleźć w dziele H. Struvego Historya logiki jako teoryi poznania tu Polsce, s. 135-148.

¹²    Oczywiście prace z zakresu historii filozofii polskiej były drukowane w czasopismach filozoficznych, w szczególności w „Przeglądzie Filozoficznym" (pierwszy tom wyszedł w 1898 r.), „Ruchu Filozoficznym" (pierwszy tom wyszedł w 1911 r.) i „Kwartalniku Filozoficznym" (pierwszy tom wyszedł w 1920 r.).