3685665857

WYKŁADY

sposób zmienić wynik oznaczenia stężenia hormonu niezwiązanego np. obecność przeciwciał przeciw tyreoglobulinie (TgAb) w chorobach autoimmunologicznych tarczycy może powodować zaniżenie stężenia tyreoglobuliny w surowicy. Hormony białkowe powstają z większych cząsteczek prekursorów i prohormonów, które w różnym stopniu są rozpoznawane przez używane w testach przeciwciała i mogą zawyżać wynik oznaczenia stężenia hormonu. Przykładowo testy immunochemiczne stosowane dla oznaczeń stężenia hormonu adenokortykotropowego (ACTH), który powstaje z dużego białka proopiomelanokortyny (POMC) i poprzez pro-ACTH jest degradowany do biologicznie czynnej cząsteczki właściwego hormonu, reagują krzyżowo z POMC i proACTH wpływając na wynik oznaczenia ACTH. Sam prekursor lub prohormon może być użytecznym markerem diagnostycznym np. pomiar stężenia proinsuliny obok insuliny i C-peptydu jest pomocniczym oznaczeniem w nowotworach trzustki.

Trudności w interpretacji wyników TSH, fT4 i fT3 Agnieszka Kondracka

Interpretacja wyników laboratoryjnych testów tarczycowych (TSH, fT4 i fT3) jest zwykle jednoznaczna i zgodna za stanem klinicznym pacjenta. Jednak czasem występuje nietypowa konfiguracja wyników lub wyniki niezgodne ze stanem klinicznym pacjenta. Do najczęstszych należą stany subklinicznej niedoczynności (rzadziej subklinicznej nadczynności), kiedy stężeniu hormonów tarczycy w zakresie normy towarzyszy podwyższony (lub obniżony) poziom TSH. Także podczas leczenia L-tyroksyną lub lekami przeciwtarczycowymi obserwujemy konfiguracje nieadekwatne do stanu klinicznego, m.in. przez wiele miesięcy może utrzymywać się poziom TSH sprzed rozpoczęcia leczenia, występuje dysproporcja stężeń fT4 i fT3 i tp. Trudności w interpretacji wyników testów tarczycowych mogą także wynikać ze szczególnego stanu fizjologicznego jak ciąża (wymagająca stosowania odpowiednich wartości referencyjnych dla każdego z trymestrów), supresja osi podwzgórze-przysadka u pacjentów ze współistniejącymi przewlekłymi lub ostrymi schorzeniami pozatarczycowymi oraz stosowanie suplementacji lub leczenia hormonami sterydowymi. Leki, których efektem ubocznym jest modyfikacja funkcji tarczycy lub metabolizmu hormonów tarczycy oraz leki powodujące oddysocjowanie hormonów tarczycy od białek transportowych także zaburzają równowagę osi podwzgórze-przysadka-tarczyca, co może prowadzić do zaskakujących wyników szczególnie bezpośrednio po rozpoczęciu oraz po zaprzestaniu terapii. Do bardzo rzadko występujących przyczyn niezgodnych wyników należą: wydzielanie przez guzy przysadki nietypowo glikozylowanego TSH, wrodzona oporność na hormony tarczycy lub defekt konwersji T4 do T3.

Źródłem niezgodności mogą ponadto być: obecność nietypowych białek wiążących hormony tarczycy (jak np w hipertyroksynemii związanej z rzadkimi genetycznymi wariantami albuminy lub transtyretyny), stężenia białek nośnikowych znacznie odbiegające od normy, obecność autoprzeciwciał przeciwko hormonom tarczycy lub TSH oraz obecność wysokich stężeń czynnika reumatoidalnego, przeciwciał heterofilnych i innych. Występowanie nietypowej konfiguracji wyników testów tarczycowych na skutek obecności przeciwciał interferujących może przejawiać się tylko przy zastosowaniu określonego testu immunochemicznego, podczas, gdy wyniki innych testów nie wykazują wpływu interferencji. Jeżeli podejrzewamy, że źródłem niezgodności są anomalie białek wiążących lub ich nietypowe stężenia wskazane może być wykonanie dodatkowych analiz, jak: oznaczenia poziomu całkowitych hormonów tarczycy, wykonanie testu wiązania tyroksyny, zastosowanie oznaczeń wskaźnikowych lub oznaczenie poziomu białek wiążących. Istnienie defektów genetycznych można potwierdzić wykazując obecność określonych mutacji.

