3813100144

organizacji systemu szkolnictwa, ochrony przyrody, hodowli roślin, krajoznawstwa oraz turystyki. Zwraca uwagę szeroki zakres tematyki artykułów w czasopismach, m.in.: „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”, „Biologia w Szkole”, „Przyroda Polska”, „Wszechświat”, „Kosmos”, „Chowanna”, „Nowa Szkoła”, „Głos Nauczycielski”.

Ogromne zasługi położył dla organizacji szkolnictwa okręgu bytomskiego, ochrony środowiska (m.in. Opracowanie plan zazieleniania i zadrzewiania nieużytków, hałd i terenów poprzemysłowych regionu śląskiego). Prow adził zajęcia na kursach doskonalenia zawodowego nauczycieli biologii w WSN. Jego wykłady były wzorem konstrukcji ujęcia i jasności myśli. Podobnie konstruował lekcje biologii, wiele z nich zostało ujętych w formę protokołów i opublikowanych.

W 1945 r., wspólnie z J. Salabunem, W. Bętkowski zorganizował w Bytomiu Wytwórnię Pomocy Naukowych. Była to pionierska placówka spółdzielcza ZNP. W latach 1947-1950 stworzył na terenie Bytomia sekcję metodyczną nauczycieli biologii i kierował nią do końca życia. Współpracował z Sekcją Pedagogiczną ZNP i Sekcją Biologii Okręgowego Ośrodka Metodycznego w Katowicach oraz Centralnym Ośrodkiem Metodycznym. W 1952 r. zainicjował i zrealizował projekt organizacji ogrodu międzyszkolnego, który służył miejscowym szkołom i był wzorem dla - nielicznych niestety - podobnych inicjatyw w kraju. Pracownia biologiczna w Liceum im. B. Chrobrego w Bytomiu, zorganizowana od podstaw przez W. Bętkowskiego, przystosowana do realizacji programu nauczania, nowoczesna, bogato wyposażona, była ośrodkiem pracy twórczej dla nauczycieli Śląska i budziła powszechny podziw logicznością rozmieszczenia środków dydaktycznych, ekonomiką wykorzystania powierzchni użytkowej, zakresem prowadzonych w niej prac doświadczalnych.

W. Bętkowski umiał pogodzić pracę zawodową z licznymi obowiązkami społecznymi. Współpracował z Polskim Towarzystwem Przyrodników im. Kopernika, Towarzystwem Wiedzy Powszechnej, Ligą Ochrony Przyrody i innymi organizacjami.

W. Bętkowskiego był niezwykle życzliwy w stosunku do ludzi, posiadał umiejętność współpracy z otoczeniem, a jednocześnie talent pedagogiczny, ujawniający się w czasie lekcji, wycieczek i wykładów, na kursach metodycznych. Zmarł 23 XI 1964 r. w Zabrzu. Pochowany został w rodzinnej ziemi sanockiej, w Zarszynie.

W 1984 r. w 20-1 ecie śmierci W. Bętkowskiego w Bytomiu odbyła się sesja naukowa poświęcona jego pamięci.

Publikacje:

Bętkowski W., 1964, Ćwiczenia do nauki o człowieku w ogólnokształcącej szkole podstawowej.

Wskazówki metodyczne dla nauczycieli, „Biologia w Szkole”, nr 1.

Doboszy ńska J.. 1967, recenzja książki Wskazówki metodyczne do nauki o człowieku w kl. 1711. Walerian Bętkowski i Zdzisław Madej, „Biologia w Szkole”, nr 5.

Kobierski L. (L.K.), 1965, Walerian Bętkowski nie żyje, „Biologia w Szkole”, nr 1.

Kobierski L., 1965, Walerian Bętkowski, „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”, nr 4.

Penar-Wiśniewska D., 1969, Wkład Waleriana Bętkowskiego w rozwój nauki biologii w Polsce Ludowej (praca magisterska), WSP, Instytut Biologii Zakład Dydaktyki Biologii, Kraków.

Stawiński W., 1969, Występowanie gatunków z rodzaju Phacus w różnych siedliskach w okolicy Bielska-Białej, Acta Hydrobiologia, l. 11. nr 1. Kraków; jeden z nowo opisanych gatunków nazwany „Phacus Bętkowskii nov. Spec.”, na s. 51 notatka - „gatunek poświecony pamięci Waleriana Bętkow skiego wybitnego metodyka i nauczyciela biologii”.

19