4180441132

Protokół dyplomatyczny (wykład monograficzny, r. akad. 2013/2014)

•    tradycyjnie często posługiwała się nim dyplomacja francuska - od Napoleona obrażającego ambasadorów państw, którym zamierzał wydać wojnę, po generała de Gaulle'a, który celował w sztuce odmowy uściśnięcia dłoni rozmówcy

•    na jesieni 2003 roku publiczna manifestacja niechęci prezydenta Busha do spotkania z kanclerzem Schroederem, wzmocniona nieoczekiwanym przyjęciem przez niego w Białym Domu drugorzędnego polityka niemieckiej opozycji, co prasa niemiecka uznała za przejaw "wojny dyplomatycznej";

Takie intencjonalne działanie nie jest gafą, nie ma cech osobistych i nigdy nie wynika z nieumiejętności panowania nad własnymi emocjami; jest precyzyjnym przesłaniem wysłanym językiem protokołu dyplomatycznego.

Zdecydowanie częściej protokół służy celom pozytywnym. Raczej amortyzuje różnice, niż je pogłębia, i skłania do szybkiego rozwiązywania napotykanych - w przebiegu spotkań lub wizyt osobistości obcych - nowych i nieznanych problemów, często wynikających z różnic kulturowych, co wymaga szczególnej uprzejmości połączonej ze zdrowym rozsądkiem.

Protokół dyplomatyczny ułatwia jednocześnie wyrażenie szacunku państwom (precedencja, ceremoniał) i - najogólniej mówiąc - harmonijne ułożenie stosunków między ich przedstawicielami (etykieta, dobre maniery).

We współczesnym znaczeniu termin „protokół" oznacza kodeks uprzejmości, który łączy dyplomatyczne formy, ceremonię i etykietę. Należy zawsze mieć na uwadze, że pojęcia protokołu, ceremoniału i etykiety nie są równoznaczne, choć w wielu przypadkach mogą się na siebie nakładać:

-    Protokół reguluje stosunki między państwami i ich przedstawicielami,

-    Ceremoniał służy organizacji uroczystości oficjalnych, szczególnie państwowych,

-    Etykieta zaś jest przestrzeganiem sposobu zachowania i ubioru w sytuacjach publicznych.

Te reguły i zwyczaje zmieniają się stosownie do demokratyzacji i rozwoju tendencji uproszczenia zasad współżycia. Chociaż zachowania ceremonialne powinny najlepiej oddać głębię szacunku, protokół dyplomatyczny ewoluuje wraz z rozwojem świata, rezygnuje z form anachronicznych i łatwo dostosowuje się do potrzeb czasów (nowe środki transportu, znaczenie oprawy prasowej, wymogi bezpieczeństwa).