W przypadku podejrzenia, że nietypowa, trudna do interpretacji konfiguracja wyników testów tarczycowych jest skutkiem obecności przeciwciał lub innych czynników interferujących możliwe jest podjęcie następujących działań pomocnych niekiedy w wyjaśnieniu niezgodności:

•    wykonanie oznaczeń za pomocą testów innego producenta

•    wykonanie testu rozcieńczeń (może być bezpiecznie stosowany w przypadku TSH, interpretacja wyników oznaczeń wolnych hormonów wymaga znacznego doświadczenia)

•    związanie przeciwciał heterofilnych za pomocą odpowiednich przeciwciał lub proteiny A lub G

•    wytrącenie kompleksów z autoprzeciwciałami za pomocą glikolu polietylenowego.

Zaprezentowano przypadki wskazujące na istnienie interferencji w próbkach pochodzących od pacjentów z nietypowymi wynikami testów tarczycowych wybrane z piśmiennictwa oraz z doświadczenia własnego Laboratorium Naukowego Kliniki Endokrynologii WUM.

XII. BIOMARKERY W PREWENCJI I DIAGNOSTYCE CHORÓB - TERAŹNIEJSZOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ

Nowe biomarkery w diagnostyce i monitorowaniu chorób neurologicznych Agnieszka Słowik

Streszczenia nie nadesłano

Diagnostyka molekularna cukrzycy Maciej Małecki

Streszczenia nie nadesłano

Epigenetyka a pamięć metaboliczna - nowe narzędzie nutrigeno-miki i diagnostyki Beata Kieć-Wilk

Streszczenia nie nadesłano

Lipidomika - od chorób rzadkich po choroby społeczne Iwona Wybrańska

Streszczenia nie nadesłano

XIII. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA ZABURZEŃ UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO

Nowoczesne technologie w diagnostyce immunologicznej Urszula Demkow

W ostatnich latach obserwujemy bardzo intensywny rozwój nowych technologii badawczych pozwalających na coraz dokładniejsze diagnozowanie zaburzeń odporności. Między innymi istotny postęp dokonał się w dziedzinie obrazowania komórek układu odpornościowego oraz oceny ich struktury wewnętrznej, funkcji i aktywności. Nową, udoskonaloną technologią diagnostyczną jest cytometria obrazowa. Ta technologia polega na ilościowym wieloparametrowym pomiarze budowy i funkcji komórek, (lokalizacji struktur w komórce, kształtów i wielkości organelli lub całych komórek, ruchu komórek itd.) korzystając z obrazu mikroskopowego. Metoda ta pozwala na obiektywny, niezależny od obserwatora, opis ilościowy funkcji komórek. Układ ten jest połączeniem cytometrii przepływowej i mikroskopu fluorescencyjnego z systemem komputerowej analizy obrazu. Analiza przestrzennej dystrybucji fluorochromu może służyć do wykrywania translokacji białek z jadra do cytoplazmy lub białek szlaków sygnałowych. Możliwa jest ocena statyczna - morfologiczna. Dodatkowo zapis rzeczywistego obrazu komórek pozwala na dostęp do informacji niemożliwej do uzyskania za pomocą klasycznego cytometru przepływowego. Jakość obrazu uzyskanego za pomocą cy-tometru obrazowego pozwala na analizę kilkuset różnych cech wybranych subpopulacji komórkowych. Cytometria obrazowa może służyć do oceny apoptozy komórki, do wykrywania translokacji różnych elementów w komórce, oceny zmiany kształtu komórki, formowania pseudopodii i migracji komórek, identyfikacji komórek o określonym profilu markerów, diagnostyki metodą FISH, oceny cyklu komórkowego, identyfikacji synaps immunologicznych pomiędzy limfocytem T a komórką prezentującą antygen. Metoda jest również niezwykle przydatna do poszukiwania populacji rzadkich komórek (choroba resztkowa).Znajduje również zastosowanie w mikrobiologii.

Przedstawiona nowoczesna metoda rozpoznawania chorób pozwalają na wyjaśnienie molekularnej podstawy wielu chorób o podłożu immunologicznym i hematologicznym oraz dobór indywidualnej terapii tych chorób u każdego chorego.