Jan Skoczyński Jan Woleński
Polska ma nieprzerwaną tradycję filozoficzną od około 800 lat. Filozofia polska powstała w XIII w., ale ukształtowała się w akademickich ramach po utworzeniu, a właściwie po odnowieniu Uniwersytetu Krakowskiego w 1400 r. Okoliczność ta jest ważna m.in. dlatego, że filozofia średniowieczna pojawiła się w Polsce, gdy wieki średnie zbliżały się do końca, a w niektórych krajach odrodzenie rozwinęło się już na dobre. Skutkiem tego polska myśl filozoficzna w XV w. była pod wpływem nie tylko wszystkich znaczących nurtów scholastycznych, ale także idei renesansowych, a potem również reformacji. Wiek XVI, złoty wiek kultury polskiej, przyniósł znacznie bardziej wydatny udział motywów odrodzenia, aczkolwiek scholastyka nadał odgrywała dominującą rolę. Przetrwała także w dwóch kolejnych stuleciach, i to silniej niż na zachodzie Europy. Trzeba też odnotować powstanie dwóch kolejnych uniwersytetów, w Wilnie (1579)i we Lwowie (1661), oraz Akademii Zamojskiej (1595), a także licznych kolegiów o charakterze półakademickim (Elbląg, Gdańsk, Toruń), które kultywowały filozofię scholastyczną. W samej rzeczy wielkie systemy racjonalistyczne i empirystyczne powstałe na początku czasów nowożytnych nie odgrywały w Polsce większej roli w okresie kontreformacji. Jeśli chodzi
0 empiryzm, to sytuacja zmieniła się już u schyłku czasów saskich i była kontynuowana w drugiej połowie XVIII w., gdy do naszego kraju przyszło oświecenie. Trwało ono w Polsce mniej więcej do 1830 r.
Utrata niepodległości pod koniec XVIII w. była jedną z przyczyn powstania tzw. polskiej filozofii narodowej, pozostającej pod wpływem me-sjanizmu i romantyzmu, a zajmującej się przyczynami tragedii narodowej
1 szansami odrodzenia własnej państwowości. Kontekstem tych rozważań była uniwersalna historiozofia w stylu idealizmu niemieckiego, chociaż traktująca naród polski jako wyróżniony, która rozwinęła się przede wszystkim po upadku powstania listopadowego. Klęska powstania styczniowego doprowadziła do kryzysu myśli romantycznej i pojawienia się pozytywizmu. Rozwój filozofii natrafił w tym okresie na ograniczenia w postaci likwidacji (Uniwersytet Wileński) lub germanizacji (Uniwersytet